زور قانون به متصرفان غیرمجاز بستر زاینده رود می‌رسد؟

سال گذشته بود که رئیس جمهوری دستور عقب نشینی دستگاه‌های دولتی از حریم دریا و آزادسازی سواحل را صادر کرد و در پی آن بسیاری از ساخت و ساز‌های غیرمجاز سواحل شمالی و جنوبی کشور آزادسازی شد و متخلفان و متصرفان مجبور به عقب نشینی شدند. پس از آن نوبت به آزادسازی حریم رودخانه‌ها از تصرفات غیرمجاز رسید که زاینده رود هم مشمول آن شد.

حریم و بستر رودخانه‌ها به دلیل اینکه جزو اراضی مرغوب و با ارزش افزوده بالا به شمار می‌رود از دیرباز مورد طمع افراد سودجو بوده و این موضوع ضرر‌های جبران‌ناپذیری به منابع ملی وارد کرده است. استان اصفهان هم در دهه‌های گذشته از این اقدام سودجویان دچار خسارت شده است.

دو هزار کیلومتر از رودخانه‌های استان اصفهان تعیین حدود شده

برداشت‌های بی‌رویه از حریم رودخانه، تخریب مراتع، تغییر کاربری اراضی، احداث غیر اصولی پل‌ها و دخل و تصرف غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه‌ها از مهم‌ترین عوامل تشدید و بروز سیلاب هستند، این را منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما مطرح کرد و گفت: دخل و تصرف غیرمجاز در حریم و بستر رودخانه‌ها می‌تواند شامل ایجاد اراضی کشاورزی و دامی یا ساخت خانه و ویلا‌های غیرمجاز باشد.

او ادامه داد: از مهمترین راهکار‌های پیشگیری از وقوع سیل می‌توان به مطالعات پهنه بندی، اجرای طرح‌های سازه ای، تقویت شبکه‌های مطالعاتی، احداث سدها، مخازن و سیل بندها، اجرای طرح‌های آبخیزداری، احیای مراتع، احداث کانال‌های هدایت آب و آزادسازی حریم بستر رودخانه‌ها اشاره کرد.

به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، در استان اصفهان ۳۰۰۰ کیلومتر رودخانه داریم که با پیگیری‌های سازمان آب منطقه‌ای ۲۰۰۰ کیلومتر از رودخانه‌ها تعیین حد شده و هزار و ۱۳۰ کیلومتر در دست بررسی است.

شیشه فروش اضافه کرد: همچنین ۵۰ هزار کیلومتر نیز مطالعات تعیین حد تالاب گاوخونی نهایی شده است.

آزادسازی ۷۶۱ هکتار از بستر زاینده رود

او گفت: به منظور حفاظت از رودخانه‌های استان و رفع تصرفات غیر مجاز، در مرحله اول، ۲۳۵ هکتار تصرف غیرمجاز اراضی در ۱۱۴ کیلومتر از رودخانه‌های استان اصفهان به غیر از رودخانه زاینده رود شناسایی و پایش شده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اضافه کرد: پایش رودخانه زاینده‌رود نیز در دو مرحله از کوهرنگ تا روستای چمطاق و ازاین روستا تا تالاب گاوخونی انجام شده است.

به گفته شیشه فروش تاکنون بر اساس پایش‌های کارشناسی، هشت هزار فقره تخلف تصرف غیر مجازدر حریم و بستر رودخانه زاینده رود ثبت شده است.

او ادامه داد: تاکنون ۵۴۱ مورد از تخلفات اعاده به وضع سابق و در کل ۷۶۱ هکتار از حریم و بستر رودخانه آزادسازی شده که از این وسعت ۴۹۶ هکتار از اراضی آزاد شده مربوط به دریاچه سد زاینده رود است.

تخریب ۱۱۰ ویلای غیرمجاز در باغ بهادران

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار کرد: دستورالعمل‌هایی در خصوص جلوگیری از دخل و تصرف غیرمجاز به شهرداری ها، محیط زیست، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی ابلاغ شده و سازمان آب منطقه‌ای به طور مستقیم بر این امر نظارت می‌کند.

