سفر به ناشناخته‌های آیینه تاریخ و طبیعت ایران

نیاز انسان امروزی به آرامش و دور شدن از هیاهوی شهرها و آلودگی هوا و بوق و دود خودروها باعث شده تا شوق آنها برای حضور در طبیعت و دیدن جاذبه های طبیعی روز به روز گسترش پیدا کند و اکوتوریسم و گردشگری طبیعی یا بوم گردی با رونق روزافزون همراه باشد.

بسیاری از شهروندان با یافتن فراغ بال و تعطیلات چند و حتی یک روزه برای انجام سفر بار و بندیل می بندند و در این میان خیلی ها دوست دارند مقاصد جدید گردشگری را تجربه کنند و از جاذبه هایی که که کمتر معرفی شده دیدن کنند و مناطق جدید را کشف کرده و آنها را در دفتر خاطرات و ذهن خود ثبت و ضبط کنند.

با توجه به اینکه خیلی از افراد و علاقه مندان به سفر دنبال یافتن مکان های جدید برای انجام مسافرت هستند، استان قزوین را می توان سرزمینی جذاب در این خصوص نام برد چرا که خیلی از آثار و جاذبه های آن برخلاف برخی خیلی از استان ها مطرح و شناخته شده نیست.

 اگر چه جاذبه های گردشگری قزوین کمتر معرفی شده و مورد شناخت گردشگران قرار دارد اما همین اندک شناخت نیز بیشتر معطوف به چند جاذبه تاریخی و یکی دو جاذبه طبیعی مانند دریاچه اوان الموت است و نه بیشتر، حال آنکه قزوین رنگین کمانی از جاذبه های گردشگری است و علاوه بر صدها اثر تاریخی، به همین میزان و شاید بیشتر دارای جاذبه های طبیعی است که برخی از آنها خاص و منحصر به فرد هستند.
گردشگرانی که به قزوین سفر می کنند در صورت اختصاص زمان بیشتر برای مسافرت خود بدون شک با یک تیر دو نشان می زنند چرا که می توانند ضمن بازدید از بناها و آثار باشکوه تاریخی و آشنایی با یکی از کهن شهرهای ایران که روزگاری پایتخت این سرزمین بوده، از حضور در طبیعت قزوین و تماشای جاذبه های طبیعی این دیار نیز لذت ببرند بنابراین بی ارتباط نیست که عده ای از فعالان حوزه فرهنگ و گردشگری، قزوین را "آئینه تاریخ و طبیعت ایران" معرفی می شود.

در این گزارش با ۱۰ مورد از مناطق، مکان ها و جاذبه های طبیعی قزوین که کمتر در کشور معرفی و شناخته شده اند به شکل خلاصه  و اجمالی آشنا می شوید.

ییلاقات پیچ بن و لذت تنفس در هوای بی اندازه پاک

بسیاری از گردشگران و طبیعت دوستان طرفدار حضور در مناطق ییلاقی و خنک و با طراوات هستند، حضور در مناطق ییلاقی الموت از جمله پیج بن بدون شک می تواند این حس آنها را اقناع کند.

دشت و ارتفاعات پیچ بن واقع در الموت شرقی با اختلاف ۲ هزار و ۵۰۰ متر از سطح دریا چشم انداز زیبایی از طبیعت خدادادی شمال شرقی استان قزوین است، کوه های مرتفع پوشیده از برف، چمنزارها و گلزارهای وسیع و چشمه های زلال و صاف از ویژگی های این منطقه هستند.

این منطقه با توجه به نزدیک به قلعه سیالان یکی از مسیرهای راهپیمایی کوهنوردان و طبیعت نوردانی است که از قزوین به مازندران سفر می کنند.

ارتفاع برف در گردنه پیچ بن که اتصال دهنده محلی استان های قزوین و مازندران است گاه به ۱۰ متر می رسد و طبیعت دوستان با حضور در این منطقه حتی در فصل تابستان می توانند شاهد چندین متر برف در دور و اطراف خود باشند.

