برنامه غذایی مناسب برای روزه‌داران و گروه‌های خاص در روزگار کرونایی

آفتاب‌‌نیوز :

آزاده آذرپیرا درباره نحوه تغذیه افراد گفت: در ماه مبارک رمضان نیز مانند همیشه پیروی از برنامه غذایی متنوع و متعادل یعنی تأمین انواع مختلفی از موادغذایی به تناسب با یکدیگر و مقادیر کافی از مواد مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن و رعایت میانه‌روی با محدود کردن غذاهای دارای چربی، کلسترول، قند، نمک زیاد و ترکیبات افزودنی توصیه می‌شود.

وی افزود: مواد غذایی براساس محتوای پروتئین، ویتامین و مواد معدنی در شش گروه اصلی غذایی قرار دارند. انتخاب انواع غذاها از گروه‌های مختلف و همچنین انتخاب مواد غذایی جایگزین در هر گروه غذایی برای برطرف کردن نیازهای تغذیه‌ای شامل آب، املاح، ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین و انرژی مورد نیاز بدن افراد روزه‌دار در سه وعده غذایی سحر، افطار و شام ضروری است.

این کارشناس ارشد تغذیه با درنظر گرفتن گروه های مختلف غذایی، به بیان شش گروه غذایی اصلی و جایگزین‌های آن‌ها پرداخت و اعلام کرد: نخستین گروه نان و غلات است؛ نان‌ها شامل سنگک، بربری، نان جو، لواش، تافتون و سایر نان‌های محلی، برنج، انواع ماکارونی، رشته‌ها، غلات صبحانه، بلغور گندم ، بلغور جو است و توصیه بر این است که حداقل نیمی از نان و غلات مصرفی روزانه از نوع سبوس‌دار باشد.

وی با بیان اینکه دومین گروه سبزی‌ها شامل انواع کاهو، اسفناج، کرفس، سبزی خوردن و سایر سبزی‌های برگی، انواع کلم، هویج، بادمجان، نخود سبز، لوبیا سبز، انواع کدو، فلفل، قارچ، خیار، گوجه فرنگی، پیاز و... است، ادامه داد: سومین گروه میوه‌ها هستند که شامل انواع میوه‌های فصل از جمله مرکبات مانند پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیموشیرین، گریپ فروت، سیب، کیوی و... و انواع آب میوه طبیعی و بدون شکر افزوده، کمپوت میوه ها به صورت کم شیرین یا بدون شکر افزوده و میوه های خشک(خشکبار) است و باید توجه کرد که مصرف مقادیر کافی گروه سبزی‌ها و میوه‌ها در ایام روزه‌داری با تأمین ویتامین‌ها به ویژه ویتامین C و پیش‌ساز ویتامین A به تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با بیماری کووید ۱۹ کمک می‌کنند.

وی چهارمین گروه راشیر و لبنیات دانست که شامل شیر، ماست، پنیر، کشک و دوغ است و بیان کرد: این گروه علاوه بر تأمین کلسیم و فسفر و بخشی از پروتئین، ویتامین‌های گروه B به ویژه ویتامین B۲ و B۱۲ را که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند، تأمین می کند و توصیه بر این است که لبنیات از نوع کم چرب(کمتر از ۲.۵ درصد چربی) مصرف شود.

به گفته آذرپیرا،‌ گوشت و تخم مرغ، پنجمین گروه غذایی است که منبع تأمین پروتئین حیوانی و با کیفیت بالا بوده و شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، میگو، بلدرچین، غاز، اردک، تخم مرغ و تخم سایر پرندگان می شود و ششمین‌ گروه حبوبات و مغز دانه‌ها است که حبوبات شامل نخود، انواع لوبیا، عدس، باقلا، لپه، ماش و ... و مغزها شامل گردو، بادام، فندق، پسته، بادام زمینی، بادام هندی و...