شیشه فروش افزود: برای متخلفان در مرحله اول اخطار صادر می‌شود و درصورت بی توجهی، سازمان آب منطقه‌ای با همکاری دستگاه‌های حقوقی و قضایی، عملی وارد میدان می‌شود.

او گفت: بر همین اساس تاکنون ۱۱۰ ویلا و ساختمان در محدوده رودخانه زاینده رود در باغ بهادران آزادسازی و رفع تصرف شده است.

آغاز صدور اخطاریه تصرف غیرمجاز به دستگاه‌های دولتی از اواخر پارسال

احمدرضا صادقی مدیر دفتر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: برای آزادسازی بستر رودخانه زاینده رود با توجه به دستورات صادر شده، در مرحله اول تعدادی از دستگاه‌های دولتی را که حریم زاینده‌رود را از سراب رودخانه تا پایاب رودخانه تصرف کرده بودند شناسایی و برای آن‌ها اخطار صادر کردیم.

او ادامه داد: در اخطار‌های صادر شده از متخلفان خواستیم تا اردیبهشت، برای عقب نشینی از جوار رودخانه بر اساس خط پروژه‌ای که شرکت آب منطقه‌ای اعلام کرده اقدام کنند که تعدادی از این دستگاه‌های دولتی به اخطار توجه و عقب نشینی کردند.

مدیر دفتر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان اظهار کرد: برخی از دستگاه‌های دولتی هم بنا به دلایلی همانند امنیتی و پدافند غیرعامل، به اخطار‌ها توجهی نکردند که پس از بازدید‌های کارشناسان شرکت آب منطقه‌ای و استانداری مقرر شد در جلسه‌ای به میزبانی استانداری در خصوص درخواست آن‌ها برای حفظ تصرفات، تصمیم‌گیری شود.

فقط یک سوم متخلفان قانون را اجرا کردند

تاکنون ۵ دستگاه دولتی از متصرفات عقب نشینی کرده اند و ۱۶ دستگاه هنوز اقدامی نکرده اند، صادقی با گفتن این خبر، ادامه می‌دهد: از ابتدای امسال تاکنون ۴۰ هکتار در بستر دریاچه سد، نیم هکتار در بستر رودخانه و بیست و یک صدم هکتار از حریم رودخانه زاینده رود آزادسازی شده است.

او افزود: تا امروز حریم رودخانه زاینده رود در ایستگاه پمپاژ آب چرمهین و آلاچیق ویلایی ایستگاه پمپاژ چم نور شرکت آب منطقه ای، تصفیه خانه آب اردال، پارک جوان شهرداری زرین شهر، اردوگاه دانش آموزی اداره آموزش و پرورش باغبهادران و مجموعه‌های ویلایی شهرداری‌های باغبهادران و زرین شهر به طور کامل رفع تصرف و آزادسازی شده است.

مدیر دفتر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در ادامه گفت: در این مدت همچنین ساختمان مربوط به شهرداری زاینده رود ۷۰ درصد، ایستگاه پمپاژ چم نور شرکت آب منطقه‌ای ۵۰ درصد، ساختمان مربوط به اداره آموزش و پرورش باغبادران ۵۰ درصد، مجموعه تفریحی باباطاهر ۵۰ درصد و ساختمان شهرداری زاینده رود ۲۵ درصد از حریم رودخانه عقب نشینی کرده اند.

صادقی افزود: اماکن مربوط به ادارات بنیاد مسکن و منابع طبیعی شهرستان مبارکه، دانشگاه آزاد نجف آباد، مجموعه ویلایی شهرداری مبارکه (سرارود)، دریاچه‌های قایقرانی فجر و قدس، مجتمع آبرسانی ۷ روستا در کله مسیح، تأسیسات برداشت آب سده لنجان، تأسیسات چاه‌های فلمن مبارکه و درچه، تصفیه خانه آب اردال و نیروگاه برق اسلام آباد متعلق به وزارت نیرو و آموزشگاه شهید بهشتی هنوز برای رفع تصرف اقدام نکرده اند.

