ارتباطات میان‌فرهنگی گفتمان جدیدی را خلق می‌کند

ایسنا/خراسان رضوی رئیس سابق موسسه مطالعات اسلامی لندن گفت: ارتباطات میان‌فرهنگی می‌تواند یک گفتمان جدیدی را خلق کند؛امام رضا(ع) در تمامی مناظرات یک گفتمان خاص که در واقع گفتمانی غالب، بامنطق و با استدلال است و نوعی ویژگی محسوب می‌شود، داشتند.

پروفسور حسن بشیر امروز ۲۸ آذرماه، در اختتامیه سومین کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و علوم روز که در دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) برگزار شد، اظهار کرد: ما در رابطه با امام رضا(ع) و تمامی ائمه اطهار (ع) معتقد نیستیم که بحث‌های امامان تنها برای دوره خاصی است که حضور داشتند.

وی افزود: بحث مهمی در حوزه مطالعات ارتباطی به نام «همزمانی و درزمانی» وجود دارد. بحث «همزمانی» ناظر به مرحله حضور و مرحله‌ای است که فرد در آن زمینه خلق معنا و رابطه را ایجاد و به محیط و مسائل روز نگاه می‌کند. فرمایشات امامان معصوم(ع) و رفتار آن‌ها برای یک زمان خاص نیست، بنابراین بحث «درزمانی» یکی از مباحث مهمی است که ما باید در رابطه با این بیانات مورد توجه قرار دهیم، به همین دلیل بحث امام رضا(ع) و علوم روز مطرح می‌شود که اهمیت زیادی دارد.

این استاد تمام ارتباطات دانشگاه بیان کرد: از منظر همه علوم در تمامی ادوار، زمان‌ها، مکان‌ها و رویکردهای مختلف می‌توانیم از بیانات، فرمایشات، ایده‌ها، افکار، توصیه‌ها و فرمایشات امام رضا(ع) استفاده کنیم. مسئله بسیار مهمی در مطالعات امامان معصوم (ع) وجود دارد که باید به آن توجه کنیم.

"بحث «همزمانی» ناظر به مرحله حضور و مرحله‌ای است که فرد در آن زمینه خلق معنا و رابطه را ایجاد و به محیط و مسائل روز نگاه می‌کند"باید به این موضوع توجه شود که در این بیانات چگونه می‌توانیم میان بحث همزمانی و تحولات درزمانی وفاق یا معنای مشترک ایجاد کنیم.

بشیر ادامه داد: این ویژگی مهم همزمانی و درزمانی ارتباطات میان‌فرهنگی، مبحث بسیار مهمی در رفتار و مناظرات امام رضا(ع) است که باید به آن گسترش دهیم. ارتباطات میان‌فرهنگی ایده مهمی است که باید در ارتباط میان ملل، ادیان و ملت‌های مختلف باشد و شاید در یک کشور و ملت خرده‌فرهنگ‌ها هم بتواند مصداقی از ارتباطات میان‌فرهنگی را شکل دهد.

رئیس سابق موسسه مطالعات اسلامی لندن تصریح کرد: ارتباطات میان‌فرهنگی تبلیغ، وجه‌سازی، تحول فرهنگی و هویت‌سازی را به همراه دارد. زمانی که ما با مردم و ملت‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کنیم درصدد آشنایی آن‌ها با آن چیزی هستیم که از هویت، دین، اعتقادات، اخلاق و... داریم، بنابراین تلاش می‌کنیم به یک وحدت نظری، فرهنگی و معنای مشترک دست پیدا کنیم که بتواند برای جوامع انسانی مفید باشد.  

وی اضافه کرد: وجه مثبت این مسئله ارتباطات میان‌فرهنگی است که می‌تواند گفتمان جدیدی را خلق کند.

امام رضا(ع) در تمامی مناظرات یک گفتمان خاص که در واقع گفتمانی غالب، بامنطق و با استدلال است، و نوعی ویژگی محسوب می‌شود، داشتند. ایشان با آن اخلاق، رفتار و تواضعی که نسبت به افراد داشتند این ویژگی گفتمان‌سازی را مورد توجه قرار می‌دادند.