"است، ادامه داد: سومین گروه میوه‌ها هستند که شامل انواع میوه‌های فصل از جمله مرکبات مانند پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیموشیرین، گریپ فروت، سیب، کیوی و.."است.

وی در ادامه توصیه هایی به بیماران خاص و کلیوی در ایام ماه مبارک رمضان با وجود کروناویروس داشت و بیان کرد: در مورد افراد مبتلا به دیابت براساس نظر اجماعی پزشکان متخصص و مؤسـسه موضوع شناسـی فقهی بیماران دیابتی که سن کمتر از ۶۵ سال داشته و تحت درمان و مراقبت پزشکی هستند و همراه با رعایت رژیم غذایی خود مجبور به استفاده از داروهای متفورمین، آکاربوز، گلوتازون و گروه گلیپتین ها هستند، در صورتی که قندخون ناشتای آنان کمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر و همچنین هموگلوبولین A۱c کمتر از هفت دارند، در صورتی که آموزش پذیر و متعهد به پایش منظم قندخون باشند و اصول حفاظتی و پیشگیری توصیه شده ستاد بحران کرونای کشوری را به دقت رعایت کنند، می توانند روزه بگیرند.

این کارشناس ارش تغذیه اضافه کرد: روزه داری برای بیماران دیابتی نوع دو که دیابت آنها با رژیم غذایی کنترل شده، مفید است و نه تنها بیماری آنها را تشدید نمی کند بلکه کاهش وزن را نیز به همراه دارد که برای مبتلایان به دیابت دارای اضافه وزن یا چاقی مؤثر است. افرادی که برای کنترل دیابت خود از قرص استفاده می کنند اگر علائم افت قندخون را در طول روز داشتند باید فوراً روزه خود را باطل کنند.

وی درباره مبتلایان به نوع دوم دیابت گفت: بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم با نظر پزشک معالج و کارشناس تغذیه به شرط اینکه به سایر بیماری ها مبتلا نباشند، به راحتی می توانند در این ماه روزه بگیرند و از اثرات مفید آن بهره کافی ببرند. بیماران دیابتی که روزه می گیرند باید با تنظیم داروهای مصرفی خود زیرنظر پزشک در وعده های سحر و افطار، رژیم غذایی مخصوص خود را در افطار و سحر رعایت کنند و در مصرف غذاهای شیرین که در ماه مبارک رمضان در وعده افطار استفاده می شود، دقت کرده و مقدار و میزان توصیه شده توسط مشاورین تغذیه را رعایت کنند. برای کنترل بهتر قندخون توصیه می شود که این افراد در صورت امکان قندخون قبل از سحر و بعد از افطار خود را کنترل کنند.

وی به مواردی که در بیماران دیابتی روزه داری توصیه نمی شود و یا بهتر است روزه نگیرند، اشاره کرد: اگر قندخون قبل از سحری بالاتر از ۳۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، بیمار دیابتی که سحری نخورده باشد، اگر برای کنترل دیابت قرص مصرف می شود و لازم است در طول روز نیز برای کنترل قند خون مصرف شود، اگر انسولین تزریق می شود و در طول روز نیز باید تزریق داشته باشند و اگر عوارض دیابت نمایان شده باشد، یعنی عوارض کلیوی، چشم ها و ... بهتر است در جهت ممانعت از توسعه عوارض روزه نگیرند و یا با پزشک خود مشورت کنند.

آذرپیرا درباره روزه داری مبتلایان به پرفشاری خون نیز بیان کرد: براساس نظر اجماعی پزشکان متخصص و مؤسـسه موضوع شناسـی فقهی بیماران دچار فشارخون در صورتی می توانند روزه بگیرند که فشارخون آنها تحت کنترل باشد، یعنی فشار(سیستولیک) کمتر از ۱۴۰ میلی متر جیوه و فشار(دیاستولیک) کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه باشد.

