واکنش تند ظریف به شعرخوانی اردوغان در باکو

وزیر خارجه ایران جمعه ۲۱ آذر در یک پیام توئیتری به شعرخوانی رئیس جمهوری ترکیه واکنش نشان داد. رجب طیب اردوغان این شعر را در مراسمی خواند که به مناسبت پیروزی ارتش جمهوری آذربایجان و حامیانش در جنگ قره‌باغ برگزار شد.

اردوغان در باکو بیتی از شعر مشهور "آراز آراز" خطاب به رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را خواند که مضمون آن گلایه از جدا افتادن شهروندان آذری‌زبان در دو سوی این رودخانه است. خبرگزاری ایسنا این شعر را "یکی از نمادهای جدایی‌طلبی پان ترکیست‌ها" توصیف کرده است.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی در توئیتر نوشت: «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است!»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

یادداشت توئیتری ظریف ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شد و اندکی بعد ترجمه فارسی آن هم انتشار یافت. شعرخوانی اردوغان و پیام توئیتری ظریف با واکنش‌های موافق و مخالف زیادی در فضای مجازی روبرو شده‌اند.

رژه نظامی و مراسم روز گذشته در باکو برای بزرگداشت عملیات بازپس‌گیری بخش‌هایی از منطقه کوهستانی قره‌باغ برگزار شد که از حدود سه دهه پیش در اشغال نظامیان ارمنستان بود.

درگیری‌های نظامی در قره‌باغ از ۲۷ سپتامبر آغاز شد و پس از ۴۴ روز خاتمه یافت. کماندوهای ویژه ارتش ترکیه و پهپادهای این کشور که در پیروزی نیروهای جمهوری آذربایجان نقش مهمی بر عهده داشتند در رژه نظامی مشترک در باکو شرکت داشتند.

مراسم روز پنج‌شنبه با حضور اردوغان و الهام علی‌اف، همتای او از جمهوری آذربایجان و نواخته شدن سرود ملی دو کشور آغاز شد.

"دو دولت و یک ملت"

به گزارش خبرگزاری آناتولی، مصطفی شن‌توپ، رئیس مجلس ترکیه در پیامی "نجات وطن" را به دولت و ملت جمهوری آذربایجان تبریک گفت و نوشت: «ما دو دولت و یک ملت هستیم.»

اردوغان در سخنرانی خود در باکو برای چندمین بار در هفته‌های اخیر به نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان به شدت تاخت و ابراز امیدواری کرد مردم ارمنستان از شر رهبرانی که به گفته او به آنها دروغ می‌گویند خلاص شوند.

رجب طیب اردوغان در مراسم رژه نظامی در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، ۱۰ دسامبر ۲۰۲۰

توافق بر سر آتش‌بس در منطقه قره‌باغ با دخالت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه حاصل شد.

"وزیر خارجه ایران جمعه ۲۱ آذر در یک پیام توئیتری به شعرخوانی رئیس جمهوری ترکیه واکنش نشان داد"نیروهای روسی نظارت بر آتس‌بس و کنترل بخشی از مناطق آزاد شده را برای یک دوره زمانی پنج ساله بر عهده دارند.

الهام علی‌اف در مراسم جشن پیروزی جنگ قره‌باغ تهدید کرد که اگر نیروهای ارمنستان بار دیگر به مناطق آزاد شده تجاوز کنند "با مشت آهنین آذربایجان" روبرو خواهند شد.

اکثریت ساکنان منطقه قره‌باغ ارمنی هستند و بخشی از آنها با پیش‌روی نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان و حامیانش مجبور به ترک سکونت‌گاه‌های خود شدند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

برخی ناظران احتمال می‌دهند با بازگشت شهروندان مسلمان آذربایجان به این مناطق  آتش اختلاف‌های قومی و مذهبی دوباره شعله‌ور شود.

ارمنستان خواستار اداره منطقه قره‌باغ به صورت خودگردان است و رئیس جمهوری آذربایجان با این درخواست به شدت مخالف می‌کند. الهام علی‌اف بارها تاکید کرده که منطقه قره‌باغ جزء جدایی‌ناپذیر جمهوری آذربایجان است.

