سخنان بورل درباره متن برجام

به گزارش تابناک به نقل از وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که آیا ارزیابی اخیر جوزپ بورل از وضعیت مذاکرات احیای توافق هسته‌ای مبنی بر این که دیگر فضایی برای مصالحه در این زمینه وجود ندارد و به نوعی پایان این مذاکرات را اعلام کرده است، برای دولت جو بایدن قابل قبول است یا نه، گفت: ما قرار نیست به طور علنی مذاکره کنیم.

آنچه می‌توانم بگویم، این است که ما در حال بازبینی پیش‌نویس تفاهم‌نامه بر سر بازگشتی دوجانبه به اجرایی کردن کامل برجام[توافق هسته‌ای] هستیم که نماینده ارشد اتحادیه اروپا[جوزپ بورل] آن را در اختیار ما، ایران و دیگر شرکای برجام گذاشته است. ما واکنش‌مان را مستقیما با اتحادیه اروپا در میان خواهیم گذاشت.

پرایس ادامه داد: اما همان طور که قبلا گفتیم، طرحی کلی از چیزی که به تصور ما توافقی خوب است و آماده پذیرفتن آن بوده‌ایم، از ماه مارس روی میز است. و ما می‌دانیم مبنای این متن جدیدی که آقای بورل به آن اشاره کرده، همان پیش‌نویسی است که از مارس آماده بوده است. ما در حال بررسی تغییراتی هستیم که از سوی اتحادیه اروپا پیشنهاد شده است؛ در کوتاه مدت به آن پاسخ خواهیم داد و امیدواریم ایران هم سرانجام از فرصتی که مدتی است پیش روی آن قرار دارد، استفاده کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به این که آیا بازه زمانی مشخصی برای پاسخ‌ دادن دو طرف وجود دارد، بیان کرد: فکر می‌کنم در یادداشتی که آقای بورل منتشر کرده، دیده‌اید که او اشاره‌ای به یک بازه زمانی نکرده است. در بررسی طرح پیشنهادی او سرعت عمل بالایی به خرج خواهیم داد.

"و ما می‌دانیم مبنای این متن جدیدی که آقای بورل به آن اشاره کرده، همان پیش‌نویسی است که از مارس آماده بوده است"متوجه اهمیت زمان هستیم.
او در ادامه، این موضع دولت آمریکا را تکرار کرده و گفت، تا زمانی که بازگشت دوجانبه به پایبندی به برجام در راستای منافع ملی آمریکا باشد، واشنگتن همچنان به دنبال بازگشت به این توافق و احیای آن خواهد بود.

بنابراین گزارش، اظهارات پرایس در پی این مطرح می‌شود که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه در یادداشتی در فایننشال تایمز نوشت: هفت سال پیش پنج عضو دائم شورای امنیت امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان،‌ ایران و نماینده عالی اتحادیه اروپا به توافق دیپلماتیک برجسته دست یافتند. برنامه جامع اقدام مشترک نتیجه سال‌ها دیپماسی شدید بر سر برنامه هسته‌ای ایران بود و توانست تایید متفق القول شورای امنیت سازمان ملل را به دست آورد. این توافق محدودیت‌های سختگیرانه‌ای بر فعالیت هسته‌ای ایران و گران‌ترین رژیم نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر آن را اعمال کرد. در ازای این محدودیت‌ها چشم‌انداز حصول منافع اقتصادی از رفع تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل علیه ایران به وجود آمد.

بورل در ادامه نوشت: اجرای کامل این توافق شدیدا تحت تاثیر تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸ و اعمال کمپین «فشار حداکثری» یکجانبه قرار گرفته است. ایران نیز فعالیت‌های هسته‌ای خود را به طرز هشدار دهنده‌ای بالا برد.

متاسفانه ایران حتی توانایی‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کرده و نتوانسته همکاری کاملی با آژانس ذیل وظایف پادمانی اساسی‌اش داشته باشد. «فشار حداکثری» شکست خورد و علی‌رغم بهترین تلاش‌های باقی شرکت‌کنندگان در توافق، مردم ایران از منافع اقتصادی کامل رفع تحریم‌ها محروم ماندند.

وی در این یادداشت ذکر کرد: من در آوریل ۲۰۲۱ به عنوان هماهنگ‌کننده برجام برای معکوس‌کردن این تشدید تنش‌های خطرناک از عزم سیاسی دولت جدید آمریکا برای راه‌اندازی روندی دیپلماتیک با حضور آمریکا و مشارکت‌کنندگان در برجام استفاده کردم. هدف من تسهیل بازگشت آمریکا به برجام و اجرای کامل تعهدات برجامی توسط ایران و آمریکا بود. پس از ۱۵ ماه گفت‌وگوی شدید و سازنده در وین و اعاملات بی‌شمار با مشارکت‌کنندگان در برجام و ایالات متحده به این نتیجه رسیدم که فضا برای مصالحه‌های اساسی اضافی به پایان رسیده است. متنی بر روی میز گذاشته بودم که با جزئیات روند رفع تحریم‌ها و همچنین گام‌های هسته‌ای لازم برای احیای برجام را تشریح می‌کرد.

هماهنگ‌کننده مذاکرات توافق هسته‌ای عنوان کرد: این متن، بهترین توافقی است که من به عنوان تسهیل‌کننده مذاکرات آن را ممکن می‌بینم.

