احیای دریاچه ارومیه؛ شاید وقتی دیگر

به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربایجان غربی، دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران است. مساحت این دریاچه در سال ۱۳۷۷ در حدود شش هزار کیلومترمربع بود که در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار می‌گیرد.

دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور در خاورمیانه، و ششمین دریاچه بزرگ آب شور دنیا است.

آب این دریاچه بسیار شور بوده و بیشتر از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شده.

مهم‌ترین جزایر این دریاچه عبارت اند از جزیره کبودان (قویون داغی)، اشک داغی، آرزو و اسپیر.

دریاچه ارومیه میزبان گردشگران در تابستان

دریاچه ارومیه یکی از بهترین جاذبه های توریستی و گردشگری در شمال‌غرب کشور است و همه ساله در ایام فصل گرم تابستان میزبان گردشگران از نقاط مختلف کشور و حتی خارج از کشور است.

دریاچه ارومیه نام آشنایی دارد و کمتر کسی پیدا می‌شود که این جاذبه طبیعی بسیار زیبا را ندیده و نشناسد.

خاصیت درمانی آب و لجن دریاچه ارومیه

آب و خصوصا لجن دریاچه ارومیه با داشتن املاح فراوان معدنی به ویژه کلرور و سولفات (گوگرد) و ترکیبات آهن و ید و مقدار مناسبی نمک و قدرت جذب حرارت زیاد و مواد آلی متعدد و میزان رادیواکتیویته متناسب یکی از مرغوبترین لجن‌های طبی به شمار می آید که منافع طبی و اثرات شفا بخشی فراوانی دارد.

بر همین اساس از زمانهای قدیم دریاچه ارومیه مورد توجه بیماران امراض مختلف و اطبا بوده و پزشکان استفاده از آب دریاچه مخصوصا از گل آن را به بعضی از بیماران توصیه می نمایند.

پس از جنگ حهانی دوم و تاسیس بیمارستان صلیب سرخ شوروی در تهران، از طرف این بیمارستان شعبه ای جهت معالجه امراض با گل دریاچه ارومیه تاسیس گردید.

انتقال لجن دریاچه از طرف برخی کشورهای خارجی جهت تهیه و ساخت کرمهای آرایشی و نوعی پماد برای استفاده در درمان امراض جلدی در سالهای گذشته رایج بوده است.

آب کلروره دریاچه ارومیه در درمان بیماریهایی چون لنفاتیسم، شکستگی هایی که دیر جوش می خورند، بیماریهای روماتیسمی مفاصل، بیماریهای اعصاب و بیماریهای مختلف زنان شامل متریت ها، سالپنژیتهای مزمن و رحمی بسیار موثر بوده است.

بیماریهای سیستم حرکتی موثره روماتیسم، پلی آرتریت مزمن، فرمهای آرتریت مزمن مانند نقرس، درد عضلانی ناشی از فیبروزیت، انواع نورالژی ها به ویژه سیاتالژی، از بین رفتن آثار کوفتگی، خون مردگی، صدمه و گسیختگی مفصلی، سفتی مفاصل، بیماریهای عروق محیطی، اگزما، پسوریازیس، بیماریهای زنان به ویژه التهاب مزمن یا بی کفایتی تخمدانها، آمنوره، اختلالات قاعدگی، نازایی، رشد نکردن دستگاه تناسلی و غیره از جمله بیماریهایی هستند که تاثیر درمانی لجن دریاچه بر روی آنها کاملا مشخص است، که همه این کاربردهای درمانی به علت اثرات فیزیکی، خواص شیمیایی، فیزیکو شیمیایی و خواص بیولوژیکی لجن دریاچه است.

کوه زنبیل

در یک کیلومتری دریاچه ارومیه در دهستان نازلو چای کوهی به نام زنبیل وجود دارد که در گذشته چشمه های آب از دامنه های شرقی این کوه و شرق سپرغان نشأت می گرفت که یکی از چشمه ها به چشمه کوه زنبیل معروف است.