در جنگ قره‌باغ بیش از ۳۶ هزار ساکن این منطقه آواره شدند. قرار است ۲ هزار سرباز روسی که بر اجرای آتش‌بس نظارت می‌کنند امنیت آوارگان برای بازگشت به سکونت‌گاهشان را تامین کنند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  محله‌های مسکونی در تلی از خاکستر و ویرانه

  ارمنستان و آذربایجان هر دو یکدیگر را به بمباران اهداف غیرنظامی مانند اینجا در شهر شوشا در قره‌باغ کوهستانی (یا ناگورنو  قره‌باغ) متهم می‌کنند. حتی بخش‌هایی از کلیسای جامع مشهوری که از قرن ۱۹ به جا مانده بود هم اوایل اکتبر ویران شد. بر پایه گزارش‌های مقام‌های دولت خودخوانده قره‌باغ،  نیروهای آذربایجان تا چند کیلومتری این شهر که از نظر استراتژیک با اهمیت به شمار می‌آید، پیش آمده‌اند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  هستی بربادرفته در گنجه

  رقیبه قولی‌اوا در ویرانه‌هایی که روزی خانه‌اش بود، ایستاده.

  خانه او در گنجه، دومین شهر بزرگ آذربایجان قرار دارد که با حمله موشکی به ویرانه تبدیل شده است. او تعریف می‌کند که در هنگام اصابت موشک در آشپزخانه بوده است و با ریزش سنگ‌ها فریاد زنان از خانه بیرون زده است.  گنجه ده‌ها کیلومتر از خط مقدم جنگ دور است. آذربایجان، نیروهای ارمنستان را مسئول این حمله می‌داند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  سوگواری بر مرگ کودک

  مقامات آذربایجان می‌گویند، چندین نفر در حمله به گنجه کشته شده‌اند. آرتور، نوه رقیبه هم یکی از قربانیان است.

  "الهام علی‌اف بارها تاکید کرده که منطقه قره‌باغ جزء جدایی‌ناپذیر جمهوری آذربایجان است.در جنگ قره‌باغ بیش از ۳۶ هزار ساکن این منطقه آواره شدند"او ۱۳ سال داشت. در مراسم مذهبی که برای تشعیع او برپا شده، آموزگاران و هم‌کلاسی‌هایش از او خداحافظی می‌کنند. طبق گزارش‌های رسمی، شمار قربانیان غیرنظامی در هر دو سوی جنگ دست‌کم به ۱۳۰ تن می‌رسد.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  حضور داوطلبانه در خط مقدم

  بنا بر گزارش‌های رسمی از منطقه قره‌باغ، تقریبا ۱۲۰۰ سرباز از آغاز درگیری‌ها تا کنون کشته شده‌اند. آذربایجان تاکنون اطلاعاتی در مورد تلفات نیروهایش در این جنگ، منتشر نکرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه چندی پیش از مجموع ۵۰۰۰ کشته در هر دو سوی درگیری سخن گفته بود.

  با وجود این، مردان جوان داوطلبانه برای خدمت در جبهه راهی می‌شوند. برای نمونه در اینجا در استپاناکرت(خان‌کندی) مرکز قره‌باغ.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  یک درگیری تاریخی

  مناقشه بر سر قره‌باغ کوهستانی سابقه دیرینه دارد. این منطقه که از غرب با ارمنستان، از جنوب با ایران و از شمال و شرق با آذربایجان هم‌مرز است، تحت کنترل جدایی‌طلبان ارمنی است، از نظر حقوق بین‌الملل اما بخشی از آذربایجان است. این منطقه بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ شاهد جنگ بود و در پی این جنگ‌ها، قره باغ با هفت شهر اطراف آن به کنترل ارامنه درآمد. نقاشی در شهر برده یا بردع، به یاد قربانیان جنگ دیرینه.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  مداخله قدرت‌های خارجی

  زندگی روزمره مردم آذربایجان با تبلیغات جنگ تنیده است.

