اثر روزه‌داری بر سیستم ایمنی بدن چیست؟

منصور رضایی، به روزه داران توصیه کرد که ضمن داشتن خواب کافی و منظم، آرامش و نشاط به رعایت فاصله گذاری اجتماعی و ملاحظات بهداشتی و حفاظت فردی و بهداشت تغذیه توجه داشته باشند و در فاصله افطار تا سحر از همه گروه های غذایی به صورت متنوع و به اندازه نیاز استفاده کنند.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، رعایت اصول تغذیه ای در ماه رمضان باعث استراحت اندام های درگیر گوارش شده و همچنین به کبد نیز فرصت پاکسازی بدن از سموم و مواد نگهدارنده ای که از طریق غذا وارد بدن شده اند داده می شود و به این ترتیب می توان سیستم ایمنی بدن را تقویت کرد.

رضایی، اولین گام برای رعایت نکات تغذیه ای در ماه رمضان را مصرف صحیح وعده های غذایی ذکر کرد و بهترین تقسیم وعده ها را شامل سحری، افطاری و شام برشمرد.

به گفته وی، وعده افطاری باید مشابه صبحانه کامل در نظر گرفته شود و فرد روزه دار باید افطار خود را با یک نوشیدنی ولرم همراه با کربوهیدرات و پروتئینی که به راحتی هضم می شود، باز کند. بنابراین آب گرم، چای کمرنگ یا شیر ولرم همراه با چند لقمه نان و پنیر و سبزی یا گردو یا یک کاسه کوچک آش یا حلیم می تواند انتخاب های خوبی برای وعده افطار باشد.

رضایی، دریافت میزان کافی ویتامین و آنتی اکسیدان ها از طریق مصرف میوه و سبزیجات تازه را برای تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به بیماری ها به خصوص کرونا ضروری دانست و افزود: مناسب ترین زمان مصرف میوه در میان وعده های بین افطار تا شام و شام تا قبل از خواب است و مصرف میوه کامل به جای آبمیوه های طبیعی به دلیل تامین بخشی از فیبر مورد نیاز بدن ارجحیت دارد.

به گفته وی، هر فرد بزرگسال سالم روزانه بین ۲ تا ۴ واحد میوه برای تامین ویتامین مورد نیاز بدنش باید مصرف کند و کمتر از این مقدار علاوه بر عدم دریافت ویتامین کافی و تضعیف سیستم ایمنی بدن، با کاهش انرژی بدن، باعث ایجاد حالت ضعف، خستگی و عدم توانایی در تحمل گرسنگی و روزه داری می شود.

رضایی، سبزیجات را گروه مهم دیگری در تامین ویتامین ها و حفظ سلامت برشمرد و بر مصرف روزانه بین ۳ تا ۵ واحد سبزی تاکید کرد که می تواند به شکل سبزی خوردن همراه غذا یا به شکل مصرف خیار، گوجه، قارچ، سالاد یا حتی سبزی های پخته در غذا باشد.

این متخصص تغذیه با اشاره به احتمال کمبود دریافت پروتئین ها در ماه رمضان گفت: ماهیت سلول های ایمنی، پادتن ها، آنزیم ها و بسیاری از هورمون های دخیل در ایمنی سلولی پروتئینی است و بدن برای تولید آنها به ریزمغذی هایی نظیر آهن، سلنیوم و روی نیاز دارد که بیشتر آنها در منابع پروتِئینی یافت می شود.

رضایی، هر گونه کمبود دریافت پروتئین را بر عملکرد ایمنی فرد تاثیرگذار ذکر کرد و افزود: هر فرد بزرگسال سالم روزانه به ۰.۸ گرم پروتئین با کیفیت به ازای هر کیلوگرم وزن بدنش نیاز دارد. برای تامین این مقدار باید در وعده های افطار، شام سبک و زود هضم و سحری از گروه های غذایی پروتئینی مانند حبوبات، آجیل و مغزها، گوشت قرمز، مرغ، ماهی یا تخم مرغ به صورت متنوع استفاده شود.

به گفته وی، این نیاز برای ورزشکاران بیشتر است و بر اساس سن، حجم، شدت و نوع ورزش یا برنامه و اهداف تمرینی این نیاز متفاوت خواهد بود. بنابراین ورزشکاران باید در مورد مصرف پروتئین روزانه خود با متخصص تغذیه مشورت کنند.

رضایی ادامه داد: آنچه برای تحمل حدود ۱۶ ساعت روزه داری و ناشتا بودن برای آنان لازم است، خوردن یک وعده سحری مناسب شبیه به وعده نهار است که از همه گروه های غذایی از پروتئین گرفته تا کربوهیدرات پیچیده و فیبردار نظیر غلات کامل در آن وجود داشته باشدتا در طول روز کمتر تشنه شوند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مصرف آب کافی و مایعات را در ایام روزه داری مهم دانست و گفت: تامین آب مورد نیاز بدن در طول شبانه روز اهمیت دارد و درصورت دریافت مایعات کافی اعم از آب یا چای کمرنگ و شیر در فاصله افطار تا سحری و بین وعده های غذایی، احتمال بروز کم آبی بدن وجود نخواهد داشت.

وی حداقل دریافت مایعات در خانم ها را ۸ لیوان و آقایان را ۱۰ لیوان از آب و مایعات برشمرد که با توجه به شرایط آب و هوایی، فیزیولوژی یا بیماری های احتمالی این مقدار ممکن است متغیر باشد.

رضایی با اشاره به توصیه های مختلف موجود برای تقویت سیستم ایمنی که برخی از آنها مبتنی بر شواهد علمی هستند. توجه به نکات ذکر شده و موارد زیر را در روزه داری و انجام عبادات در ماه رمضان بدون افزایش ریسک ابتلا به بیماری های ویروسی کمک کننده برشمرد.