مصوبه ارزی بانک مرکزی علت اصلی کاهش قیمت ارز / تحقق ثبات بازار در بلندمدت با رشد اقتصادی

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، به گفته کارشناسان علت اصلی کاهش هیجاناتی بازار در هفته گذشته را می‌توان به مصوبه عرضه اسکناس دلار صادر کنندگان با قیمت‌های توافقی به صرافی‌ها ارتباط داد، مصوبه‌ای که تاثیر گذاری خود را در کوتاه مدت نشان داده، اما آینده وضعیت ارز چه می‌شود و مصوبه اخیر بانک مرکزی در این موضوع تا چه اندازه کارساز خواهد بود در گفتگو با کارشناس مسائل اقتصادی بررسی شده است.

حجت اله فرزانی؛ کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با دانشجو درخصوص مصوبه اخیر بانک مرکزی در عرضه اسکناس دلار صادر کنندگان به صرافی‌ها درباره آثار مثبت این دستورالعمل گفت: در خصوص دستورالعمل بانک مرکزی که با هدف تامین ارز مورد نیاز مردم و وارد کنندگان مصوب شده و عرضه ارز صادرکنندگان به صرافی‌ها را با قیمت توافقی تسهیل کرده کارشناسان نظرات متفاوتی بیان کرده اند، اما در پاسخ به این سوال که آیا اقدام اخیر بانک مرکزی شجاعانه بوده یا خیر، باید به این موارد دقت شود که پیش از ابلاغ این مصوبه اصولا صادر کنندگان در زمان هیجانی شدن بازار با نرخ‌های بالا مایل به عرضه ارز به بازار بودند که این موضوع چالش‌هایی برای تامین منابع ارزی مورد نیاز متقاضیان ایجاد کرده بود.

وی در این باره توضیح داد: تزریق ارز صادراتی از سوی صادر کنندگان در هنگامه هیجانی شدن بازار به افزایش انتظارات تورمی دامن می‌زد و منجر به رشد قیمت ارز‌های خارجی و به تبع آن کاهش ارزش پول ملی می‌گردید به طوری که فاصله بین قیمت بازار آزاد و نرخ نیما افزایش می‌یافت. به هر حال عدم تزریق ارز‌های صادراتی به بازار ارز، کشور را با چالش‌ها و بازار را با محدودیت‌های ارزی مواجه کرده بود لذا اقدام بانک مرکزی مبنی بر عرضه اسکناس در حقیقت قابل توجه است.

کارشناس اقتصادی خاطر نشان کرد: ضمن اینکه باید بپذیریم تامین برخی از مواد وارداتی در بازار آزاد، به وسیله سهمیه‌های ارزی اشخاص حقیقی صورت می‌گرفت، اما متاسفانه به قیمت آزاد در بازار فروخته می‌شد. ارز دولتی که از طریق کد ملی قبلا جمع آوری می‌شد البته چند ماهی این مدل عرضه ارز با محدودیت‌هایی مواجه شد، اما این محدودیت‌ها در حال حاضر کاهش یافته به طوری که اشخاص می‌توانند ارز با قیمت دولتی در حد مشخصی خریداری کنند بیانگر این است که بانک مرکزی انتظار خوبی از دسترسی به منابع ارزی دارد، اما برآورد‌ها نشان نمی‌دهد شرایط اقتصادی کشور دچار تغییرات قابل توجهی شده باشد، چرا که همچنان مسائل داخلی وخارجی تاثیر گذار بر اقتصاد ایران به قوت خود باقی است.

حجت اله فرزانی در این باره افزود: به این معنا که شاخص‌های اقتصادی تاثیر گذار بر قیمت ارز تغییر نکرده مانند شاخص نقدینگی که همچنان فشار زیادی بر اقتصاد و جامعه وارد می‌کند. تولید نقدینگی و حجم نقدینگی در حال رشد است، اما بخش واقعی اقتصاد رشد نمی‌کند و در بخش‌های اقتصادی سرمایه گذاری قابل توجهی نداشته ایم به طوری که در ده سال اخیر رشد اقتصادی صفر و در دو دهه گذشته به طور میانگین با رشد یک درصدی مواجه بودیم، این مساله نشان می‌دهد، چون بخش واقعی اقتصاد رشد نکرده، اما حجم نقدینگی افزایش یافته و به واسطه آن نرخ تورم بالا رفته و پول ملی دچار کاهش ارزش شده است تغییراتی در کلان اقتصاد ایران رخ نداده که دسترسی بانک مرکزی به منابع ارزی زیاد شده باشد، بنابراین موضوعاتی که در افزایش نرخ ارز اثر گذارند تغییر نکرده اند.

