چیزی که همه مردم آن را دوست دارند

حمید مبشر با بیان اینکه شعر تنها چیزی که همه مردم آن را دوست دارند می‌گوید: نسل نو دیگر رغبتی را که نسل‌های قبلی نسبت به شعر داشتند، ندارد؛ ولی خب، فضا همچنان فضای فرهنگ و هنر و ادبیات است. ما ناامید نیستم.

این شاعر افغانستانی که با کتاب «کوچه بارانی اشراق» در بخش کلاسیک شعر بزرگسال جشنواره شعر فجر به‌عنوان شایسته تقدیر شناخته شده است، در گفت‌وگو با ایسنا درباره این مجموعه شعر گفت: مجموعه «کوچه بارانی اشراق» شامل تعدادی از غزل‌های من است که در چهار - پنج سال اخیر سروده شده‌اند، همچنین چند مثنوی، دوبیتی و چند شعر نو نیز در این مجموعه وجود دارد. این شعرها در فضاهای متفاوتی هستند؛ مثلاً یک بُعدش مسائل اجتماعی افغانستان است، یک بُعدش واگویه‌های شخصی و رنج‌هایی که ما به‌عنوان انسان اجتماعی داریم است، تعدادی هم در فضای دینی و تأملات معرفتی است.
 

او سپس درباره وضعیت شعر در کشور افغانستان اظهار کرد: با توجه ‌به تحولات جدی که در این کشور پیش ‌آمده، وضعیت شعر و ادبیات خیلی خوب نیست؛ زیرا اکثر شاعران و فعالان ادبیات به اروپا و آمریکا، برخی هم به ایران و پاکستان مهاجرت کرده‌اند و دیگر آن اجتماعات و محافلی که در کابل، مزارشریف و هرات داشتیم، نیست.
 

مبشر با بیان اینکه فعالیت‌های ادبی در افغانستان حمایت نمی‌شود، افزود: حکومتی که آنجا مستقر است خیلی از ادبیات استقبال نمی‌کند. البته وضعیت شعر و شاعران افغانستانی در ایران خوب است؛ زیرا فعالیت‌های شاعران مهاجر به روال سابق ادامه دارد.

"حمید مبشر با بیان اینکه شعر تنها چیزی که همه مردم آن را دوست دارند می‌گوید: نسل نو دیگر رغبتی را که نسل‌های قبلی نسبت به شعر داشتند، ندارد؛ ولی خب، فضا همچنان فضای فرهنگ و هنر و ادبیات است"مجموعه‌هایی در مشهد، تهران و قم جلسات مستمر هفتگی، محافل ادبی و جلسات نقد برگزار می‌کنند و وضعیت راضی‌کننده‌ای در ایران جریان دارد.

این شاعر درباره وضعیت شاعران مهاجری که از فضای زبان فارسی دور شده‌اند و تأثیری که این موضوع بر شعرهایشان دارد، گفت: همچنان که شاعران ایرانی مدتی پس از مهاجرت به کشورهای اروپایی تحت‌تأثیر فضای آنجا قرار گرفتند و به آن صورت فعالیت‌های شعری نداشتند این اتفاق برای شاعران افغانستانی نیز افتاد؛ ما شاعران افغانستانی‌ای در ایران داشتیم که خیلی به‌روز بودند و کارهای جدید داشتند؛ اما از زمانی که به اروپا رفته‌اند، محو آنجا شده‌اند که خب طبیعی است؛ زبان فارسی در آنجا رونقی ندارد.

 او با اشاره به شاعرانی که در غرب همچنان شعر می‌گویند، اظهار کرد: آن انتظاری را که ما از شاعران حاضر در ایران و افغانستان داریم، از شاعرانی که به اروپا رفته‌اند نباید داشته باشیم؛ زیرا آن‌ها فضای دوگانه‌ای را به لحاظ فرهنگی دارند تجربه می‌کنند. این شاعران با فرهنگ دیگری آشنا شده‌اند که گاه با فرهنگ ما تضاد دارد و دچار دوگانگی شده‌اند. متأسفانه وضعیت این‌گونه است.

