چه گام‌هایی برای گسترش علوم شناختی در کشور برداشته شد

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، روز یک شنبه یاد داشتی به قلم کمال خرازی منتشر کرد که ادامه آن چنین است:

حوزه های علوم و فناوری های شناختی به دنبال رهنمودها و توصیه های مقام معظم رهبری با حمایت ستاد توسعه علوم شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با استقبال گسترده اساتید، محققان و پژوهشگران و دانشجویان روبرو شده است و امروزه شاهد توسعه این دانش نوین و تاثیرات جدی آن بر سایر رشته های علمی و آموزشی در سطح کشور هستیم، ولی راه درازی در پیش است.

مقام معظم رهبری همواره پیگیر تلاش­های دانشمندان ایرانی درحوزه علوم شناختی هستند و پیشرفت های حاصله در این بخش را پیگیری می کنند و دیدار اساتید علوم شناختی با ایشان در بهمن ماه سال ۹۷ روزی تاریخی برای دست اندرکاران این حوزه به حساب می آید.

رهمنودها و توصیه های مقام رهبری در این دیدار مشوق بزرگی برای دست ­اندکاران توسعه علوم شناختی بود، به طوری که از یک سو مسئولان کشور به اهمیت این حوزه پی بردند و در جریان پیشرفت­ ها و اهمیت آن قرار گرفتند و از سوی دیگر اساتید و دانشجویان اقبال بیشتری به این دانش نوین نشان دادند.
درحال حاضر در تعدادی از دانشگاه های ردیف بالای کشور گرایش ­های مختلف علوم شناختی تدریس می­شود و علاوه بر آن، این دانش نوین تأثیرات جدی بر سایر رشته­ های فنی، پزشکی و حتی علوم انسانی و اجتماعی داشته و موجب بازنگری و تحول در رشته ­های سنتی گردیده است.

امروزه جهش و شتاب این دانش با توجه به امکانات کشور و تأثیر آن بر رشته ­های علمی دیگر روند مثبتی را طی می کند و از نظر تعداد پروژه ­های تحقیقاتی و مقالات منتشره در مجلات علمی و پژوهشی رشد خوبی را شاهد هستیم و ایران در بین کشورهای منطقه بالاترین رتبه را در اغلب گرایش های علوم شناختی به خود اختصاص داده است.

مقام معظم رهبری از مدافعان توسعه علم و فناوری در کشور و حامی تلاش جوانانی هستند که در این عرصه فعالیت می کنند و تاسیس معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که ستاد توسعه علوم و فناوری­ های شناختی نیز یکی از زیرمجموعه ­های آن است با تأکیدات ایشان ایجاد و فعال شده است.

با تأسیس این ستاد، مجموعه علوم شناختی و گرایش­ های آن در سطح تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و دکتری تدوین و به تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید و ستاد با کمک به دانشگاه­هایی که توانایی برگزاری این دوره ­ها  را دارند و همچنین حمایت از تجهیز آزمایشگاه­ های آنها به ابزارهای مطالعات شناختی و حمایت از طرح ­های تحقیقاتی اساتید برجسته در این حوزه و دانشجویان مستعد توانسته است به توسعه این دانش نوین در کشور نقش فعالی را ایفا کند.

تاسیس آزمایشگاه ملی نقشه ­برداری مغز، پژوهشکده ­ها، شتابدهنده­ ها و کلینیک ­های شناختی از دیگر اقدامات انجام گرفته در حوزه علوم شناختی است که از سوی این ستاد تحت حمایت قرار گرفته است.

امروز گام های موثری در تولید محصولات شناختی اعم از ابزارها و تجهیزات آزمایشگاهی و فناوری های لازم برای ارائه خدمات و بهبود حال بیماران برداشته شده و در حال حاضر حدود ۲۰ شرکت ایرانی به تولید وسایل آزمایشگاهی مورد نیاز برای مطالعات شناختی اشتغال دارند و دانشگاه ­های کشور از بسیاری از تجهیزات خارجی بی نیاز شده اند.

امسال در نمایشگاه ایران ساخت، حضور  شرکت­ های  فعال در حوزه علوم شناختی نسبت به سال­ های قبل افزایش چشمگیر داشته و علاوه بر این در راستای توسعه فناوری‌های شناختی، شرکت ­های دانش ­بنیان جدیدی برای تولید تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز عموم مردم و خدماتی که به سلامتی آنها کمک کند، درحال شکل­گیری است.

همچنین تشکیل انجمن­ های علمی مغز و شناخت در دانشگاه­ها نیز از جمله دیگر فعالیت های ستاد توسعه علوم شناختی است تا دانشجویان مستعد بیشتر به این حوزه جذب شوند و از سوی دیگر حمایت از نگارش پایان­نامه و یا رساله دانشجویان درحوزه علوم و فناوری­ های شناختی و اعزام دانشجویان به خارج از کشور برای طی دوره ­های علمی نیز از جمله فعالیت­ هایی است که به توسعه حوزه کمک کرده است.

با توجه به جوان بودن این دانش در کشور، تحقق تمامی اهداف توسعه حوزه علوم شناختی در کشور مستلزم  تربیت نیروی انسانی مجرب و کارآمد است که در حال حاضر دانشگاه ­ها در این جهت تلاش می­ کنند.

برنامه ریزی و تلاش­ مدیران ستاد توسعه علوم شناختی برای ترویج و ارتقای علوم شناختی در کشور ادامه دارد و پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی با انرژی کامل در حال پیگیری است که امید می­رود موفقیت های بیشتری نصیب کشور شود.

*مشاور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در امور توسعه علوم شناختی