بیماری گسترده و کاهش چشمگیر جمعیت زنبور عسل در ایران

اهمیت زنبور عسل فقط تولید یک ماده غذایی مهم نیست، بلکه نقش آن در گردافشانی و باروری گیاهان ثمری و پایداری اکوسیستم غیرقابل چشم‌پوشی و تعیین‌کننده است.

بالا رفتن تلفات در میان جمعیت زنبور عسل تقریبا در همه کشورها رخ می‌دهد اما علت‌های آن همه جا الزاما یک‌سان نیست.

رئیس کانون صنعت زنبور عسل ایران می‌گوید چندین نوع ویروس و بیماری در بین زنبورها شایع است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به انگل "واروآ" اشاره کرد.

عفت رئیسی سرحدی شنبه ۱۸ دی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا همچنین ابراز تاسف کرد که بیشتر زنبورستان‌های ایران به دلیل کمبود گرده و منابع شهد ضعیف شده‌اند و زنبورها بیمار هستند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

تغییرات اقلیمی، افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی، بهره‌برداری بیش از ظرفیت از مراتع و استفاده بیش از حد سم در کشاورزی صنعتی و نیم صنعتی از جمله عواملی هستند که منابع تغذیه زنبور را نابود و محدود می‌کنند.

در ایران مشکل دیگری به این معضلات اضافه شده و آن گران شدن شدید قیمت داروهایی است که برای مقابله با بیماری‌ها و آفت‌های شایع در میان زنبوران عسل به کار گرفته می‌شوند.

سه برابر شدن قیمت دارو، کاهش ۴۰ درصدی جمعیت زنبور

رئیسی سرحدی در این باره به ایلنا گفت: «بدون اغراق تمام زنبورستان‌های ایران بیمار هستند و از آنجایی که هزینه دارو ۳۰۰ درصد گران شده بسیاری از تولیدکنندگان عسل چاره‌ای ندارند جز اینکه داروی‌های ارزان قیمت و بی‌کیفیت چینی به زنبورها بدهند تا کلنی‌هایشان حفظ شود.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این فعال صنف زنبورداری می‌گوید طی یک سال ۴۰ درصد زنبور عسل‌های ایران تلف شده‌اند و دولت و نهادهای مسئول مانند سازمان دامپزشکی توجهی به حل معضلات زنبورداران نمی‌کنند.

شمار شاغلان در صنعت تولید و فرآوری عسل حدود ۵۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود و خسارت‌هایی که به این بخش وارد می‌شود می‌تواند به بیکاری تعداد زیادی از آنها منجر شود.

گسترش زنبورداری طی چهار دهه گذشته

با وجود مشکلات گوناگون، صنعت زنبورداری در ایران در چند دهه گذشته رشد زیادی داشته است. مطابق آمار کانون صنف زنبور عسل، در چهار دهه منتهی به سال ۹۷ شمار کندوهای زنبورعسل فعال در ایران از ۶۰۰ هزار به هفت و نیم میلیون کندو رسید.

با این وجود به گفته رئیسی سرحدی وعده‌های دولت برای بیمه تامین اجتماعی شاغلان صنف زنبورداری و تامین مایحتاج زنبورداران به ویژه دارو همچنان تحقق نیافته است.

حبیب‌اله مزارعی، رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری زنبورداران ایران شهریور ماه امسال گفته بود بیمه زنبورداران در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده اما به دلایل نامعلوم تا کنون اجرا نشده است.

 

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  ۲۰ ماه مه (۳۰ اردیبهشت) از سوی سازمان ملل متحد روز جهانی زنبور اعلام شده است. این روز متاسفانه برای جشن گرفتن نیست، بلکه برای یادآوری "خطر نابودی نسل زنبور‌ها" بر روی کره زمین است. انسان با کاربرد سموم شیمیایی و آلودگی محیط زیست حیات زنبورها را به‌خطر انداخته است.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  برای بسیاری زنبور در وهله اول مترادف با عسل است. برای تولید یک شیشه عسل، زنبورها باید بین کندو و بطور متوسط بین ۴۵۰ هزار تا سه میلیون گل پرواز کنند.