"از منظر شاخص‌های اقتصادی تغییرات محسوسی در بازار ایجاد نشده و این موضوع فشاری است که همچنان نرخ ارز را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد"از منظر شاخص‌های اقتصادی تغییرات محسوسی در بازار ایجاد نشده و این موضوع فشاری است که همچنان نرخ ارز را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

کارشناس مسائل اقتصادی توضیح داد: وقتی مسائل روابط خارجی بر روی موضوعاتی، چون تراز تجاری کشور، میزان واردات و حجم صادرات تاثیر گذار است با توجه به اینکه مسائل تحریمی و بین المللی همچنان باقی است به نظر می‌رسد حجم منابع ارزی ورودی به کشور تغییر نکرده است. از طرف دیگر بحث ایجاد روابط کارگزاری بانکی در شرایط کنونی برای ما مقدور نشده و نظام بانکی ایران به نظام بانکی بین المللی متصل نیست، لذا دسترسی به منابع ارزی بلوکه شده نیز با محدودیت‌هایی رو به روست بنابراین رویکرد‌های سیاسی نیز در تعیین قیمت ارز تاثیر گذاشته است.

وی در ادامه توضیح داد: وقتی مواردی از جمله قطعنامه شورای حکام و مسائل سیاسی تکانه‌ای به قیمت ارز وارد می‌کند و بازار را به صورت هیجانی رشد می‌دهد مهمترین مساله در این وضعیت مدیریت هیجان هاست. اقدام اخیر بانک مرکزی نشان دهنده این است که عرضه ارز دربازارتسهیل شده و قطعا در کاهش هیجانات بازار تا حدی اثر گذار است به طوری که در چند روز اخیر با کاهش نرخ ارز شاهد تاثیر گذاری این مصوبه در بازار بودیم، لذا این اقدام اثر گذار است، اما در بلند مدت نمی‌توان تضمین کرد که این مصوبه منجر به ثبات نرخ ارز شود تا بتوانیم شرایط اقتصادی کشور را مدیریت کنیم، چرا که مدیریت نرخ ارز تابعی است از شاخص‌های مختلف اقتصادی.

فرزانی در این باره تصریح کرد: کاهش و تثبیت نرخ ارز وابسته به بهبود شاخص‌های اقتصادی است در این وضعیت می‌توانیم به تقویت ریال و کاهش نرخ ارز امیدوار باشیم. مدیریت نرخ ارز در بلند مدت اتکا به راهکار‌های اقتصادی و رفع عیوب ساختاری در نظام مدیریت اقتصادی کشور است یعنی بهبود شاخص‌های اقتصادی، کنترل حجم نقدینگی تا در نهایت به رشد واقعی اقتصاد برسیم که پول ملی تقویت شود.

تثبیت نرخ ارز به واسطه دسترسی به منابع ارزی ایران در سایر کشور‌ها نیز وابسته به بهبود روابط بین المللی است که این موضوع نیز وابسته به لغو تحریم هاست.

حجت اله فرزانی درخصوص تاثیرات مصوبه ارزی بانک مرکزی در بازار سرمایه نیز گفت: با رشد نرخ ارز، شرکت‌های بورسی صادراتی نیز رشد می‌کنند و وضعیت مالی آن‌ها بهبود می‌یابد چرا که این موضوع می‌تواند روی قیمت و ارزش سهام این دست از شرکت‌ها اثر مثبت بگذارد. تحقق این موضوع وابسته به تداوم هیجانات نرخ ارز در بازار و تداوم سیاست‌های بانک مرکزی است که بعد از گذشت زمان می‌توان نتیجه گرفت که آیا روی درآمد زایی شرکت‌های صادرات محور تاثیر گذار بوده است؟