 او درباره «بحران مخاطب شعر» که بعضاً مطرح می‌شود، نیز گفت: این موضوع خیلی سخت است؛ ما از یک‌ طرف می‌بینیم که شعر همچنان رونق گذشته را دارد، از طرف دیگر تحت‌تأثیر شبکه‌های اجتماعی از رونقش نسبت به گذشته کاسته شده  و نسل نو دیگر رغبتی را که نسل‌های قبلی نسبت به شعر داشتند، ندارد؛ ولی خب، فضا همچنان فضای فرهنگ و هنر و ادبیات است. ما ناامید نیستم.

مبشر سپس با تأکید بر تأثیرگذاری رسانه‌های اجتماعی بیان کرد: رسانه‌های اجتماعی آدم‌ها را به نحوی آشفته و مقداری پراکنده کرده است و مانند سابق بر شعر تمرکز ندارند. البته وضعیت ایران نسبت به افغانستان و تاجیکستان به‌عنوان حوزه‌های زبان فارسی بهتر است؛ زیرا مهد زبان است و زبان در این کشور بالنده است.

ممکن است گاه دچار افت‌وخیز شود؛ اما زمین نمی‌خورد. به نظرم ایران به‌زودی به فضای سابق برمی‌گردد؛ زیرا یکی از خاصیت‌های شعر این است که همه شاخه‌های اجتماعی، سیاسی و افکار مردم را در بر می‌گیرد و شعر تنها چیزی است که همه مردم آن را دوست دارند؛ از بقال تا کارگر و کارمند. اگرچه در مقایسه با هنرهای دیگر چندان استقبال نمی‌شود؛ اما همچنان گزاره قابل‌توجهی در همه دوره‌ها بوده است.

 او درباره اینکه امروزه شعر می‌تواند پاسخگوی نیازهای انسان امروز باشد یا نه گفت: تحولات سریعی در کشور اتفاق می‌افتد و هر روز فضای جدیدی در کشورمان به وجود می‌آید و هر روز یک نیاز جدید خلق می‌شود، نیازها روزبه‌روز بیشتر می‌شود و شعر می‌تواند بخشی از نیازها را پاسخگو باشد اما نمی‌تواند همه نیازها را پاسخ دهد. بهتر است شعر فارسی روی مفاهیم انسانی تمرکز داشته باشد. البته یکی از اصول اصلی شعر فارسی بحث‌های معرفتی و دینی و نیازهای شناختی انسان است.
 

این شاعر با بیان اینکه شعر فارسی تحت‌تأثیر ترجمه شعر غرب است، آن را مشکلی برای ادبیات خواند و گفت: مشغولیت‌های ذهنی شاعران بر فرد متمرکز شده و دیگر از فضای اجتماعی دور می‌شوند و آن اصالتی را که باید داشته باشند نمی‌توانند حفظ کنند.

" مبشر با بیان اینکه فعالیت‌های ادبی در افغانستان حمایت نمی‌شود، افزود: حکومتی که آنجا مستقر است خیلی از ادبیات استقبال نمی‌کند"اگر به گذشته شعری‌مان نگاه کنیم شاعرانی چون مولوی، حافظ و فردوسی به مفاهیم والای انسانی پرداخته‌اند و حرفی برای گفتن دارند که می‌تواند الگو باشد. شاعران می‌توانند با بهره‌گیری از این مفاهیم، فضای جدیدی خلق کرده و توجه نسل جوان را به سمت مفاهیم انسانی و معرفتی رهنمون کنند.

او با اشاره به اینکه متولیان امور هنری و رسانه‌ها می‌توانند به شعر جهت دهند، گفت: به‌طور کلی نیازمند جهت‌دهی عمومی فرهنگ هستیم؛ فرهنگ را می‌توان قالب‌گیری کرد و الگو داد.

حمید مبشر در پایان درباره مشکلاتی که یک شاعر مهاجر در ایران برای انتشار کتاب و شعر دارد، گفت: آدمی که از مأمن اصلی‌اش به سرزمین دیگر مهاجر می‌شود با مشکلاتی مواجه می‌شود. این امر کاملاً طبیعی است. ما در ایران مشکل اقامت، بیمه، اشتغال و مسکن داریم که خب اینجا قوانین خاصی برای مهاجران وجود دارد؛ اما همکاری‌هایی هم بوده است. ما توانسته‌ایم در محافل ادبی و هنری حضور بیابیم و آثار و کتاب‌های‌مان منتشر شود.

من فضا را مناسب می‌بینم و برای فعالیت‌های ادبی و فعالیت در حوزه ادب فارسی مشکلی وجود ندارد.
 

انتهای پیام