این چشمه در فاصله تقریبی ۳۶کیلومتری از شمال شرق ارومیه قرار دارد.

چشمه آب معدنی زنبیل به صورت طبیعی حوضچه ای دایره ای شکل داشت که قطر تقریبی آن ۴متر و عمق آن نیز بین ۲۰تا۲۵ سانتی متر بود و از کف این چشمه به صورت مداوم گاز خارج می شد.

دور تا دور چشمه سنگ کاری شده و از زمانهای نه چندان دور در هر ثانیه حدود ۱۰لیتر آب از این چشمه خارج می گردید که این مقدار هم اکنون کاهش چشمگیری داشته است.

آب این چشمه دارای سولفات و بی کربنات کلسیک و منیزیم آهن دار است که بر روی سنگ کاریهای اطراف آن رسوبات آهنی دیده می شود. اگر حدود ۶۰ ۷۰ متر به سمت جنوب این چشمه حرکت کنیم چشمه ای دیگر می بینیم که دارای همین خاصیت آبی می باشد ولی مقدار آبی که از آن خارج می شود کمی بیشتر از چشمه زنبیل است.

فاجعه ای هولناک که صدای پایش از ۲۰سال پیش به گوش می‌رسد!

اوایل دهه۸۰ بود که خبرهایی در مورد کاهش آب دریاچه ارومیه و افزایش غلظت آب آن به گوش رسید و معاون وقت سازمان محیط زیست با اتکا به مطالعات صورت گرفته دانشگاه تهران نسبت به کاهش آب دریاچه ارومیه هشدار داد و پیش بینی کرد که اگر این روند تدوام داشته باشد تا ۱۲سال آینده دومین دریاچه شور جهان به طور کلی خشک خواهد شد.

با وجود هشدارهای کارشناسان محیط زیست اقدام قابل توجهی برای نجات جان دریاچه ارومیه صورت نگرفت در در سال۱۳۸۷ بحث خشک شدن دریاچه ارومیه جدی تر شد.

از سال ۱۳۸۷تا۱۳۹۲ اقدامات دست و پا شکسته ای از جمله امضای تفاهم نامه مشترک تشکیل کار گروه نجات دریاچه ارومیه صورت گرفت و در نهایت در سال۱۳۹۲ ستاد احیای دریاچه ارومیه با هدف گذاری و برنامه های هشت ساله؛ تصویب و وظیفه اجرای ۱۹پروژه بزرگ در راستای احیای دریاچه ارومیه را بر عهده گرفت.

در طول این سالها و در میان افت و خیزهای آب دریاچه ارومیه که به لطف بارندگی‌ها کمی به شرایط مطلوبی دست یافته بود، می‌توان گفت هیچکدام از پروژه های احیا نتوانست کمک قابل توجه و چشمگیری به دریاچه داشته باشد.

با توجه به کاهش شدید بارندگی ها از اوایل تابستان سال جاری تپش های قلب دریاچه ارومیه باز هم بالا رفت تا تلنگری باشد برای متولیان امر که به داد این جاذبه طبیعی برسند اما متاسفانه در این روزهای بحرانی نگین فیروزه ای آذربایجان، دوره کاری و زمان انحلال ستاد احیای دریاچه ارومیه به اتمام رسید...

طوفان های خفته نمکی در آستانه برخاستن!

بررسی آخرین وضعیت تراز دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که حال نگین فیروزه ای بیشتر از قبل رو به خامت و ناخوشی است و این امر باعث ایجاد نگرانی های مردم این منطقه شده چرا که بعد از خشک شدن این دریاچه خطری بزرگ به نام طوفانهای نمکی اکوسیستم این منطقه را مورد تهدید جدی قرار می دهد.

عدم تأمین حق آبه دریاچه ارومیه از سوی سه استان

نماینده مردم ارومیه در مجلس،از تخصیص تنها نیمی از اعتبارات در نظرگرفته برای احیای دریاچه ارومیه خبرداد و گفت: برای اجرای طرح‌های احیای دریاچه ارومیه ۵۵۰میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده که تا کنون نیمی از این اعتبار به استان اختصاص یافته است.