غار یخی انگول، جلوه ای خاص از زیبایی های زمین

استان قزوین از چندین غار خاص و منحصر به فرد برخوردار است، علاوه بر غار قلعه کرد متعلق به دوران پارینه سنگی که به دلیل فعالیت های باستان شناسی فعلا بازدید از آن برای گردشگران میسر نیست، غار یخی انگول واقع در نزدیکی روستای دینک در بخش کوهین قزوین جاذبه ای طبیعی است که می تواند مورد توجه دوستداران غارنوردی قرار بگیرد.

البته به دلیل موقعیت و شیب تند غار افراد عادی امکان بازدید از آن را ندارند و غارنوردان می توانند از این جاذبه بازدید کنند.

ورودی غار به سمت جنوب غربی دارای ۱.۵ متر ارتفاع با  پهنای نیم متر است.

این غارحتی در ایام تابستان نیز مملو از یخ است و بازدیدکنندگان می توانند چکیده و چکنده های فوق العاده زیبا و قندیل ها یا به اصطلاح علمی " استلاگمیت" های فراوانی را در این مکان مشاهده کنند.

یله گنبد، آبگرم معدنی منحصر به فرد

قزوین سرزمینی با چشمه های مختلف آ آبگرم و آبسرد است، یکی از معروف ترین آبگرم های قزوین که خاصیت منحصر به فردی نیز نسبت به دیگر چشمه های معدنی آبگرم ایران دارد"یله گنبد" واقع در بخش کوهین شهرستان قزوین است.

براساس مطالعات دانشگاهی انجام شده، دبی آب و خواص درمانی آبگرم یله گنبد از بسیاری از آبگرم های کشور بیشتر و قابل توجه تر است.

آب گرم یله گنبد از نوع گوگردی و از آب های معدنی بیکربناته کلسیک آهن و گازدار به شمار می رود و متوسط دمای آن ۴۲ درجه سانتی گراد است و خواص تسکین بخش و درمانی بالایی دارد به طوری که پزشکان استنشاق آنرا در رفع بیماری های گوارشی و آبتنی در آنرا برای رفع بیماری های عصبی و مفصلی توصیه می کنند.

این آبگرم با وجود گوگردی بودن بوی خاصی ندارد و بسیاری از افراد که به دلیل بو از آبگرم های گوگردی استفاده نمی کنند می توانند سری به این آبگرم بزنند و از استحمام در آن لذت ببرند.

این جاذبه طبیعی کم نظیر نیز با مشکل کمبود امکانات زیربنایی و رفاهی و بهداشتی روبرو است، با تامین زیرساخت های رفاهی این مکان می تواند می تواند به تنهایی بخش زیادی از اقتصاد گردشگری قزوین را متحول کند و به یکی از قطب های گردشگری طبیعی و پزشکی و آبی ایران تبدیل شود.

اندج، صخره هایی شگفت انگیز 

صخره های زیبا و شگفت انگیز اندج با اشکال عجیب و غریب خود در مسیر قزوین-معلم کلایه و در بخش الموت شرقی در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد و چشم هر بیننده و گردشگری را به خود خیره می کند.

صخره های سنگی زیبا و جالب موجود در این مکان همراه با طبیعت سبز اطراف آن هر طبیعت نوردی را برای حضور در این مکان به وسوسه می اندازد، ضمن این که این جاذبه مکان مناسبی برای مطالعات دانشجویان زشته زمین شناسی نیز به شمار می رود.

باغات و جنگل های پایین این صخره ها و در کنار آن رودخاه اندج به ویژه در فصل پاییز منظره ای فوق العاده از طبیعت الموت قزوین را به نمایش می گذارد.

آبشار ورچر، استراحتگاهی مفرح برای طبیعت گردان

آبشار ورچر که نام دیگر آن دومان چال است، در مسیر قزوین-الموت غربی و در نزدیکی روستای نمونه گردشگری رزجرد قرار دارد.

طبیعت گردان با بیش از یک ساعت پیاده روی از جاده اصلی می توانند خود را به این آبشار زیبا برسانند، البته امکان حضور در این آبشار به وسیله دوچرخه کوهستان و موتورسیکلت های کمک دار نیز وجود دارد.

ارتفاع این آبشار از سطح زمین ۳۰ متر است و اطراف آن را صخره ها و درختان احاطه کرده اند.

هم اکنون طبیعت گردانی از قزوین و استان های نزدیک از جمله تهران به ویژه در ایام بهار و تابستان از این جاذبه طبیعی دیدن می کنند.