این استاد تمام ارتباطات دانشگاه عنوان کرد: در عصر امام رضا(ع) که بحث همزمانی مهم تلقی می‌شود، تکثر و تنوع اعتقادات مذهبی به شدت زیاد بود. نهضت ترجمه شکل گرفته و بسیاری از کتاب‌های خارج از جهان اسلام ترجمه و مطرح می‌شد. در آن زمان سرزمین‌های اسلامی نیز گسترش زیادی پیدا کرد، بنابراین ارتباطات میان ملت‌های مختلف گسترش یافت.

بشیر گفت: باید برای این ارتباط جدیدی که خلق شده بود نوعی از گفتمان‌سازی صورت می‌گرفت که حضرت رضا(ع) در مناظرات خود به این مسئله توجه جدی داشتند. طرح سوال‌ها و شبهه‌های مختلف مزید بر علت بود، انحرافات و جریان‌های انتقادی نیز در آن زمان گسترش پیدا کرد.

رئیس سابق موسسه مطالعات اسلامی لندن خاطرنشان کرد: مناظرات که بسیار مهم و مصداق ارتباطات میان‌فرهنگی، ارتباطات بین ادیانی، ارتباطات بین مسلمانان، ادیان و افکار مختلف، نحله‌های مختلف بود، بحث بسیار برجسته و مهمی است که ما باید این مناظرات امام رضا(ع) را به صورت مبسوط و ویژه در فصل‌نامه علوم روز قرار دهیم.

"زمانی که ما با مردم و ملت‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کنیم درصدد آشنایی آن‌ها با آن چیزی هستیم که از هویت، دین، اعتقادات، اخلاق و.."همچنین می‌توانیم در حوزه‌های مختلفی که در این زمینه وجود دارد، به گفتمان جدید جهانی برسیم و در سطح بین‌المللی، بین فرهنگی، هم‌زیستی انسان‌محور، اخلاق‌‎محور و ایمان‌محور به این مسئله دست پیدا کنیم.

وی افزود: این مناظرات مسائل مهمی را کشف می‌کند که دو جنبه را مطرح می‌کنم. یکی از این جنبه‌ها چگونگی ایجاد گفتمان غالب و به طور کلی گفتمان‌سازی در مناظرات بوده که گفتمان یکی از بحث‌های بسیار مهم است. گفتمان به معنای فکر، اندیشه و ایده است اما این فکر چه زمانی به گفتمان تبدیل می‌شود، زمانی که غالب، برجسته و در جامعه مطرح شود. شاید این موضوع به عنوان آخرین تعریف در رابطه با گفتمان در سطح جهانی مطرح است.

این استاد تمام ارتباطات دانشگاه ادامه داد: بیانات امام رضا(ع) و مسائلی که مطرح کردند به عنوان یک فکر ماندگار و خالد است. ما در رابطه با امام رضا(ع) اندیشه‌های ماندگار زیادی را شاهد هستیم و مناظرات از بهترین شیوه‌های ارتباطات میان‌‎فرهنگی است.

بشیر تصریح کرد: من به دو نظریه اشاره می‌کنم که در حوزه ارتباطات فرهنگی بسیار مهم هستند.

ابتدا  نظریه مدیریت هماهنگ معنا بوده که وظیفه آن ساخت معنا در حین گفت‌وگو و مناظره است، بنابراین باید مطالعات بیانات امام رضا(ع) در شرایط و زمان‌های مختلف ناظر به این مسئله باشد. دوم تفهیم معنا است؛ یعنی باید به صورت مناسب تفهیم معنا شود که بتوانیم مدیریت معنا کنیم. خود مدیریت، چگونگی بیان، آغاز و خاتمه کلام بسیار مهم است.

رئیس سابق موسسه مطالعات اسلامی لندن اضافه کرد: در نهایت چگونه می‌توان به یک گفتمان غالب دست پیدا کرد که بتوان با استدلال، منطق و رفتارهای اخلاقی، گفتمان خود را به صورت طبیعی غالب کرد، این مسئله بسیار مهمی است. نظریه دیگر مذاکره بر سر هویت است که نظریات بسیار مهمی هستند. یکی از استادان بزرگ ۲۴ نظریه عمده داشت که هر نظریه آن می‌تواند یک کتاب در حوزه مسائل ما به خصوص تحلیل بسیاری از رفتارهای حضرت رضا(ع) باشد.