وی افزود: افراد دارای فشارخون خفیف و متوسط همراه با اضافه وزن می توانند روزه بگیرند و روزه داری به کاهش فشارخون آنها کمک می کند اما باید با پزشک معالج خود مشورت کنند؛ به طور مثال در طول دوره روزه داری زمان و دوز مصرفی داروهای بلند اثر مانند ایندرال و....

یا داروهای مدر(ادرارآور) برای جلوگیری از کم آبی باید طبق نظر پزشک تنظیم شود.

این کارشناس ارشد تغذیه توصیه هایی برای این افراد داشت و اظهار کرد: برای کنترل بهتر فشارخون لازم است رژیم غذایی مناسب نیز رعایت شود. افراد مبتلا به فشارخون بالا باید دریافت نمک و چربی از طریق غذا را کنترل کرده و از کشیدن سیگار اجتناب کنند. خوشبختانه تمامی این اعمال در ماه مبارک رمضان امکان پذیر و راحت تر است. روزه برای افرادی که فشارخون بالای کنترل نشده و بی ثبات دارند، توصیه نمی شود.

وی همچنین درباره مبتلایان به بیماری های قلبی- عروقی خاطرنشان کرد: روزه داری و رعایت برنامه غذایی صحیح با کاهش عوامل خطرناک مانند کاهش وزن، کاهش سطح چربی های خون و نکشیدن سیگار سبب پیشگیری از بروز بیماری های قلبی- عروقی می شود اما در مورد کسانی که به بیماری های قلبی- عروقی مبتلا هستند موضوع متفاوت بوده و حتماً باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.

آذرپیرا همچنین درباره افرادی که منع روزه دارند، توصیه کرد: بیمارانی که دچار گرفتگی رگ های قلب هستند و دارو مصرف می کنند، از آنجا که عدم مصرف دارو در زمان مقرر زندگی آنها را به مخاطره می اندازد نباید روزه بگیرند. روزه گرفتن این افراد منوط به تشخیص پزشک با توجه به شرایط اختصاصی بیمار است.

"افراد مبتلا به فشارخون بالا باید دریافت نمک و چربی از طریق غذا را کنترل کرده و از کشیدن سیگار اجتناب کنند"بیمارانی که باید برای کنترل بیماری خود به طور منظم و در ساعات معینی در وسط روز دارو مصرف کنند ، نباید روزه بگیرند. بیماران قلبی باید به تداخلات دارو و غذا توجه کرده و به توصیه های پزشک معالج خود دقیقاً عمل کنند. بیماران قلبی که سابقه جراحی یا استنت گذاری دارند با اجازه پزشک معالج منعی برای روزه داری ندارند.

وی درباره روزه داری مبتلایان به بیماری های کلیوی، با تأکید بر ممنوعیت روزه داری برای بیماران دیالیزی تصریح کرد: نقش اساسی و مهم کلیه ها در بدن تصفیه خون و دفع مواد زاید است. کلیه ها این نقش مهم را به کمک جریان خون و آب به انجام می رسانند بنابراین در صورت عدم مصرف کافی آب و مایعات کافی، کلیه ها نمی توانند وظایف خود را به خوبی به انجام برسانند. در ایام ماه مبارک، فرصت کافی برای تأمین مایعات بدن به میزان لازم وجود ندارد.

وی به منظور پیشگیری از عواقب کم آبی در ماه مبارک رمضان که گاهی می تواند وخیم و کشنده باشد توصیه هایی برای این گروه از بیماران داشت و گفت: برای کمک به کلیه ها برای تصفیه خون از مواد زائد، مصرف کافی آب و مایعات در فاصله افطار تا سحر توصیه می شود.

بر دریافت نمک مصرفی کنترل دقیق صورت گیرد و محدودیت در مصرف رعایت شود. افرادی که کلیه های سنگ ساز دارند(بیش از دو سنگ ادراری طی شش ماه گذشته) برای روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.