باغستان سنتی هزار ساله، گنجینه سبز قزوین

باغستان های سنتی قزوین، زمانی به وسعت چهار هزار و ۲۰۰ هکتار گرداگرد این شهر را دربر گرفته بود، با توسعه شهر و طمع سودجویان برای کسب منافع مالی اکنون سطح این باغات به ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار کاهش یافته است.

این باغات که باید آنها را ریه های قزوین معرفی کرد، یک جاذبه طبیعی زیبا و منحصر به فرد  و البته کهن در دل این شهر به شمار می رود که ناصر خسرو در سفرنامه خود از این مجموعه یاد کرده است.

باغات قزوین به ویژه در فصل بهار با شکوفه های رنگی و سفید بسیار تماشایی است.

منطقه حفاظت شده باشگل، مامن حیات وحش قزوین

منطقه حفاظت شده باشگل واقع در شهرستان تاکستان دارای ۲۶ هزار هکتار وسعت است.

 این منطقه حفاظت شده زیستگاه گونه های جانوری و گیاهی ارزشمندی است و همچنین قابلیت بالایی برای گردشگری طبیعی به ویژه دوستداران حیات وحش دارد.

عقاب طلایی، آهو، گوسفند وحشی، روباه قرمز، سیاه گوش، سنجاب از جمله گونه های جانوری این منطقه حفاظت شده به شمار می روند.

هم اکنون با هماهنگی اداره کل حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، امکان برگزاری تورهای گروهی و بازدید از این منطقه فراهم است.

دریاچه اوان، نگین گردشگری طبیعی قزوین

دریاچه اوان واقع در الموت شرقی از سایر جاذبه های طبیعی قزوین شناخته شده تر است و در سال های اخیر امکانات زیربنایی و رفاهی نسبتا خوبی برای خدمات دهی به گردشگران در آن ایجاد شده است.

این دریاچه با ۷۰ هزار متر مربع مساحت است و عمیق ترین بخش آن حدود ۶ متر است و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و ۸۰۰ متر است.

نزدیکی به دامنه کوه ها و باغات آلبالو، گیلاس، سیب، فندق و بید و چنار روستاهای اطراف این دریاچه ، جلوه و منظره ای بسیار زیبا به این دریاچه که اکنون از مهم ترین تفرجگاه های طبیعی استان قزوین به شمار می رود، بخشیده است.

روستاهای اطراف این دریاچه نیز با طبیعت بکر خود مناسب بازدید دوستداران و علاقه مندان به گردشگری طبیعی است.

چنار خونبار زرآباد، درختی که خون می گرید

چنار خونبار زرآباد واقع در الموت شرقی را نیز باید از جاذبه های طبیعی منحصر به فرد قزوین دانست.

 این درخت با قدمت بیش از ۶۰۰ سال دارای ۱۰متر قطر و ۳۰متر ارتفاع است و از قداست زیادی برای اهالی روستای زرآباد و منطقه برخوردار است.

هرساله در نزدیکی سحرگاه روز عاشورا، صمغی قرمز رنگ شبیه خون از این درخت خارج می‌شود، نکته قابل توجه در خصوص این درخت آن است که این مایع شبیه به خون فقط روز عاشورا از درخت خارج می‌شود، بدان معنا که با توجه به متفاوت بودن سال‌های هجری شمسی و هجری قمری، این اتفاق درست در روز دهم ماه محرماتفاق می افتد. 

هرساله در شب عاشورا صدها گردشگر از نقاط مختلف ایران و جهان برای دیدن این صحنه به زرآباد الموت می آیند.

طارم سفلی، هندوستان ایران

منطقه طارم با توجه به ویژگی های طبیعی و آب و هوایی به هندوستان ایران معروف است.

این منطقه قطب تولید زیتون و انار در ایران به شمار می رود.

این منطقه همچنین زیستگاه پلنگ ایرانی است و با مناظر بکر طبیعی خود از جمله چشمه سارها و دره ها و پرتگاه های عمیق، باغات انبوه زیتون و انار و شالیزارها انتخابی مناسب برای طبیعت گردان است.

دربندهای موجود در این بخش از جمله دربند روستای کلج که دره هایی با پوشش گیاهی و رودخانه در آنها وجود دارد، از جاذبه های طبیعی قابل توجه این منطقه به شمار می رود.