"برنامه جامع اقدام مشترک نتیجه سال‌ها دیپماسی شدید بر سر برنامه هسته‌ای ایران بود و توانست تایید متفق القول شورای امنیت سازمان ملل را به دست آورد"این توافقی بی‌نقص نیست اما به تمامی عناصر حیاتی رسیدگی می‌کند و شامل مصالحه‌های سخت حاصل شده توسط طرفین می‌شود. هم‌اکنون باید تصمیماتی برای غنیمت بردن از این فرصت بی‌مانند جهت رسیدن به موفقیت گرفته و پتانسیل بزرگ اجرای کامل یک توافق نشان داده شود. من هیچ جایگزین موثر یا جامع در دسترسی نمی‌بینم.

او ادامه داد: ما می‌دانیم که برجام با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان دوره‌ای کنگره در همچنان در واشنگتن مسئله‌ای قطبی است. این توافق ممکن است به تمامی نگرانی‌های آمریکا در قبال ایران پرداخته باشد. اتحادیه اروپا نیز نگرانی‌های - نظیر مسائل حقوق بشری و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران - دارد که ورای مسائل هسته‌ای می‌رود.

ما به طور مداوم آنها را در گفت‌وگوهای دوجانبه با ایران مطرح می‌کنیم. برجام به تمامی آنها رسیدگی نمی‌کند و هیچوقت قرار نبود این کار را انجام دهد. با این وجود، این توافق مزیت تعدیل برنامه هسته‌ای رو به توسعه ایران را داشت و امکان بازرسی و نظارت‌های سختگیرانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فراهم آورد. همین مسئله باعث می‌شود تا توافق شالوده معماری عدم اشاعه هسته‌ای بشود.

جورپ در بورل در ادامه یادداشت خود نوشت: حال احیای اجرای کامل توافق می‌تواند بار دیگر این منافع را بازگرداند. این منافع شامل محدودیت‌های سختگیرانه علیه ظرفیت‌های غنی‌سازی اورانیوم ایران و نظارت‌های نزدیک توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌شود.

"این توافق محدودیت‌های سختگیرانه‌ای بر فعالیت هسته‌ای ایران و گران‌ترین رژیم نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر آن را اعمال کرد"این توافق همچنین می‌تواند پویایی امنیتی بر پایه همکاری بیشتر در منطقه رقم بزند و شتابی مثبت برای ایجاد اعتماد درست کند. ما نیز می‌دانیم که تهران پس از تجارت منفی سال‌های اخیر دودلی‌های جدی دارد. با این وجود، توافق روی میز عزم تمامی مشارکت‌کنندگان در اطمینان از دوام‌پذیری آن را نشان می‌دهد و شامل تعهد رئیس‌جمهور جو بایدن و تضمین‌های آمریکا در این باره می‌شود. در نتیجه، این توافق از مصونیت بیشتری در قبال اقدامات یکجانبه احتمالی برای تضعیف آن برخوردار است.

تسهیل‌کننده مذاکرات هسته‌ای افزود: هر روزی که توافقی در وین حاصل نشود، رسیدن به منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران از طریق رفع تحریم‌های آمریکا و همچنین منافع عدم اشاعه هسته‌ای برای جهان را به عقب می‌اندازد. به پایان رساندن توافق در این زمان مزایای اقتصادی و مالی چشم‌گیری به همراه خواهد داشت و همچنین امنیت منطقه‌ای و جهانی را تقویت خواهد کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان نوشت: هم‌اکنون زمان اتخاذ سریع تصمیمات سیاسی برای به پایان رساندن مذاکرات وین بر مبنای متن پیشنهادی من و بازگشت فوری به اجرای کامل برجام است.

این توافق در ازای برداشته شدن تحریم‌ها به رژیم عدم اشاعه هسته‌ای خدمت می‌کند و نشان می‌دهد که حصول پیمان‌های بین‌المللی متوازن در این زمانه متلاطم امکان‌پذیر است. اگر توافق مورد قبول واقع نشود، خطر بحرانی هسته‌ای به وجود می‌آید و باعث انزوای بیشتر ایران و مردمش می‌شود. به نتیجه رساندن توافق وظیفه مشترک ماست.

جو بایدن با پیروزی در انتخابات مقابل ترامپ در سال گذشته، مذاکرات غیر مستقیم با ایران را جهت بازگشت دوجانبه به توافق، در چارچوب مذاکرات وین از سر گرفت. این مذاکرات که دور آخر آن میان ایران و آمریکا با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا در قطر انجام شد، تا کنون به نهایی شدن توافق منجر نشده است.

حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران پس از انجام این گفت‌وگوها در قطر بیان کرد: ما برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار مصمم هستیم و برخلاف برخی از ادعاهای طرف آمریکایی، هیچگونه مطالبه زیاده‌خواهانه و هیچگونه مطالبه فرابرجامی مورد ادعای آمریکا را نداریم.

وزیر امور خارجه گفت: مطالبات ما کاملا در چارچوب توافق سال ۲۰۱۵ است و اگر در حوزه‌ای طرف آمریکایی احساس می‌کند موضوع فرابرجامی است ما در گفت‌وگوها به طرف آمریکایی تأکید کرده‌ایم که این کشور می‌باید هر آنچه را مانع نفع اقتصادی ایران از برجام می‌شود، بردارد. ما در رایزنی‌های اخیر بر یک موضوع اساسی تمرکز کردیم و آن بحث تضمین موثر از سوی آمریکا در حوزه‌های مرتبط با هر آن چیزی است که بخواهد نفع اقتصادی ایران از برجام را تحت تأثیر قرار دهد و مطالبه و خواسته ما زیاده‌خواهانه نیست.