نگاهی به شیوه و سیره زندگی امام جواد (ع)

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی، کارشناس مذهبی، در خصوص شیوه و سیره زندگی امام جواد(ع) گفت: سیره زندگی امام جواد(ع) را می توان، بیشتر در سخنان ایشان و توصیه هایی که حضرت به اصحاب خود می کردند، جستجو کرد؛ به طوری که یکی از مهم ترین فرمایشات امام جواد(ع)، موضوع اعتماد کردن به پروردگار عالم است که ایشان می فرمودند:«الثِّقَةُ باللّه ِ تعالی ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ ، و سُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ. » «اعتمادِ به خداوند متعال، بهای هر چیز گرانی است و نردبان رسیدن به هر بلندایی.»

از دیگر ویژگی های امام جواد علیه السلام، موضوع جود و احسان آن حضرت است.

این کارشناس مذهبی با اشاره به نامه امام رضا(ع) به فرزندشان ادامه داد: روایتی وجود دارد مبنی بر این که امام رضا(ع) نامه ای برای امام جواد (ع) فرستادند و در آن، فرمودند که یا اباجعفر! ای فرزندم! شنیده ام که ملازمان و خدمتگزاران تو، وقتی که می خواهی از منزل بیرون بروی، تو را از درب کوچک بیرون می برند و تو از درب رسمی منزل، ورود و خروج نمی کنی. قسم به حقی که بر گردن تو دارم، از تو می خواهم که رفت و آمدت همواره از یک درب باشد و هر زمانی که بیرون می روی، مقداری پول نقد همراه خودت داشته باشی و به هر کسی که به تو می رسد از مواهب خود بهره مند کنی و افراد را مأیوس از پیش خود، نرانی و اجازه دهی که مردم از وجود تو بهره مند شوند.
علم الهدی گفت: حُسن سلوک امام جواد(ع)، یکی دیگر از ویژگی ها و سبک زندگی ایشان بود که از جمله بیانات حضرت این بود:«إیّاکَ و مُصاحَبَةَ الشِّرّیرِ ؛ فَإِنَّهُ کَالسَّیفِ المَسلولِ ؛ یَحسُنُ مَنظَرُهُ ، ویقَبُحُ أثَرُهُ.» «از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز که چون شمشیرِ برهنه است ؛ منظره اش نیکو و اثر (زخم) آن زشت است.» و در بیان دیگر، امام نهم(ع) فرمودند: « عِـزُّ الْمُؤمِـنِ، غِـناهُ عَنِ النّاسِ»«عزّت مؤمن در بی ‏نیازی از مردم است.» و این سبک زندگی است که حضرت به اصحاب و محبین خود نشان داده اند. همچنین، از دیگر فرمایش هایی که از امام جواد(ع) وجود دارد، این است:« خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَةُ الْعَقْلِ، وَ بَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُ الْحِلْمِ.» «تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است، ادب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل می باشد، خوش رویی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است.»

او افزود: از دیگر روایاتی که از امام جواد(ع) نقل شده است:« اَلْمُؤْمِنُ یَحْتَاجُ إِلَی ثَلاَثِ خِصَالٍ تَوْفِیقٍ مِنَ اَللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.»«مؤمن نیازمند به سه خصلت است:توفیق از جانب خدا و واعظی از نفس خود داشته باشد، پذیرفتن نصیحت هر کَس او را نصیحت نماید.» یعنی اولین نیاز مومن، عنایاتی از سوی پروردگار است تا چشمش واقعیت ها را ببیند و زبانش حقیقت گو و قلبش، حقیقت خواه باشد و دست او به سمت حقایق دراز شود و ظلم و تعدی نکند.

دومین نیاز انسان این است که گاهی اوقات درون خلوتش، خود را موعظه کند و موردنقد قرار دهد چراکه وقتی خودش این کار را انجام دهد خیلی راحت بر کاستی های زندگی اش فائق می آید و حضرت تأکید کردند مومن باید به حدی متواضع باشد که اگر فردی به او سخن حقی گفت و او را متوجه فرجام کارش کرد باید پذیرای سخنان حق باشد و متکبر و مغرور نباشد و پذیرش داشته باشد.