وی در خصوص مذاکره بر سر هویت، گفت: در این زمینه چند مسئله مهم وجود دارد.

"داریم، بنابراین تلاش می‌کنیم به یک وحدت نظری، فرهنگی و معنای مشترک دست پیدا کنیم که بتواند برای جوامع انسانی مفید باشد"اولین مساله این است که هویت نوعی از بازنمایی فکر، تاریخ، اخلاق، دین، اعتقاد و... است، بنابراین چگونه باید خلق هویت کرد؟ مسئله دیگر ایجاد و تقویت معانی، ارزش‌ها، هنجارها و سبک‌های ارتباطی است که چگونه باید رابطه، چگونگی رابطه و بهینه‌سازی رابطه رفتار را ایجاد کرد؟ بسیاری از رفتارها الگو می‌شوند؛ زیرا کاملا انسانی، طبیعی، ایمان‌محور و با توجه به همه شرایط اخلاقی صورت می‌گیرند.

این استاد تمام ارتباطات دانشگاه خاطرنشان کرد: هدف این نظریه معمولا دستیابی به دانش صحیح در مسائل مختلف است. حضرت رضا(ع) با مسائلی که در رابطه با گفت‌وگوها و مناظرات داشتند بابی از دانش‌ و حوزه‌ای از معرفت را ایجاد می‌کردند که یا افراد مجاب می‌شدند و یا به فکر فرو می‌رفتند. دومین مسئله تلاش برای درک، احترام و ارزیابی متقابل از هویت است. زمانی که یک رفتار خوب، مستدل و با اخلاق انجام دهیم همه آن ارتباطات را خلق احترام می‌کنیم.

این نوعی ارزیابی مثبت است که ما در جامعه خود به آن نیازمند هستیم.

بشیر بیان کرد: بحث غزه، موضوع بسیار مهمی است و باید با یک دید فراتر و بزرگتر در جامعه جهانی مطرح شود. مقاومتی که صورت می‌گیرد ما را به یاد بسیاری از مقاومت‌های تاریخ می‌اندازد و آموزش می‌دهد که یک جامعه چگونه می‌تواند مقاومت کند. مقام معظم رهبری سال‌هاست در زمینه مکتب مقاومت که الگوی شهید سلیمانی است، تاکید می‌کنند.

رئیس سابق موسسه مطالعات اسلامی لندن گفت: اینکه چگونه می‌توانیم دیگران را اقناع کنیم باید مستدل و خوب باشد. یکی از مناظره‌های امام رضا(ع) با یکی از سران مسیحیت این بود که در آن، از موضوعاتی مانند نبوت پیامبر اسلام(ص) و بشر بودن حضرت عیسی بحث شده است. در مناظره تجلیل، تایید می‌کنند که به حضرت عیسی ایمان داریم و حضرت رضا(ع) با آگاهی و استدلالی که دارند پل ارتباطی را میان آن‌ها ایجاد می‌کنند.

این استاد تمام ارتباطات دانشگاه افزود: حضرت رضا(ع) ساخت معنا کرده، معنای جدیدی را در ذهن فرد ایجاد کردند و سپس تفهیم و مدیریت معنا کردند.

" وی اضافه کرد: وجه مثبت این مسئله ارتباطات میان‌فرهنگی است که می‌تواند گفتمان جدیدی را خلق کند"ما باید عمیق‌تر به مسائل مناظرات نگاه و با نظریات دیگر تحلیل کنیم، در نهایت گفتمان غالب را به کرسی بگذاریم تا این نوع از گفتمان غالب شود. حضرت رضا(ع) خلق دانش و معرفت کرده و در همه مناظرات نوعی از اقناع و اعتماد را ایجاد می‌کردند که به یک نتیجه مثبت می‌رسید؛ ما باید به این شیوه‌ها توجه کنیم.

انتهای پیام