خانه‌تکانی در بنیاد سینمایی فارابی؛ جای خالی قوام‌السلطنه؟

خانه‌تکانی در بنیاد سینمایی فارابی؛ جای خالی قوام‌السلطنه؟

• مسعود آذر
• بی‌بی‌سی

۶ ساعت پیش

منبع تصویر،

FCF.IR

توضیح تصویر،

عمارت تاریخی قوام‌السلطنه، بنیاد سینمایی فارابی

بعد از جنجال‌ها برسر انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و برنامه‌های او به خصوص در عرصه سینما، انتصاب اعضای هیات امنای بنیاد سینمایی فارابی یک شوک خبری در محافل فرهنگی ایران بود.

روز سه شنبه، با حکم وزیر فرهنگ، مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه‌ و بودجه، جواد اوجی وزیر نفت، سعید محمد مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورای‌ عالی مناطق آزاد، علی عسگری معاون ستاد اجرایی فرمان امام، علیرضا مختارپور قهرودی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی، میثم نیلی مشاور وزیر فرهنگ، حسن خجسته معاون پیشین صدا و سیما، محسن مهاجرانی معاون پیشین صدا و سیما به‌ همراه محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی به‌ عنوان هیات‌ امنای بنیاد سینمایی فارابی منصوب شدند و عصر دیروز نیز با تائید اعضای جدید هیات امنا، مهدی جوادی، فارغ‌التحصیل حقوق بین‌الملل، به‌ عنوان مدیرعامل جدید بنیاد فارابی منصوب شد.

ترکیب جدید اعضای مهمترین بانی و حامی سینمای ایران، صدای بسیاری، حتی از رسانه‌ها و منتقدان سینمایی نزدیک به حکومت را درآورد.

روزنامه خراسان انتصاب سه مدیر اقتصادی را "ناروشن" و "مطلقا" بی مناسبت با سینما توصیف کرد و روزنامه فرهیختگان نیز در مطلبی با عنوان شوخی با فارابی، نوشت: " ترکیب این افراد در کنار هم بیشتر تداعی‌کننده هیات‌مدیره یک هلدینگ اقتصادی، مثلا نفتی و بازرگانی بود تا یک بنیاد سینمایی".

از بین منتقدان سینمایی، اکبر نبوی که از فعالان رسانه‌ای اصولگرا است در توئیتر نوشت بنیاد سینمایی فارابی جایگاه و کارکرد گذشته را ندارد اما اعضای هیات امنای آن "به شدت غیرفرهنگی" هستند.

علی جنتی وزیر پیشین ارشاد نیز در توئیتی به طعنه گفته سینما نیازی به تخصص ندارد و نوشته "واقعا جای وزیران جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، نیرو و صمت خالی است تا سینمای ایران به اوج شکوفایی برسد".

هنرمندان خطاب به وزیر پیشنهادی ارشاد ایران؛ اینجا نه شوروی ‌استالین است نه افغانستان ‌طالبان

منبع تصویر،

MEHRNEWS

توضیح تصویر،

در دوران فراگیری کرونا ورشکستگی سینماها تشدید شد

معنی ورود دولتی‌ها به سینما

چراغ‌های جشنواره فیلم فجر که خاموش و فرش قرمزها که جمع می‌شود، دوباره قصه ورشکستگی سینمای ایران پر رنگ می‌شود. شیوع بیماری کرونا، به صنعت بیمار سینمایی ایران ضربه زده اما منتقدان سینمایی می‌گویند این سینما قبل از کرونا هم حال و روز خوبی نداشت و با زور و پشتوانه دولت نفس می‌کشید.

در رسانه‌ها و سایت‌های خبری نزدیک به حکومت مثل خبرگزاری تسنیم، تلاش گسترده‌ای صورت گرفت تا نشان دهند که هیات امنای جدید بنیاد فارابی به پشتوانه دستی که در خزانه و پول دارند، می‌توانند رونقی به این صنعت ببخشند و با آوردن پول و سرمایه مشکلات اهالی و دست‌اندرکاران سینما کمتر شود و سرو سامانی به این بخش بدهند.

اما منتقدان چنین نگاهی می‌گویند "سینمای نفتی" و "گلخانه‌ای" فقط مشکل پول و سرمایه ندارد. وزیر و معاونان رئیس جمهور اگر می‌خواهند کمکی به این صنعت رو به موت کنند و پولی به این صنعت بیاورند به طور غیر مستقیم یا با دستور رئیس جمهور و وزیر ارشاد امکان کمک دارند و ضرورتی نداشت که جای اهل سینما و فرهنگ را در یک مجموعه کاملا هنری اشغال کنند.

در میان اعضای هیات امنای قبلی این بنیاد، هوشنگ مرادی‌کرمانی نویسنده، منوچهر شاهسواری مدیرعامل اتحادیه اصناف سینمای ایران (خانه سینما) و محمدمهدی عسگرپور فیلمساز، محمد بهشتی از مدیران باسابقه سینمایی و شهریار بحرانی که از او به عنوان فیلمساز انقلابی یاد می‌شود،حذف شدند و به نوعی بازنگری کلی در رویکرد این سازمان صورت گرفت.

