شناسایی گونه‌های جدید حیات وحش در کاشان

علی خالوئی نوش‌آبادی اظهار کرد: «رودک» یا «گورکن‌» یکی از گونه‌های جانوری دشت کاشان در منطقه نشلج است. گونه‌ای از خانواده راسوها و راسته‌ گوشت‌خواران که اولین نمونه آن متأسفانه در یکی از استخرهای ذخیره‌سازی آب‌گیر افتاده و خفه شده‌ است.

وی افزود: زیست شبانه و مخفیانه‌ رودک، شاید اصلی‌ترین علت کمیاب‌بودن و ناشناخته‌بودن این گونه‌ است، جا دارد که متولیان و مجریان دولتی و خصوصی نسبت به مطالعات بیشتر و کاوُش دقیق‌تر به منظور شناسایی و معرفی گونه‌های جانوری دشت کاشان اقدام کنند.

این کنشگر محیط زیست کاشان، تصریح کرد: رودک، پستانداری شب‌زی و بسیار مخفی کار است که شب‌ها برای یافتن غذا از لانه خارج می‌شود و روزها در لانه‌های طولانی با دالان‌های پرپیچ و خم استراحت می‌کند که با ناخن‌های قوی پنجه‌های‌ خود این لانه‌ها را ایجاد می‌کنند.

وی در مورد مشخصات ظاهری این‌گونه جانوری گفت: طول بدن رودک، تا ۹۰ سانتی‌متر می‌رسد، طول دُم ۲۰ سانتی‌متر، گوش‌ها، حدوداً پنج سانتی‌متر، با وزنی حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم است که در گروه‌های حداکثر ده تا دوازده‌تایی زندگی اجتماعی دارند و با یک نر و ماده بالغ که وظیفه بقای نسل و جمعیت را به عهده دارند

این فعال محیط زیستی افزود: رودک‌ها، دارای حرکاتی نرم و آرام هستند، آرام حرکت می‌کنند و در مواقع خطر، با دندان‌ها، ناخن‌ها و پنجه‌های قوی و تیزشان در برابر دشمن از  خود دفاع می‌کنند.

خالوئی نوش‌آبادی اظهار کرد: زیستگاه رودک‌ها، عموماً مناطق کوهستانی، جنگل‌ها، باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی است. این گونه جانوری، نسبتاً کمیاب است، ولی از منظر حفاظتی و فهرست سرخ، کمترین نگرانی را دارد.

وی تأکید کرد: گورکن‌ها، در طبیعت حداکثر می‌توانند چهارده سال زندگی ‌کنند و از آن‌جایی که تغذیه اصلی‌شان، انواع کرم‌های خاکی است، یکی از مهم‌ترین جانورانی هستند که در کشاورزی و باغداری در کنترل آفات نقش قابل توجهی دارند و ریشه درختان و گیاهان زراعی و باغی را از حملات کرم‌های خاکی مصون نگاه می‌دارند.

این فعال محیط زیستی تصریح کرد: اگر کشاورزان از نقش حیاتی این گونه‌ها، اطلاعاتی کسب کنند، قطعاً در حیات و تکثیر گونه‌های مؤثری همچون گورکن‌ها، مشارکت کرده و از حذف و انقراض گونه‌های کمیاب جلوگیری خواهند کرد.

وی با اشاره به شناسایی و تصویربرداری از یک «سِسک تاج طلایی» در روستای مَرَق، گفت: سِسک تاج طلایی و الیکایی هر دو به‌عنوان کوچک‌ترین پرنده ایران و خاورمیانه به حساب می‌آیند که با اندازه ۹ سانتی‌متر در فصل پاییز در باغ‌ها و جنگل‌های استان‌های شمالی، البرز، قزوین و سیستان و بلوچستان دیده می‌شود.

این کارشناس طبیعت‌گردی، افزود: در این پرنده، دم کوتاه، منقار ظریف، بال‌های سیاه با رگه‌های سفید نخودی و سر با نوار زردی در مرکز تارک دیده می‌شود که در پرنده نر، زرد نارنجی است و پرهای زرد رنگ آن را پوشانده است.

وی اظهار کرد: سِسک تاج طلایی، از انسان وحشتی ندارد و بسیار پر جنب و جوش است و اغلب با چرخ ریسک‌ها در لابلای تاج پوشش درختان در پی غذاست و ضمن سر و صدا، درجا بال می‌زند.

این کارشناس طبیعت‌گردی تصریح کرد: اگر نقشه ژنتیکی گونه‌های جانوری، گیاهی، خزنده و پرندگان دشت کاشان، شناسایی و ترسیم شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد، دشت کاشان نیز در کنار یک‌صد و پنج مکان رکورد پرندگان ایران، می‌تواند به‌عنوان یک مقصد تورهای پرنده‌نگری داخلی و بین‌المللی معرفی شود.

این طبیعت گرد کاشانی گفت: وجود ۱۲۰ هزار هکتار تاغ زارهای دست کاشت در شمال و بیش از ۲۰۵ هزار هکتار عرصه‌های کوهستانی در جنوب دشت کاشان، می‌تواند توانمندی قابل قبولی به‌عنوان زیستگاه گونه‌های جانوری و گیاهی در این منطقه فراهم کند.

وی افزود: وجود پرنده‌ اندمیک «زاغ بور» و احیای زیستگاه آن با گونه‌های گیاهی بیابانی مثل «قیچ» می‌تواند ضمن ایجاد درآمد برای روستائیان این دشت از طریق طبیعت‌گردی و پرنده‌نگری این شاخه را نزد اهالی پرنده‌نگر، روشن‌تر کند و منطقه حفاظت شده «قمصر و برزک» و  «منطقه‌ شکار ممنوع یخاب»، بستر بارز این توانمندی‌ است.

خالوئی تأکید کرد: وجود انواع تنوع زیستی قابل توجهی همچون «الیکایی» در این دشت مثل «گربه‌ پالاس»، «گربه شنی»، «هوبره‌ها»، «زاغ‌بور»، و نمونه‌های بسیاری هستند که هنوز نیاز به کاوش و بررسی بیشتر دارند.

این کنشگر محیط‌زیست کاشان خاطرنشان کرد: افزایش شناسایی و معرفی گونه‌های جدید و ثبت نشده گیاهی و جانوری، حاکی از غنای گونه‌ای و تنوع زیستی یک زیستگاه است و شناسایی گونه‌های دشت کاشان، می‌تواند غنای گونه‌ای را روشن کند که نیازمند کار میدانی قوی و تیمی منسجم با نظارت اداره حفاظت محیط‌زیست است.

بیشتر بخوانید:

جلوه‌ای زیبا از خودنمایی یک طاووس

خطر حمله گرگ‌ها به مناطق مسکونی