آذرپیرا درباره تأثیر روزه داری و یا عدم آن بر سیستم دفاعی بدن در ارتباط با کروناویروس مطرح کرد: در ساعات روزه داری که در سال جاری مدت آن حدود ۱۶ ساعت است، گرسنگی می تواند در صورت عدم رعایت اصول تغذیه صحیح در وعده سحر و افطار و یا حذف یکی از وعده ها به ویژه وعده سحری، موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و احتمال ابتلا به بیماری کووید ۱۹ را افزایش دهد .

وی اضافه کرد: مطالعات متعددی نقش مؤثر روزه داری را در سلامتی به ویژه بر روی سطح گلوکز خون، چربی های خون و فشارخون، کنترل وزن و بهبود بیماری های مختلف نشان داده اند و در اغلب بیماری هایی که عادات غذایی غلط، چاقی و افزایش وزن در بروز آنها دخالت دارند، روزه داری مفید است.

وی یادآور شد: روزه داری می تواند موجب کاهش پاسخ های التهابی و تنظیم سیستم ایمنی بدن شود همچنین فعالیت سلول های دفاعی بدن و ترشح ایمونوگلوبولین های مخاطی که از عوامل ایمنی بدن هستند طی روزه داری بیشتر شده و در مجموع روزه داری صحیح و رعایت رژیم غذایی مناسب در وعده های سحر و افطار در تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثر است بنابراین با رعایت تغذیه صحیح و مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین های A، D، E، C و همچنین منابع غذایی حاوی آهن و روی و سلنیم که برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ لازم هستند، نگرانی از نظر تضعیف سیستم ایمنی بدن در ایام روزه داری و خطر ابتلا به این بیماری کاهش می یابد.

این کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی توصیه هایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن داشت و اظهار کرد: با توجه به نقش ویتامین A در تقویت سیستم ایمنی بدن توصیه می شود در وعده های سحر و افطار از منابع غذایی ویتامین A(منابع گیاهی شامل انواع سبزی ها و میوه های زرد و نارنجی مانند هویج، کدو حلوایی، موز و انواع مرکبات و منابع حیوانی مانند زرده تخم مرغ، شیر و لبنیات استفاده و سعی شود منابع غذایی ویتامین D(ماهی های چرب، لبنیات و زره تخم مرغ) برای افزایش سطح ایمنی بدن مصرف شود.

وی ادامه داد: برای تأمین ویتامین E به عنوان آنتی اکسیدان و کمک کننده به عملکرد سیستم ایمنی بدن می توان از روغن های مایع مانند کانولا، آفتابگردان و ذرت در طبخ غذا و سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیچ، سویا و سیب زمینی در وعده های غذایی سحر و افطار یا انواع آجیل مانند فندق، بادام، گردو در فاصله وعده افطار تا شام استفاده کرد و مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین C شامل انواع میوه ها و سبزی ها از جمله سبزی های برگ سبز مانند سبزی خوردن و انواع کلم و گوجه فرنگی، جوانه های گندم، ماش و شبدر، انواع مرکبات مانند لیمو ترش، لیمو شیرین، پرتقال، نارنگی و نارنج و کیوی در هر سه وعده افطار، شام و سحر توصیه می شود.

آذرپیرا در ادامه سخنانش اعلام کرد: مصرف منابع غذایی ویتامین های گروه B مانند انواع سبزی های برگ سبز و میوه ها، شیر و لبنیات، انواع گوشت، زرده تخم مرغ، غلات سبوس دار، حبوبات مانند نخود، انواع لوبیا، عدس، باقلا، لپه و ماش، مغزها(پسته، گردو، بادام و فندق) برای ارتقاء سیستم ایمنی بدن در این ایام توصیه می شود و برای پیشگیری از پیشرفت سریع عفونت های ویروسی و تأمین ویتامین B۱۲ توصیه می شود از منابع پروتئین های حیوانی از جمله گوشت قرمز، ماهی و ماکیان، تخم مرغ و لبنیات حتماً مصرف شود.