  "قرار است ۲ هزار سرباز روسی که بر اجرای آتش‌بس نظارت می‌کنند امنیت آوارگان برای بازگشت به سکونت‌گاهشان را تامین کنند"پوسترها یک افسر و یک سرباز آذربایجان را نشان می‌دهند که قربانیان جنگ هستند. سمت راست تصویر سرلشکر پولاد هاشیم‌اف است که در حمله ارمنستان به منطقه تووز آذربایجان در ژوئیه ۲۰۲۰ کشته شد. جمهوری آذربایجان از سوی ترکیه حمایت می‌شود؛ حمایتی به شکل ارسال محموله‌های تسلیحاتی و اعلام پشتیبانی همه‌جانبه. روسیه در مقابل حامی دولت ارمنستان است.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  مقاومت در برابر فرار، پناه در سنگری به اسم زیرزمین

  مقامات محلی می‌گویند، در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ ده‌ها هزار شهروند در حال فرار از خانه و کاشانه خود هستند. بر پایه تخمین‌ها این مسئله شامل نیمی‌ از جمعیت منطقه یعنی تقریبا ۷۵ هزار تن می‌شود.

  بخشی از شهروندان هم همچنان مقاومت می‌کنند؛ با پناه گرفتن در زیرزمین یا سنگر. مثل این مرد مسن.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  دو بلا: بمب و کرونا

  زندگی در این سنگرها و پناهگا‌ه‌ها برای بسیاری از ساکنان استپاناکرت (خان‌کندی)، مرکز  قره‌باغ جزیی از زندگی روز‌مره‌ شده است. جا کم است و هوای تازه‌ نیست. مردم اینجا از حمله‌های هوایی خودشان را در امان می‌بینند اما پزشکان هشدار می‌دهند که ویروس کرونا به سرعت در حال شیوع است.

  "حتی بخش‌هایی از کلیسای جامع مشهوری که از قرن ۱۹ به جا مانده بود هم اوایل اکتبر ویران شد"آمار دقیقی در دست نیست. اما احتمال داده می‌شود که بیشتر کسانی که هنوز در استپاناکرت مانده‌اند، به این ویروس مبتلا هستند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  پناهگاه اضطراری به جای کلاس درس

  در آذربایجان هم شهروندان از ترس جنگ گریخته‌اند. از شهری چون ترتر در خط مقدم. برخی به شهرهای همسایه چون بردع پناه برده‌اند که تقریبا ۲۰ کیلومتر از قره‌باغ فاصله دارد. از مدارس زیادی در این شهر از اواخر ماه سپتامبر و با شعله‌ور شدن دوباره آتش درگیری‌ها به عنوان پناهگاه و اقامتگاه اضطراری استفاده می‌شود که البته چندان هم ایمن نیستند.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  جنگ نزدیک‌تر می‌شود

  در یک حمله هوایی به شهر بردع، متعلق به جمهوری آذربایجان، که چند روز پیش رخ داد چندین ساختمان ویران شدند و خودروها در آتش سوختند.

  مقامات آذربایجان گفتند در این حمله که دست کم ۲۱ کشته و ده‌ها بر جای گذاشت، از بمب‌های خوشه‌ای استفاده شده است. دولت ارمنستان دست داشتن در این حمله را رد می‌کند. الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان گفت ارتش آذربایجان این حمله را در "میدان جنگ" تلافی خواهد کرد.

• درگیری قره‌باغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی

  صلحی در راه نیست

  درگیری‌ها ادامه دارند. آذربایجان خواستار عقب‌نشینی کامل نیروهای ارمنستان از منطقه قره‌باغ شده است. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان رسما از متحد خود روسیه، درخواست کمک کرد.

  اما روسیه اعلام کرد چون جنگ در داخل خاک آذربایجان است، نمی‌تواند کمک کند اما اگر درگیری‌ها به خاک ارمنستان گسترش یابد، "از هیچ کمک لازمی" فروگذار نخواهد کرد.