فرانسه به دنبال ممنوع کردن روسری برای دختربچه‌ها

یک دهه از ممنوعیت پوشش کامل چهره در فرانسه در اماکن عمومی و ملاعام می‌‌گذرد. اگر مصوبه تازه مجلس سنا از رای اکثریت نمایندگان در مجمع ملی (مجلس شورا) هم برخوردار شود "پوشش اسلامی" در فرانسه مشمول محدودیت‌های تازه‌ای می‌شود.

مجلس سنای فرانسه به ممنوعیت پوشش حجاب توسط دختربچه‌ها و همچنین همراهانشان در گردش‌های دسته‌جمعی مدارس رأی داده است. افزون بر این قرار است که پوشش بورکینی در استخرهای سرپوشیده هم ممنوع شود. این تلاش‌ها اما هنوز تا قانون‌شدن کامل باید از مراحل دیگری هم بگذرند.

فرانسه خود را کشوری سکولار می‌داند که در آن جدایی کامل دین و سیاست حکمرفاست. بر پایه تخمین‌ها در این کشور با ۶۷ میلیون جمعیت تقریبا بین ۵ /۳ تا ۶ میلیون مسلمان زندگی می‌کنند.

"این تلاش‌ها اما هنوز تا قانون‌شدن کامل باید از مراحل دیگری هم بگذرند.فرانسه خود را کشوری سکولار می‌داند که در آن جدایی کامل دین و سیاست حکمرفاست"ممنوعیت پوشش کامل چهره در ملاعام روز ۱۱ آوریل سال ۲۰۱۰ به اجرا درآمد؛ قانونی که در نوع خود در مورد محدود کردن نوع پوشش در میان کشورهای غربی بی‌سابقه بود.

وزیر کشور مخالف قانونی شدن ممنوعیت

تدابیر جدید سنای محافظه‌کار فرانسه در ممنوع کردن حجاب در چارچوب اصلاحاتی در قانون موسوم به "تقویت أصول جمهوری" صورت می‌گیرد؛ قانونی که دولت امانوئل مکرون در واکنش به حملات تروریستی و در مبارزه با اسلام‌گرایی و مقابله با نفرت‌پراکنی در شبکه‌های اجتماعی به آن متوسل شده است.

ژان کاستکس، نخست‌وزیر فرانسه اطمینان داده است که این قانون قانونی بر علیه دین نیست. عفو بین‌الملل اما با توجه به بحث‌های انگ‌زننده در مورد مسلمانان و اسلام در فرانسه، از اعمال تبعیض‌‌آمیز این قانون در این کشور بیم دارد.

تغییرات مورد تأیید سنا در این قانون اما هنوز نهایی نشده و برای قانونی شدن باید به تأیید مجمع ملی فرانسه (مجلس شورا) برسد.

هنوز معلوم نیست که آیا این ممنوعیت تصویب می‌شود یا در مجلس ملی غالبا لیبرال این کشور شکست می‌خورد. ژرالد دارمانین، وزیر کشور فرانسه مخالفت خود با این ممنوعیت را اعلام کرده است.

واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی

تلاش سنا برای قانونی کردن این ممنوعیت در همین مقطع هم با مخالفت‌های شدید بین‌المللی روبرو شده است. کاربران زیادی با هشتگ #HandsOffMyHijab (دست از سر حجاب من بردارید) در شبکه‌های اجتماعی این تلاش‌ها را زیر سئوال برده‌اند. در میان واکنش‌ها، انتقادهایی هم از آلمان و آمریکا دیده می‌شود.

 ویدیوی یک دختر مسلمان ۱۷ ساله فرانسوی در پلتفرم تیک تاک را (nevtalkspolitics@) که در اعتراض به این تلاش منتشر شده بیش از سه میلیون نفر دیده‌اند.

