ایران: طالبان آب هیرمند را به سوی ما جاری کرد

حسن مرتضوی، معاون سفارت جمهوری اسلامی در کابل صبح چهارشنبه ۲۹ دی (۱۳ ژانویه) از باز شدن دریچه‌های سد کمال‌خان در افغانستان و جاری شدن آب به سمت مرز‌های ایران خبر داد و گفت: «امیدواریم تا ظهر فردا آب به مرز‌های کشورمان برسد و مردم استان سیستان و بلوچستان از آن بهره‌مند شوند».

دو روز پیش خبرهایی حاکی از هدایت آب سد کمال خان به سوی گودزره در افغانستان موجب نگرانی مردم منطقه سیستان و بلوچستان شده بود. کشاورزی، صنایع، معیشت‌ و حتی آب آشامیدنی مردم این منطقه خشک ایران به رسیدن آب هیرمند و احیای دریاچه هامون وابسته است. احداث سد/ بند کمال‌ خان بر رودخانه هیرمند باعث شده که در مقاطعی مسیر جاری شدن آب این رودخانه به سوی ایران به کلی مسدود شود. 

حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیس جمهور ایران در امور افغانستان در یک پیام صوتی «از وفای به عهد مسئولان طالبان در رهاسازی حق‌آبه ایران» و باز کردن دریچه های سد کمال خان "قدردانی" کرده است. 

اما حسن مرتضوی، معاون سفارت جمهوری اسلامی در کابل در این باره گفته است: «بی‌شک مشکلات اساسی مردم با این دوره از باز شدن دریچه‌های این بند حل نمی‌شود و در هفته‌های آتی مذاکرات مفصلی با حکومت مستقر در کابل برای رفع کامل مشکلات پیش آمده توسط حکومت سابق افغانستان برای آب‌های مرزی مشترک، انجام خواهد شد».

حسین مدرس خیابانی، استاندار سیستان و بلوچستان نیز گفته است: «آن چه با طرف افغانستانی توافق شده این است که این جریان ادامه پیدا خواهد کرد تا حق‌آبه ایران تامین شود.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بر اساس معاهده میان ایران و افغانستان حق‌آبه ایران از رودخانه هیرمند معادل ۸۲۰ میلیون متر مکعب در سال است که بسته به وضعیت بارش در ماه‌ها و فصول مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

نکته قابل توجه این است که در ماه جاری میزان بارش در افغانستان به قدری زیاد بوده که سد کمال خان کاملا پر شده است و انتظار می‌رفت که سهم ایران نیز از آب هیرمند تامین شود. 

سد کمال‌خان در فروردین ماه امسال افتتاح شد. هنگام افتتاح سد رئیس‌جمهور وقت افغانستان گفت که آب هیرمند  به ازای دریافت نفت روانه ایران می‌شود. این سخنان با واکنش مقام‌های ایران روبرو شد و آنها با اشاره به رژیم حقوقی تعریف‌شده در این رابطه، از افغانستان خواستند به معاهده امضا شده در سال ۱۳۵۱ پای‌بند بماند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

با روی کار آمدن طالبان در افغانستان، حکومت ایران انتظار تغییراتی در سیاست‌ها و رویکرد حاکمان جدید را داشت. اما خبرهای اولیه درباره تغییر مسیر آب سد کمال خان نشان داد که مناقشه قدیمی میان دو کشور صرفا با به قدرت رسیدن حکومتی که از نظر سیاست و ایدئولوژی به ایران نزدیک‌تر است، به سادگی حل نمی‌شود.

اگرچه حالا گفته شده که طالبان آب سد را به سوی ایران باز کرده است، اما باید دید حق‌آبه‌ای که بیش از دو دهه موضوع جدلی جدی میان دو کشور بوده، به شکل مستمر به مردم این سوی مرز در ایران می‌رسد یا تنش در آینده نیز ادامه خواهد یافت.