وی درباره نیاز بدن به آهن و روی بیان کرد: دریافت آهن کافی از منابع غذایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن در ایام روزه داری توصیه می شود. آهن در منابع گیاهی و منابع حیوانی یافت می‌شود که منابع حیوانی عبارتند از گوشت قرمز، مرغ و ماهی حاوی «آهن هم» است و منابع گیاهی شامل انواع سبزی ها، حبوبات، میوه های تازه و خشک شده و غلات کامل «آهن غیرهم» دارند. اگر چه تخم مرغ از منابع حیوانی آهن است اما آهن آن غیرهم است. اگر منابع غذایی آهن به همراه غذاهای حاوی ویتامین C مصرف شوند، جذب آهن افزایش می‌یابد و مصرف غذاهای غنی از روی(Zn) شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، غلات کامل، حبوبات و تخم مرغ برای تقویت سیستم ایمنی در هر سه وعده غذایی سحر، افطار و شام در این ایام نیز توصیه می شود.

این کارشناس ارشد تغذیه با گروه بندی وعده های غذایی در ماه مبارک رمضان گفت: وعده سحری و دو وعده افطار و شام وعده های اصلی هستند، به ویژه افرادی که در طول روز فعالیت بیشتری دارند، نوع غذاهایی که در وعده سحری خورده می شود با تأمین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن نقش مهمی در حفظ کارایی و جلوگیری از کم آبی بدن، ضعف و خستگی دارد.

وی به بیان نکاتی برای رعایت در وعده سحر پرداخت: از غذاهای کم حجم و غنی از مواد مغذی که کم نمک، کم چرب و کم شیرین هستند استفاده شود.

"بیمارانی که باید برای کنترل بیماری خود به طور منظم و در ساعات معینی در وسط روز دارو مصرف کنند ، نباید روزه بگیرند"اصولاً مصرف زیاد قند، نمک و چربی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می شوند. مقدار مناسبی از سبزی های مختلف(سبزی خوردن و سالاد) مصــرف شود. سبزی ها با دارا بودن مواد مغذی مختلف و آب، علاوه بر تأمین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن، از تشنگی و خشکی گلو که می تواند فرد را مستعد ابتلا به بیماری کووید ۱۹ کند، جلوگیری می کنند. مصرف مواد غذایی شیرین در وعده سحری توصیه نمی شود. مواد غذایی شیرین با تحریک انسولین و ورود سریع قندخون به داخل سلول ها و در نتیجه افت قند خون موجب گرسنگی زودرس می شود.

آذرپیرا ادامه داد: با توجه به اینکه کم آب شدن بدن و خشکی گلو می تواند زمینه را برای ابتلا به کووید ۱۹ فراهم کند، در وعده سحر سبزی هایی که آب بیشتری دارند و در طول روز از تشنگی و کم آبی بدن جلوگیری می کنند مثل کاهو، خیار و گوجه فرنگی مصرف شود.

نوشیدنی های خیلی شیرین مثل نوشابه های گازدار، شربت ها و چای خیلی شیرین و چای پررنگ هم موجب تشنگی، خشکی دهان و گلو در طول روز می شوند و توصیه می شود در وعده سحر مصرف نشوند. چای پررنگ به این علت که مدر است می تواند موجب دفع آب بدن و کم آبی در طول روزه داری شود.

وی اضافه کرد: غذاهای پرپروتئین مثل انواع کباب، جوجه کباب، ماهی و غذاهای خشک و پرروغن مثل کتلت و کوکو، سوسیس و کالباس، پیتزا، کله پاچه و هم چنین غذاهای چرب و سرخ شده و پر ادویه موجب احساس تشنگی و خشکی دهان در طول روز می شوند. به ویژه در شرایط فعلی که با شیوع بیماری کووید ۱۹ مواجه هستیم بهتر است در وعده سحر مصرف نشوند. به طور کلی غذاهای ساده و سبک مثل انواع پلو و خورش در حجم کم (برای افرادی که فعالیت بدنی بیشتری در طول روز دارند) و یا غذاهای سبک تر شبیه وعده صبحانه (برای افرادی که در طول روز فعالیت کمی دارند) برای وعده سحر می تواند مناسب باشد.