پیشینه مبارزه با نمادهای مذهبی در فرانسه

کشمکش در مورد حجاب و ممنوعیت آن در فرانسه پیشینه‌ای قدیمی‌تر از ممنوعیت برقع در سال ۲۰۱۰ در این کشور دارد. در سال ۱۹۹۴ قانونی به تصویب رسید که به دانش‌آموزان اجازه می‌داد که نمادهای مذهبی را تنها در صورتی که جلب توجه نکنند، استفاده کنند. ده سال بعد از آن تاریخ، پوشش حجاب (روسری) در مدارس را به کل ممنوع کردند اما کیپا و صلیب را نه. سال ۲۰۱۰ ممنوعیت پوشش کامل چهره در ملاعام به اجرا درآمد. متخلفان از این قانون با جریمه نقدی روبرو می‌شوند.

"بر پایه تخمین‌ها در این کشور با ۶۷ میلیون جمعیت تقریبا بین ۵ /۳ تا ۶ میلیون مسلمان زندگی می‌کنند"تخلف‌های متعدد خطر اجبار شرکت در کلاس‌های ویژه‌ی شهروندی برای فرد مذبور را به دنبال دارد. 

مشخص نیست که این قوانین سختگیرانه واقعا شامل حال چند درصد از زنان مسلمان فرانسوی می‌شود چرا که تنها بخش کوچکی از جامعه زنان مسلمان این کشور از این نوع پوشش‌ها استفاده می‌کنند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  کیپه

  در قرن‌های هفدهم و هجدهم "کیپه" که در زبان عبری به معنی کلاه یا سرپوش است بین یهودیان اروپا به عنوان نمادی از ایمان دینی رواج پیدا کرد. بر اساس "هلاخا" سر مردان جوان باید هنگام دعا و تحصیل مذهبی پوشیده باشد. (هلاخا مجموعه قوانین شریعت یهود است با ۶۱۳ میتزوت یا فرمان. این قوانین از تورات مکتوب "تنخ"، تورات شفاهی "تلموذ" و دستورات خاخام‌ها استتناج شده است.)

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  میترا

  از قرن یازدهم میلادی، اسقف‌های کلیسای کاتولیک در مراسم مذهبی از سرپوش "میترا" استفاده کردند. در پشت میترا دو نوار آویخته شده که نماد "عهد عتیق" و "عهد جدید" است.

  عهد عتیق، کتاب مقدس یهودیان است که مسیحیان نیز آن را پذیرفته‌اند و به عنوان بخش اول از دو بخش کتاب مقدس خود قرار داده‌اند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  عمامه

  به پوشش سر روحانیون شیعه عمامه گفته می‌شود که پس از پایان تحصیلات حوزوی بر روی سر قرار می‌گیرد. عمامه دارای دو رنگ سیاه و سفید است. روحانیونی که از عمامه سیاه استفاده می‌کنند اصل و نسب خود را به سادات می‌رسانند و خود را از اخلاف پیامبر اسلام می‌دانند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  دستار

  تمام مردان سیک باید دستار بر سر داشته باشند. سیک (به معنی شاگرد) دینی یکتاپرستانه است که در سده پانزدهم میلادی در منطقه پنجاب واقع در شمال شبه قاره هند تأسیس شد. از دستار در رنگ‌های گوناگون و بیشتر نارنجی استفاده می‌شود.

  "کاربران زیادی با هشتگ #HandsOffMyHijab (دست از سر حجاب من بردارید) در شبکه‌های اجتماعی این تلاش‌ها را زیر سئوال برده‌اند"استفاده از رنگ سفید به معنی "خردمندی" است. مردان سیک اجازه ندارند موی خود را کوتاه کنند و از دستار برای حفظ و پوشش مو‌های سر استفاده می‌کنند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  چادر

  چادر پوششی به صورت پارچه‌ای نیم‌دایره است و معمولا به رنگ سیاه یا سفید است و زنان مؤمن موقع بیرون رفتن از خانه به سر می‌کنند. زنان ایرانی باید طبق دستورهای مذهبی از چادر یا روسری استفاده کنند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  چادر خواهران مقدس

  خواهران مقدس که در کلیسا خدمت می‌کنند سرپوش و لباسی به رنگ مشکی به تن می‌کنند. رنگ سرپوش خواهران مقدس در دوران تحصیل دینی سفید است و بعد از ادای سوگند رنگ آن مشکی می‌شود.