حجت الاسلام ذاکر با انتقاد از عدم رهاسازی آب به سمت دریاچه ارومیه، تصریح کرد: با وجود اینکه دریاچه ارومیه در وضعیت بحرانی قرار دارد ولی با خشکسالی‌های اخیر، حق آبه دریاچه ارومیه از سوی سه استان آذربایجان شرقی، غربی و کردستان رهاسازی نشده است.

رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان غربی، افزود: ۸سال قبل، ۲۷عنوان برنامه برای احیای دریاچه ارومیه تدوین و به عهده ستاد احیای دریاچه ارومیه گذاشته شد ولی تا به امروز فقط انتقال آب، آنهم نیمه تمام، اجرایی شده و مابقی ۲۶پروژه راکد مانده‌اند.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: خشک شدن دریاچه ارومیه یعنی ۱۵میلیون نفر از مردم شمال‌غرب به بحرانهای بزرگی همچون طوفان نمک و سپس امراض تنفسی و خشک شدن اراضی و باغات گرفتار خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه تمام تلاش دولت و مجلس احیای دریاچه ارومیه با اجرای طرحهای آبرسانی است، تصریح کرد: با اتمام تصفیه خانه ارومیه و ۴۰۰متر باقی مانده خط انتقال آب به دریاچه، امید است با ورود آب از طریق اجرای این طرحها روزهای خوبی را برای دریاچه ارومیه شاهد باشیم.

کاهش ۶۲سانتی متری تراز آب دریاچه ارومیه

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی از کاهش ۱۶سانتی متری تراز آب دریاچه ارومیه خبر داد.

یاسر رهبردین با بیان اینکه میزان آب دریاچه ارومیه نیز نسبت به سال گذشته بیش از ۲میلیارد مترمکعب کاهش داشته است تصریح کرد: میزان آب دریاچه ارومیه هم اکنون به ۲میلیارد و ۸۶۰میلیون مترمکعب رسیده است.

وی دلیل اصلی کاهش تراز دریاچه ارومیه را کاهش بارندگی‌ها و ظرفیت سدهای حوضه آبریز عنوان کرد و افزود: وسعت فعلی دریاچه ارومیه ۲هزار و ۱۹۴کیلومترمربع است که این میزان در مدت زمان مشابه سال گذشته ۳هزار و ۶۵۵کیلومتر مربع بود.

مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه جایگزین ستاد احیا

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی با بیان اینکه تعطیلی ستاداحیا با دستور معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور انجام شده، اظهار داشت: "مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه" جایگزین ستاد احیا شد.

آیدین رحمانی با بیان اینکه طرح‌های انتقال آب به دریاچه ارومیه در مرحله نهایی و در آستانه بهره‌برداری است که با بهره‌برداری از این پروژه، سالانه بیش از ۶۵۰میلیون مترمکعب آب از جنوب استان به پیکر دریاچه ارومیه منتقل خواهد شد که این میزان تراز این دریاچه را سالانه یک متر افزایش خواهد داد.

وی خاطرنشان کرد: با تغییر دولت و از سوی دیگر با تعطیلی ستاد احیای دریاچه ارومیه، پروژه‌ها برای مدتی در رکود قرار گرفته اند ولی انتظار می‌رود دولت جدید در راستای کمک به احیای دریاچه ارومیه، پروژه‌هایی که راکد هستند را دوباره احیا کند.

طبیبان خوبی برای درمان حال ناخوش دریاچه ارومیه باشیم

بحران دریاچه ارومیه ابعاد نه تنها ملی بلکه منطقه ای و بین المللی دارد و به نظر می‌رسد که با روی کار آمدن دولت جدید عزم جدی برای نجات جان دریاچه ارومیه وجود دارد.

امید است که با عزم جدی تلاش شود بدون آنکه مجددا زخمی بر اکوسیستمی دیگر وارد شود و امید مردم این منطقه در زنده کردن دریاچه ارومیه به یاس و ناکامی تبدیل نشود.