وی درباره وعده غذایی در افطار بیان کرد: در وعده افطار باید ضمن پرهیز از پرخوری، از غذاهای سبک و در عین حال پرانرژی استفاده شود. سعی شود غذا به آرامی جویده شود.

"بیماران قلبی باید به تداخلات دارو و غذا توجه کرده و به توصیه های پزشک معالج خود دقیقاً عمل کنند"در هنگام افطار بدن نیاز به یک منبع انرژی به شکل گلوکز دارد که کاهش قندخون در ساعات روزه داری را جبران کند بنابراین مصرف یک لیوان آب گرم، چای کمرنگ و یا یک لیوان شیر گرم همراه با خرما یا عسل در شروع افطار، استفاده از غذاهای سبک مثل فرنی، شیربرنج ، نان و پنیر و سبزی که یکی از عادات خوب غذایی ایرانی در این ایام است، برای وعده افطار توصیه می شود.

این کارشناس ارشد تغذیه خاطرنشان کرد: انواع سوپ کم چرب، آش کم حبوبات و سبک، حلیم بــدون روغن(حلیم منبع خوبی از مواد نشاسته ای، فیبر، پتاسیم و منیزیوم است) غذای مناسبی برای افطار است. خوردن آش های غلیظ و چرب که مقدار زیادی پیاز داغ و نعناع داغ دارد و همچنین حبوبات فراوان به علت ایجاد مشکلات گوارشی در وعده افطار توصیه نمی شود. سیب زمینی آب پز، سبزی های پخته مثل کدو، کلم، گل کلم، هویج و نخود فرنگی، تخم مرغ آب پز، کره و عسل غذاهای مناسبی برای افطار هستند و مصرف بامیه و زولبیا که دارای مقادیر زیادی قند و چربی، اسیدهای چرب اشباع و ترانس است، بسیار محدود شود. به طور کلی زیاده روی در مصرف مواد قندی و شیرین از جمله حلوا ، شله زرد خیلی شیرین و... در وعده افطار علاوه بر اینکه منجر به اضافه دریافت انرژی و چاقی می شود، موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود.

آذرپیرا درباره اقلام غذایی ماه رمضان به ویژه زولبیا و بامیه توصیه کرد: پس از افطار، داشتن تحرک و فعالیت با شدت متوسط که موجب مصرف کالری شود، توصیه می شود.

نماز خواندن در اوقات مختلف روز با حرکت هماهنگ تعدادی از مفاصل و ماهیچه ها، باعث ایجاد توازن و تعادل بدن، مصرف کالری، کمک به جریان خون و کمک به متابولیسم غذا می شود.

وی افزود: مصرف بیشتر از هشت لیوان آب آشامیدنی سالم و سایر مایعات طبیعی و آب سبزی ها و صیفی ها مانند آب هویج، آب گوجه فرنگی و آب کرفس که سبب دریافت بیشتر مایعات، کالری و تا حدودی فیبر غذایی می شود، در فاصله افطار تا سحر ضمن حفظ ایمنی در شرایط کنونی برای پیشگیری و کنترل بیماری کووید- ۱۹، بدن را از کم آبی در طول روزه دای حفظ می کند و خوردن غذاهای چرب و شور و انواع تنقلات شور، انواع کنسروها، شورها، انواع سوسیس، کالباس و سایر فست فودها سبب تضعیف سیستم ایمنی و ایجاد تشنگی می شود پس توصیه می شود به جای نمک از سبزی های خشک و معطر و محلی برای طعم دار کردن غذا استفاده شود.