  در برخی از گروه‌های کلیسایی سرپوش خواهران مقدس نه‌تنها مو بلکه گردن آن‌ها را نیز می‌پوشاند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  روسری

  پارچه‌ایست که زنان مسلمان از آن برای پوشاندن گیسوی خود استفاده ‌می‌کنند. موضوع "اجبار" یا "اختیار" زنان در استفاده از این پارچه به بحث‌های زیادی در کشورهای اسلامی و حتی کشورهای غربی دامن زده است. جالب اینکه نوع بستن روسری زنان ترک با دیگر زنان کشورهای اسلامی متفاوت است.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  مقنعه

  نوعی از پوشش سر تا پایین سینه برای زنان است که به ویژه در ایران بعد از انقلاب اسلامی رایج شد. از این سرپوش معمولا در ادارات، بیمارستان‌ها، تیم‌های ورزشی زنانه، مدارس و مکان‌های عمومی دیگر استفاده می‌شود و استفاده از آن به نسبت روسری و شال آسان‌تر است.

  "پیشینه مبارزه با نمادهای مذهبی در فرانسهکشمکش در مورد حجاب و ممنوعیت آن در فرانسه پیشینه‌ای قدیمی‌تر از ممنوعیت برقع در سال ۲۰۱۰ در این کشور دارد"

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  شایتل

  در برخی جوامع ارتدکس یهودی مانند "ستمار" قانون عجیبی در مورد زنان وضع شده است. هر زنی که ازدواج می‌کند باید موی سر را بتراشد و در سراسر زندگی از کلاه‌گیس استفاده کند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  بیرت

  کلاه بیرت که در انگلیسی به آن بیرتا (Biretta) گفته می‌شود، کلاه روحانیون کاتولیک است که از قرن سیزدهم میلادی رواج یافته است. چهار گوشه این کلاه در کشورهای آلمان، انگلیس، فرانسه و هلند با یک قوس به سوی بالا کشیده شده است. رنگ کلاه درجه و مقام روحانی را هم مشخص می‌کند.

  پاپ از این کلاه استفاده نمی‌کند. کلاه کشیش‌ها مشکی و کلاه کاردینال‌ها به رنگ قرمز است.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  دستار و نقاب طوارق

  طوارق از اقوامی هستند که در صحرای بزرگ آفریقا سکونت دارند. در سن ۱۵ تا ۱۷ سالگی، برای پسران جوان قوم طوارق که مسلمان هستند، جشن "لثام" یا نقاب برگزار می‌شود و آن‌ها اجازه می‌یابند از پارچه‌ای به طول ۱۵ متر به عنوان دستار و نقاب استفاده کنند.

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  اشترایمل

  کلاهی به شکل دایره بزرگی از جنس خز که مردان ارتدکس یهودی حسیدی و حریدی در صورت متاهل بودن در روزهای شبات یا شنبه و اعیاد و جشن‌ها و روزهای مقدس بر سر می‌گذارند. اقوام یهودی حسیدی و حریدی در جنوب شرقی اروپا (رومانی و مجارستان) زندگی می‌کردند.

  "در سال ۱۹۹۴ قانونی به تصویب رسید که به دانش‌آموزان اجازه می‌داد که نمادهای مذهبی را تنها در صورتی که جلب توجه نکنند، استفاده کنند"

• پوشش سر در ادیان و مذاهب

  کلاه و هاوبه

  آمیش‌ها فرقه‌ای مسیحی در جنوب آلمان و سوئیس هستند که در اویل قرن ۱۸ میلادی به آمریکا مهاجرت کردند تا بتوانند در آرامش طبق آیین‌های دینی خود زندگی کنند. آمیش‌ها زندگی بسیار سنتی دارند و از دستاوردهای فنی استفاده نمی‌کنند. آنها لباس ساده به تن می‌کنند. مردان آمیش کلاه و زنان آنها سرپوشی به نام "هاوبه" (Haube) بر سر می‌گذارند.
  
  نویسنده: محمود صالحی