  "این روز متاسفانه برای جشن گرفتن نیست، بلکه برای یادآوری "خطر نابودی نسل زنبور‌ها" بر روی کره زمین است"

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  گرچه در طبیعت حشرات گرده‌ افشان‌ دیگری هم وجود دارند که درختان را بارور می‌کنند، اما یک سوم تمامی میوه‌ها مثل سیب، گلابی، توت‌فرنگی و حتی صیفی‌‌هایی مانند خیار نیز حاصل گرده‌افشانی زنبورها هستند.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  عسل تنها بخش کوچکی از مواد غذایی مورد علاقه انسان را تشکیل می‌دهد که توسط زنبورها تولید می‌شود. یک سوپرمارکت آلمانی در سال ۲۰۱۸ برای نشان دادن اهمیت زنبورها همه اجناسی را از قفسه‌ها برداشت که به نوعی زنبورها در تولید آن دخیل هستند. زنبورها در تولید ۱۶۰۰ نوع کالا از ۲۵۰۰ کالای این فروشگاه دخیل بوده‌اند.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  اگر زنبورها نباشند در کنار عسل و میوه‌ها جای بخش مهم دیگری از مواد غذایی که حاوی "۹۰۱E" هستند نیز در قفسه‌ها خالی است. "۹۰۱E" در اتحادیه اروپا عنوان اختصاری برای ماده "موم" است.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  بدون موم یا "۹۰۱E" بسیاری از محصولات و تولیدات صنعتی مانند این پاستیل‌ها آنچنان به هم می‌چسبند که قابل استفاده نخواهند بود.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  بدون زنبورها نه‌تنها درخت کاکائو بارور نمی‌شود، بلکه بخشی زیادی از زیبایی شکلات مرهون استفاده از موم یا "۹۰۱E" در آن است.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  بسیاری از مردم جهان صبح را با نوشیدن قهوه آغاز می‌کنند. زنبورها هم مانند انسان‌ها علاقه زیادی به کافئین دارند. این علاقه ضمانتی است برای گرده‌افشانی و تولید دائمی قهوه در طبیعت.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  اگر گرده افشانی زنبورها نباشد، پنبه‌ای در کار نخواهد بود. بدون پنبه نیز صنایع نساجی و پوشاکی وجود نخواهد داشت.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  روز ۲۰ مه، روز تولد آنتون یانشا (Anton Janša) پدر زنبورداری مدرن از اسلوانی نیز هست. او که تنها ۳۹ سال عمر کرد، استاد و رئیس مدرسه زنبورداری بود.

  "انسان با کاربرد سموم شیمیایی و آلودگی محیط زیست حیات زنبورها را به‌خطر انداخته است"کتاب‌ها و تالیفات ‌او راه‌گشای زنبورداری مدرن شد و سیستم ابداعی او باعث شد تا برداشت عسل بدون صدمه به کندو میسر شود. روز جهانی زنبور ایده زنبورداران اسلوانی بود و با کوشش آنان این روز توسط سازمان ملل پذیرفته شد.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  زنبور عسل تنها بخشی از خانواده ‌زنبورها را تشکیل می‌دهد. در طبیعت ۲۰ هزار نوع زنبور وحشی زندگی می‌کنند که بخاطر گسترش شهرسازی، استفاده از سموم شیمیایی و کاهش مواد غذایی مورد نیاز آنها، نسل‌شان در معرض انقراض قرار گرفته است. این زنبورها برخلاف زنبورهای عسل زندگی اجتماعی ندارند و تنها زندگی می‌کنند.

• گزارش تصویری؛ جهان بدون زنبور چگونه است؟

  با زنبورها مهربان باشیم. در صورت ورود به اتاق و ساختمان با بازگذاشتن در و پنجره به خروجشان کمک کنیم.

  گل‌کاری بالکن‌ها و فضاهای شهری و ساختن لانه می‌تواند کمک بزرگی به ادامه حیات نسل زنبورهای وحشی بکند.
  
  نویسنده: محمود صالحی