او تاکید کرد: به مجموعه تفریحی دانشگاه آزاد نجف آباد و ایستگاه پمپاژ چم نور تا پایان شهریور فرصت داده شده که برای رفع تصرف حریم رودخانه اقدام کنند.

هیچ بهانه‌ای برای تاخیر در رفع تصرفات حریم رودخانه پذیرفتنی نیست

حجت الاسلام اسدالله جعفری رئیس کل دادگستری استان اصفهان بر لزوم اجرای سریع، درست و کامل آزادسازی‌های حریم و بستر زاینده رود تأکید و بیان کرد: رفع تصرفات از حریم و بستر زاینده رود باید با سرعت و به طور کامل و دقیق انجام شود و هیچ بهانه‌ای در تأخیر و یا نقص در اجرای این طرح پذیرفتنی نیست.

او افزود: آزادسازی عرصه‌های طبیعی از تصرف برخی افراد خاص و قرار دادن این عرصه‌ها در اختیار همه مردم علاوه بر اجرای قانون، ضرورتی اجتماعی است و مسئولان باید این تکلیف را با جدیت و احساس مسئولیت بیشتری ادا کنند.

رئیس کل دادگستری استان اصفهان با اشاره به اینکه در اجرای قانون همه یکسان‌اند، تصریح کرد: در برخورد با متخلفان و متجاوزان به منابع ملی، با داشتن برنامه زمانی مشخص و بدون تبعیض عمل شود، تا اقدمات تحت تأثیر سلایق و روابط افراد خاص، قرار نگیرد.

حجت الاسلام جعفری از رؤسا و دادستان‌های حوزه‌های قضایی حاشیه زاینده رود خواست در کوتاه‌ترین زمان با حضور میدانی در اراضی آزادسازی شده به بررسی و راستی آزمایی نحوه و میزان آزادسازی‌ها بپردازند و در صورت مشاهده موارد خلاف، واقعیت میدان را به دبیرخانه شورای حفظ حقوق بیت‌المال در اراضی ملی و منابع طبیعی گزارش کنند.

اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از تصرف حریم رودخانه‌ها

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: به منظور حفظ بستر و حریم رودخانه‌ها و اطلاع رسانی دراین باره در ۶۵۳ کیلومتر از حریم رودخانه‌های استان اصفهان و ۲۴۱ کیلومتر از حریم زاینده رود، نشانه گذاری شده است.

شیشه فروش از نصب ۲۰۰ تابلو هشدار در حریم رودخانه‌های استان اصفهان خبر داد و افزود: طرح ساماندهی و لایروبی رودخانه‌ها به منظور افزایش جریان عبور آب و جلوگیری از بروز سیل نیز در ۲۳۰ کیلومتر از رودخانه‌های استان اجرا شده که ۱۰۵ کیلومتر آن مربوط به زاینده رود است.

اوگفت:۱۱۲۰ مورد توقیف برداشت غیرمجاز آب داشته‌ایم و ۵۴۹ مورد جلوگیری از تخلیه نخاله در حریم رودخانه‌ها ثبت شده است.

ساخت و ساز‌های غیرمجاز در حریم رودخانه زاینده‌رود معضل دیرپایی است و بار‌ها درباره احتمال پیامد‌های ناگوار آن هشدار داده شده است، هرچند در چندماه اخیر برخورد جدی تری با متخلفان شده، اما نمی‌توان با تخریب چند ویلا و نام بردن از چند دستگاه متخلف، پرونده را مختومه اعلام کرد. پرونده وقتی بسته می‌شود که با اراده جمعی دستگاه‌های دولتی و نظارت دستگاه قضایی تصرف حریم و بستر رودخانه‌ها با هر بهانه‌ای که بوده به پایان برسد.

گزارش از سولماز محمدی