طبیعت گردان با حضور در این منطقه می توانند با زندگی عشایری بخشی از جمعیت عشایر کشور نیز که در این منطقه سکنی دارند، آشنا بشوند.

در کنار این ده جاذبه، صدها جاذبه طبیعی دیگر نیز در استان قزوین وجود دارد که معرفی آنها می تواند موجب رونق گردشگری در این دیار شده و به اقتصاد و اشتغال جوامع محلی کمک کند.

یک کارشناس گردشگری طبیعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص راه های تقویت گردشگری در این حوزه در قزوین سخن گفت.

لزوم ایجاد بسترها و امکانات نرم افزاری و سخت افزری رونق گردشگری طبیعی 

سید صفاء الدین هاشمیان کارشناس ارشد اکوتوریسم و  راهنمای گردشگری طبیعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص گردشگری طبیعی و جاذبه های این حوزه در قزوین اظهار داشت: با وجود آنکه کرونا سفرها از جمله مسافرت های حوزه اکو توریسم را کاهش داد اما پیش بینی می شود در دوره پسا کرونا با رونق قابل توجهی در این حوزه همراه باشیم.

وی با بیا اینکه برگردان و ترجمه صحیحی از اکوتوریسم در کشور ما نشده و معمولا آنرا به عنوان طبیعت گردی می شناسند در حالی که واژه صحیح در این خصوص بوم گردشگری است، افزود: استان قزوین در حالی کمتر از یک درصد مساحت ایران را در برگرفته که علاوه بر جاذبه های تاریخی، در حوزه جاذبه های طبیعی نیز می تواند جزو استان های مطرح کشور قرار بگیرد.

هاشمیان گفت: از قزوین باید به عنوان ایرانی کوچک نام برد که با وجود مساحت کم اقلیم های مختلفی را در خود جای داده است؛ به گونه ای که مناطقی از الموت و طارم سفلی دارای آب و هوای شرجی هستند و گرم هستند در حالی که آوج را باید به نوعی با اردبیل مقایسه کرد چرا که تابستان های خنک و دل پذیری دارد.

این فعال گردشگری طبیعی افزود: این ویژگی چهار فصله بودن، طبیعت زیبایی را در نقاط مختلف استان قزوین پدید آورده است که دیدن آنها برای گردشگران و دوستداران طبیعت خالی از لطف نیست.

وی اظهار داشت: اینکه در کمتر از یک درصد مساحت ایران بتوانیم هم جنگل و کویر ببینیم و امکان بازدید از بزرگترین باغات گیلاس، زیتون، رغال اخته و انگور ایران را داشته باشیم و همچنین از غارهای یخی دیدن کرده و از خنکای آبشارها و رودخانه ها لذت ببریم و امکان آبتنی و تسکین جسم در آبگرم را داشته باشیم، بسیار هیجان انگیز است.

هاشمیان اظهار داشت: بخشی از طبیعت گردی مختص گردشگران حرفه ای این حوزه است اما اگر خواهان رونق گردشگری در بخش طبیعی به معنای عام هستیم باید زیرساخت ها و بسترهای نرم افزاری و سخت افزاری آن فراهم شود.

قزوین پاتوقی مناسب برای گردشگری ورزشی و ماجراجویانه

این راهنمای گردشگری طبیعی همچنین گفت: صخره های رفیع و دره های عظیم موجود در منطقه زیبا و بکر الموت، این محدوده از سرزمین ایران را به مکانی مناسب برای گردشگری ورزشی و ماجراجویانه تبدیل کرده است.

هاشمیان در پایان افزود: گردشگران ورزشی و دوستداران سفرهای ماجراجویانه با سفر به الموت می توانند ضمن لذت بردن از طبیعت رنگارنگ پاک و بکر این منطقه، ورزش های مهیج و جذابی چون جنگل نوردی، صخره نوردی و رفتینگ یا قایقرانی در آبهای خروشان را تجربه کنند.

وی همچنین به وجود باغستان سنتی هزار ساله قزوین اشاره کرد و گفت: باغستان سنتی را باید یک جاذبه منحصر به فرد در حوزه اکوتوریسم شهری نام برد.