این تغییرات به جز گمانه‌زنی‌های اقتصادی، به نظر می‌رسد در جهت برنامه‌ها و سیاست‌های کلان سینمایی و فرهنگی وزیر ارشاد نیز باشد. "بدبینی" به مدیران و سیاست‌های گذشته و بازنگری در آنها محور تصمیم‌های جدید در وزارتخانه فرهنگ و رشاد اسلامی است.

محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی که فرد شناخته شده‌ای در سینما است، مدیرعامل جدید بنیاد فارابی، مهدی جوادی را دارای "سوابق، بینش و دانش انقلابی" می‌خواند و از او می‌خواهد در " ماموریت‌ها و رویکرد هیات امناء" باز تعریف شود.

"در مجموع به نظر می‌رسد آنچه در دو سه روز اخیر حول و حوش سینمای ایران رخ داده به دور از شرایط سیاسی و انتصاب‌های مختلف در بخش های مهم تصمیم‌گیری نباشد"در بخشی از این نامه از او خواسته شده با توجه به "بیانیه گام دوم انقلاب" که رهبر ایران اعلام کرده، برای تقویت و بازسازی سینمای انقلابی، دینی و اجتماعی با رویکرد "خانواده، اخلاق و امید" اقدام کند.

همچنین محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد در جریان رای اعتماد مجلس در برنامه پیشنهادی‌اش نوشته بود می‌خواهد تغییرات بنیادی در عرصه فرهنگی بخصوص سینما بوجود بیاورد.

آقای اسماعیلی گفته بود سینمای امروز ایران مروج "بی‌حیایی، سیاه‌نمایی، ناامیدی، ناکارآمدی، وادادگی و واگرایی دینی است" و از"سرمایه‌گذاری مشکوک در تولیدات سینمایی، کارگردان محوری در تولیدات سینمایی، فعالیت محکومین امنیتی و چهره‌های سینمایی همسو با اهداف دشمنان" و از "جبهه فرهنگی معارض انقلاب" انتقاد کرده ‌بود.

بنیاد سینمایی فارابی از خاتمی تا رئیسی

باشگاه فارابی در سال ۱۳۵۶ با هدف گسترش فرهنگ سینمایی از طریق کلوب‌های نمایش فیلم تأسیس شده بود اما بعد از انقلاب ایران پس از یک وقفه چند ساله در خردادماه ۱۳۶۲، در زمانی که محمد خاتمی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، این باشگاه به بنیاد سینمایی فارابی تغییر نام داد. فخرالدین انوار معاون وقت سینمایی وزارت ارشاد، گروهی متشکل از محمد بهشتی، محمد مهدی دادگو، محمد آقاجانی و مهدی مسعودشاهی را مسئول رسیدگی امور مربوط به سینما و راه‌اندازی دوباره این هنر در ایران کرد.

عمارت تاریخی قوام‌السلطنه که روزگاری محل زندگی احمد قوام نخست وزیر کهنه‌کار اواخر دوران قاجار و اوایل دوره پهلوی بود، محل استقرار این بنیاد و محمد بهشتی مدیرعامل بنیاد فارابی شد.

هدف از این بنیاد تغییر سینمای موسوم به "فیلمفارسی" به "سینمای انقلاب" بود . در حدود چهار دهه گذشته، اهداف، برنامه‌ها و سیاست‌های این بنیاد تقریبا با تغییراتی کم و بیش ثابت بود و تاکنون سیزده مدیر به صندلی این بنیاد تکیه داده اما با اهداف بلندی که در اساسنامه آن اشاره شده فاصله زیادی دارد. مهمترین دلیل ناکارآمدی این بنیاد، حال و روز امروز سینمای ایران است که گفته می‌شود این صنعت ورشکسته شده، گیشه‌ها سوت و کور است و رئیس انجمن سینماداران ایران در شهریورماه امسال به خبرگزاری مهر گفته بود ۹۸ درصد سینماداران ورشکسته‌اند و اکثرشان بدهکارند.

مهدی عظیمی تهیه کننده سینما و تلویزیون در سوم مهرماه امسال در برنامه "سینما معیار" در رادیو گفت‌وگو از صف طولانی ۳۰۰ فیلم در نوبت اکران خبر داد که ۷ سال طول می‌کشد تا نوبت به اکران همه آنها برسد.

در مجموع به نظر می‌رسد آنچه در دو سه روز اخیر حول و حوش سینمای ایران رخ داده به دور از شرایط سیاسی و انتصاب‌های مختلف در بخش های مهم تصمیم‌گیری نباشد.

انتصاب شمار زیادی از فارغ‌التحصیلان دانشگام امام صادق در مناصب مهم اقتصادی و مالی نمونه‌ای از این دست انتصاب‌ها است.

با انتصاب‌هایی که روزانه منتشر می‌شود شکل و ترکیب دولت ابراهیم رئیسی روز به روز تکمیل‌تر می‌شود کسانی مثل عبدالرضا داوری که در گذشته مشاور محمود احمدی‌نژاد بوده، در پاسخ به منتقدانی مثل علی جنتی می‌گوید این نوع تغییرات مثبت است و باید از آنها استقبال کرد اما حسین دهباشی فعال رسانه در توئیتر نوشته " انتخاب چنین ترکیبی برای هیأت امنای نهادی تخصصی چون بنیاد سینمایی فارابی، دقیقا مثل این است که اکبر عبدی و محمدرضا شریفی‌نیا و بهاره رهنما بشوند عضو شورای عالی مدیریت حوزه‌ی علمیه‌ی قم".