آذرپیرا درباره مصرف نمک نیز تأکید کرد: محدود کردن مصرف نمک در وعده های افطار، شام و سحر در این دوران بسیار مهم و کمک کننده است. دریافت اضافه نمک، بدن را مجبور به واکنش کرده و برای جبران آن لازم است آب بیشتری مصرف شود. به علاوه در افرادی که مستعد افزایش فشارخون و یا مبتلا به این بیماری هستند باید در این زمینه احتیاط بیشتری کنند بنابراین توصیه می شود از حداقل مقدار نمک در تهیه غذاها استفاده شود. این مقدار کم نمک باید از نمک یددار تصفیه شده باشد.

این کارشناس ارشد تغذیه بیان کرد: خرما بهترین ماده غذایی برای تامین تدریجی قندخون است. خرما منبع خوبی از مواد مغذی، قند، فیبر و پتاسیم بوده و در تنظیم قند خون بسیار مفید اســـت.

"کلیه ها این نقش مهم را به کمک جریان خون و آب به انجام می رسانند بنابراین در صورت عدم مصرف کافی آب و مایعات کافی، کلیه ها نمی توانند وظایف خود را به خوبی به انجام برسانند"تـــوصیه می شود که در وعده افطار در صورت امکان دو تا سه عدد خرما مصرف شود. از مصرف بیش از حد خرما نیز مانند سایر شیرینی ها پرهیز شود همچنین مواد خیلی شیرین مانند زولبیا، بامیه و گوش فیل، حلوا و شله زرد در وعده سحری که سبب افت سریع قندخون در ساعات اولیه روز می شود، مصرف نشود.

وی درباره نوشیدن مایعات بیان کرد: مصرف آب زیاد در وعده افطار و همچنین بین صرف غذا سبب اختلال در هضم مواد غذایی می شود. بســـیاری از افراد از ترس تشنگی در طول روز، بعد از صرف سحری به مقدار فراوان آب می نوشند که عادت صحیحی نیست. در عوض برای برطرف کردن تشنگی در طول روز توصیه می شود در فاصله افطار تا سحر از صیفی ها و میوه های سرشار از آب مانند کاهو، خیار، هندوانه، خربزه ، طالبی و مرکبات و ... استفاده شود.

آذرپیرا افزود: از نوشیدن زیاد چای به ویژه چای پررنگ در وعده سحری اجتناب کنید چراکه چای ضمن اینکه باعث افزایش دفع ادرار و از دست رفتن نمک های معدنی که بدن در طول روز به آن احتیاج دارد می شود، اسید اگزالیک موجود در چای و همچنین مصرف نمک و مواد پروتئینی زیاد نیز باعث کاهش جذب کلسیم غذا می شود.

این کارشناس ارشد تغذیه درباره انرژی مورد نیاز بدن اظهار کرد: اگرچه به منظور تأمین بخشی از انرژی مورد نیاز روزانه و تأمین برخی از اسیدهای چرب ضروری و ویتامین های محلول در چربی باید در طی روزه داری از روغن ها و چربی های خوراکی در حد متعادل استفاده شود اما مصرف مـــواد غذایی سنگین، دیر هضم، پر چرب و سرخ شده مانند الویه، سیب زمینی سرخ شده، پنیر پیتزا، انواع کوکو و کتلت های چرب به هنگام افطار مناسب نیست.

وی توصیه هایی درباره استفاده از روغن ها و چربی داشت و بیان کرد: از انواع روغن مایع مانند کلزا، ذرت، سویا، کنجد یا روغن آفتابگردان و به مقدار کم در تهیه غذا استفاده شود و به جای غذاهای چرب و سرخ کرده، از غذاهای آب پز و بخارپز بیشتر استفاده شود و تمام چربی های قابل رژیت گوشت قبل از طبخ گرفته و هنگام طبخ مرغ سعی شود ابتدا پوست را جدا کرده و به جای سرخ کردن، از روش آب پز استفاده شود.