البته ناگفته نماند که برخلاف برخی کشورها متاسفانه هنوز سرمایه گذاری خاصی برای ایجاد زیرساخت در این حوزه انجام نشده است و فعالیت ها در این خصوص صرفا به ورزشکاران حرفه ای و نیمه حرفه ای محدود می شود مثلا توری برای اجرای رفتینگ یا قایقرانی در آبهای خروشان و همچنین امکاناتی برای پرش از صخره برای همگان و دوستداران آدرنالین و گردشگری ماجراجویانه فراهم نیست و این کار منحصرا توسط ورزشکاران حرفه ای و با خطرات و ریسک خاص خود انجام می شود.

یکی از راه های مهم تقویت گردشگری بدون شک ایجاد بسترها و زیرساخت های لازم است، با وجود اینکه در گردشگری طبیعت محور آنطور که در گردشگری شهری و تاریخی نیاز به تاسیسات و امکانات زیربنایی وجود ندارد با این حال باید شرایط اولیه و حداقل ها فراهم باشد.

تهیه مسیرها و تعریف تورهای گردشگری طبیعی و ایجاد اقامتگاه های بوم گردی در جوار و نزدیکی جاذبه های طبیعی می تواند به رونق گردشگری طبیعی کمک کند، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی قزوین در این خصوص توضیح داد.

درخواست ۲۰ سرمایه گذار و متقاضی برای ایجاد اقامتگاه بوم گردی در قزوین

نادر محمدی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: در حال حاضر ۱۳ اقامتگاه بوم گردی در استان به فعالیت می پردازند که عمده آنها در مناطق الموت غربی و شرقی هستند.

ناد محمدی گفت: ۹ موافقت اصولی برای ایجاد اقامتگاه های بوم گردی در استان صادر شده و همچنین ۲۰ متقاضی و سرمایه گذار نیز درخواست خود را برای ایجاد اقامتگاه های بوم گردی در قزوین ارایه کرده اند و به این ترتیب پیش بینی می شود طی یک سال آینده ۱۰ اقامتگاه بوم گردی جدید در استان ایجاد یا احداث شود.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین اظهار داشت: اقامتگاه های بوم گردی معمولا ظرفیت اسکان و پذیرایی از ۱۵ تا ۳۰ گردشگر را دارند.

این مسوول گفت: اولویت ارایه مجوز برای ایجاد اقامتگاه بوم گردی در استان قزوین با بافت داخل روستاهاست و فعلا به ندرت مجوزی برای احداث در خارج از بافت صادر می شود.

تهیه اطلس طبیعت گردی قزوین / تعیین ۴۰ مسیر طبیعت گردی 

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین در ادامه با اشاره به تهیه و تدوین اطلس طبیعت گردی قزوین در سال جاری،اظهار داشت: در قالب این اطلس که بزودی از آن رونمایی می شود، ۴۰ مسیر طبیعت گردی تعریف و تعیین شده است.

وی اظهار داشت: مسیرهای طبیعت گردی شامل انواع جاذبه های طبیعی از جمله آبگرم، آبشار، رودخانه، باغ و جنگل، غار و صخره و ... هستند.

این مسوول گفت: در قالب مسیرهای تعریف شده تورهای یک و دو روزه طبیعت گردی برای آژانس های مسافرتی استان و خارج استان تعریف و پیشنهاد خواهد شد.

محمدی افزود: قرار است به زودی در نشستی با ادارات کل حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، ملاحظات این دستگاه ها دریافت شود تا بتوانیم ضمن حفظ محیط زیست و صیانت از عرصه های ملی بتوانیم شاهد رشد و رونق گردشگری طبیعی استان قزوین باشیم.

این مسوول اظهار داشت: با رعایت ملاحظات دستگاه های یاد شده و نکات قانونی، تلاش داریم تا زیرساخت های لازم برای تقویت گردشگری طبیعی را فراهم کنیم که از جمله آنها باید به احداث سرویس های بهداشتی و ارایه مجوز جهت ایجاد رستوران و اقامتگاه های بوم گردی در مسیرهای تعریف شده است.

وی با بیان اینکه روستاهای هدف گردشگری قزوین نیز ظرفیت مناسبی برای گردشگری طبیعی دارند،اظهار داشت: استان قزوین دارای ۱۵ روستای هدف گردشگری است.