چرا حیوانات وحشی به شهر‌ها نزدیک شده‌اند؟

به گزارش تابناک، مدیر گروه دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه نابودی زیستگاه طبیعی حیوانات باعث شده آن‌ها برای پیدا کردن منابع غذایی به سمت شهر‌ها و روستا‌ها کشیده شوند، گفت: همچنین غذارسانی‌های گسترده و حمایت‌های برخی حامی‌نما‌های حیوانات از سگ‌ها و گربه‌های بلاصاحب سبب شده توزان و تعادل جمعیت و تنوع زیستی شهری بر هم بخورد و مشکلات عدیده‌ای از جمله تشدید تعارضات بین انسان و حیات وحش ایجاد شود.

فاطمه طباطبائی یزدی در گفتگو با ایسنا در خصوص علل نزدیک شدن حیوانات وحشی به زیست‌گاه‌های انسانی اظهار کرد: مهم‌ترین دلیل نابودی زیستگاه‌های طبیعی بر اثر تغییر کاربری اراضی در کنار مدیریت نادرست و تولید پسماند غیراصولی است. این موضوع باعث شده حیات وحش که زیستگاه طبیعی خود را از دست داده، برای پیدا کردن منابع غذایی به سمت شهر‌ها و روستا‌ها کشیده شود.

وی افزود: مواجهه مردم با حیات وحش می‌تواند طیف گسترده‌ای از بازخورد‌ها را در بر گیرد. برخورد احساسی و عاطفی، حمله طرفین و اعمال شدیدترین اشکال خشونت نسبت به هم نمونه‌هایی از این برخوردهاست، اما برخورد منطقی تماس با ادارات کل محیط زیست شهرستان‌ها و اطلاع‌رسانی به نزدیکترین پاسگاه محیط‌بانی جهت رسیدگی تخصصی و سریع به موضوع است. پیشنهاد می‌شود مردم به هیچ وجه سعی در غذادهی به حیوانات نکنند. همچنین در شرایطی که حیوانات وحشی زخمی، آبستن یا همراه با نوزادان خود هستند، به هیچ عنوان به آن‌ها نزدیک نشوند و آن‌ها را تحریک نکنند.

عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: کارشناسان ادارات کل محیط زیست و محیط‌بانان پس از کسب اطلاع نسبت به حضور یک گونه وحشی در محل حاضر می‌شوند و به کمک انواع فنون و تکنیک‌ها اقدام به مقیدسازی شیمیایی (بی‌هوشی) و مقیدسازی فیزیکی (به دام انداختن) حیوان می‌کنند؛ سپس با رعایت کلیه ملاحظات ضروری جانور را جهت انجام معاینه، تیمار و اقدامات تکمیلی به نزدیکترین محیط‌بانی در زیستگاه‌های طبیعی یا مرکز تیمار منتقل می‌کنند.

در برخورد با حیوان وحشی چه کنیم؟
طباطبائی یزدی تاکید کرد: مهم‌ترین امر در برخورد با جانور وحشی حفظ آرامش و خون‌سردی و اخذ تصمیم عاقلانه است.

"در این زمینه مشارکت همه ذی‌نفعان محلی و غیرمحلی با متولیان حفاظت بسیار مفید خواهد بود"نباید از دیدن حیوان وحشی مضطرب شد و رفتار‌های هیجانی نشان داد بلکه بالعکس باید بسیار هوشمندانه شرایط محیط و حیوان وحشی را سنجید و در کمال آرامش امکان فرار حیوان، کاهش درگیری و مواجهه با او و همچنین کاهش ریسک خطرات احتمالی را فراهم آورد.

نبود تخصص و امکانات در مواجهه با حیوانات وحشی
وی توضیح داد: نداشتن امکانات و تجهیزات و همچنین تخصص و تجربه لازم جهت مواجهه با حیوانات وحشی خصوصا پستانداران درشت جثه مشکل عمده ادارات محیط زیست کشور به خصوص شهرستان‌هاست. متاسفانه هنوز هم بودجه‌های تخصیص داده شده به سازمان محیط زیست کفاف خرید امکانات و تجهیزات حداقلی را برای این نهاد فراهم نمی‌آورد و برای اندکی از موارد که بودجه فراهم می‌شود، موانعی همچون تحریم‌ها و نبود تعهد و تخصص در خرید تجهیزات و امکانات می‌تواند سبب بروز ناکارآمدی سخت‌افزاری در مجموعه محیط زیست شود. در بعد نرم‌افزاری سازمان حفاظت محیط زیست دارای زیرساخت مناسب جهت مدیریت تعارضات انسان با حیات وحش نیست و به همین دلیل آسیب‌هایی که طرفین (محیط‌بانان، شهروندان و حیات‌وحش) از مواجهه انسان با حیات وحش می‌بینند، عمدتا پیش‌بینی نشده و شدت خسارت بالا و غیرمنتظره است.

مدیر گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد در مورد دلیل روی آوردن مردم به نگهداری از حیوانات وحشی گفت: تبلیغات گسترده خصوصا در فضای مجازی، بی‌اطلاعی در خصوص تبعات بسیار زیان‌بار این اقدام و در نهایت چشم و هم‌چشمی و رقابت در جلب توجه‌ها در فضا‌های حقیقی و مجازی سبب بروز چنین بحرانی شده است. به تبع هر چه نگهداری از حیوانات وحشی به عنوان حیوان خانگی افزایش پیدا کند، بازار قاچاق حیات‌و حش داغ‌تر و پرسودتر می‌شود و در سطح کلان به افزایش برداشت از جمعیت‌های وحشی در طبیعت و تلاش برای تکثیر غیرقانونی می‌انجامد.

طباطبائی یزدی با اشاره به تاثیرات سوء زیادی در نگهداری حیوانات وحشی دیده می‌شود، اظهار کرد: افزایش انتقال بیماری‌های مشترک میان انسان و حیات وحش، حمایت مستقیم و غیرمستقیم از بازار‌های تجارت قانونی و غیرقانونی حیات‌وحش، تشدید انقراض تنوع زیستی در درازمدت و ضایع شدن بیشتر حقوق حیوانات و همچنین آزار بیشتر آن‌ها به سبب نگهداری غیرعلمی در شرایط اسارات از جمله این اثرات است.

وی ادامه داد: سازمان محیط زیست در این زمینه اقداماتی انجام داده، اما این اقدامات در مقابل مقیاس بسیار وسیع بهره‌برداری از جمعیت‌های حیات وحش با هدف نگهداری به عنوان حیوان خانگی و سایر مواردی که سبب لطمه به انسان، محیط و تنوع زیستی می‌شود، کافی نیست. در این زمینه مشارکت همه ذی‌نفعان محلی و غیرمحلی با متولیان حفاظت بسیار مفید خواهد بود