شکست ایده «تحریم جشنواره»/ از «جهاد» دفاع می‌کنیم نه از «جنگ»

خبرگزاری مهر - گروه هنر- زهرا منصوری: درست در همین سال‌هایی که سینمای ایران به‌واسطه قهر مخاطبان سایه سنگین رکود حاکم بر گیشه‌ها را تجربه می‌کند و فرآیند عرضه محصولات نمایشی در آستانه ورود به دورانی تازه به‌واسطه فراگیر شدن بسترهای عرضه جدید در فضای مجازی قرار دارد، «سینمای کوتاه ایران» انگیزه بالایی برای یافتن مخاطبانی تازه برای خود دارد.

«فیلم کوتاه» یکی از محصولات بصری مهم و جریان‌ساز در دنیای جدید محسوب می‌شود و به همین دلیل دیگر به‌سختی می‌توان تولیدات این حوزه را نادیده گرفت.

به همین منظور سرویس هنر خبرگزاری مهر قصد دارد با سرفصل ثابت «هر هفته یک فیلم کوتاه در مهر» به معرفی بخشی از تولیدات «سینمای کوتاه ایران» در قالب گفتگو با عوامل این آثار بپردازد.

در دهمین نوبت از این سلسله نشست‌ها و همزمان با ایام برگزاری سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، میزبان اکران و گفتگو با عوامل یکی از آثار حاضر در این جشنواره در خبرگزاری مهر بودیم.

فیلم کوتاه «اسما» به کارگردانی مصطفی آقامحمدلو و تهیه‌کنندگی فرهاد عباسی از محصولات مشترک سازمان اوج و انجمن سینمای جوانان ایران است که در بخش فیلم‌های داستانی مسابقه سینمای ایران، در جشنواره سی‌ونهم پذیرفته شده است.

این فیلم روایتی متفاوت از موقعیت خاص یک پرستار در حین حمله هوایی به یک بیمارستان در جنگ سوریه ارائه می‌کند.

فیلم کوتاه «اسما» امشب یکشنبه اول آبان‌ماه و در سانس ۲۰:۱۵ در سالن شماره ۱۰ پردیس ملت روی پرده می‌رود.

آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفتگو خبرگزاری مهر با تهیه‌کننده و کارگردان این فیلم کوتاه است.

* در سکانس‌های ابتدایی فیلم «اسما» نشانه‌ها و دیالوگ‌هایی وجود داشت که این انتظار را به‌وجود آورد که قرار است به سوژه حساس تبادل جنازه تروریست‌ها با شهدای جنگ سوریه بپردازید اما خیلی زود آن را رها کردید.

مصطفی آقامحمدلو: اتفاقاً فیلمنامه فیلم بعدی‌ام درباره همین موضوع است.

* پس از شکل‌گیری ایده «اسما» بگویید و اینکه در این روایت به‌دنبال طرح چه موضوعی بودید؟

آقامحمدلو: سال ۹۶ همراه با آقا فرهاد (عباسی) مشغول ساخت مستندی در سوریه بودیم که موضوع محوری آن درباره زنانی بود که به نوعی درگیر جنگ شده‌اند. ایده اولیه «اسما» در همان شرایط به ذهن‌مان رسید اما فیلمنامه آن تا مرحله ساخت نزدیک به ۱۳ الی ۱۴ مرتبه بازنویسی شد. در نسخه اولیه همه داستان زیر آوار اتفاق می‌افتاد و فیلم از جایی شروع می‌شد که یک خانم در زیر یک آوار به هوش می‌آید، بعد متوجه حضور فرد دیگری می‌شود که تنها دستش از زیر آوار بیرون مانده اما زنده است.

آقامحمدلو: خودمان را فیلمساز مقاومت می‌دانیم. نزدیک به ۲۵ الی ۳۰ فیلم مستند برون مرزی تا به امروز ساخته‌ایم و فکر می‌کنیم سینمای تعریف‌شده برای ما هم باید سینمایی باشد که موقعیت اصلی آن باید در بحران و در جریان مقاومت باشد. به همین دلیل همواره موقعیت داستانی فیلم‌هایمان را در یک شرایط بحرانی تعریف می‌کنیم * این موقعیت، اقتباس از یک اتفاق واقعی بود؟

آقامحمدلو: ایده مرکزی آن مربوط به یک خانم امدادگر در مرز ترکیه در استان لازقیه بود که در خاطرات خود اشاره می‌کرد بر اثر اصابت یک خمپاره، زیر آوار گرفتار شده است.

"ایده اولیه «اسما» در همان شرایط به ذهن‌مان رسید اما فیلمنامه آن تا مرحله ساخت نزدیک به ۱۳ الی ۱۴ مرتبه بازنویسی شد"تصویر کلی این فیلم به‌واسطه همین خاطره در ذهن من شکل گرفت. بعدها زمانی که حادثه پلاسکو اتفاق افتاد، به ذهنم رسید که واقعاً اگر فردی زیر آوار گرفتار شود و همزمان متوجه حضور فرد دیگری شود، چه می‌کند؟

همین ایده مرکزی برایم جذاب شد و زمانی که آن را پرداخت کردیم، در بازنویسی سیزدهم و چهاردهم به روایت فعلی فیلم رسیدیم. در نسخه اولیه تنها به هوش آمدن این زن در زیر آوار را داشتیم و مواجهه او با فرد دیگری که تنها می‌تواند با انگشت روی خاک چیزهایی بنویسد و این دو باهم گفتگو می‌کردند. بعدها احساس کردیم این موقعیت نیاز به مقدمه و توضیحاتی دارد و برای همین سکانس‌های ابتدایی را به فیلمنامه اضافه کردیم.

* چرا این ایده را به فضای جنگ سوریه بردید؟ چون ایده مرکزی‌ای که به آن اشاره می‌کنید صرفاً درباره شخصی است که زیر آوار گرفتار شده و این گرفتاری در هر موقعیت دیگری هم می‌توانست اتفاق بیفتد.

آقامحمدلو: ما خودمان را فیلمساز مقاومت می‌دانیم. نزدیک به ۲۵ الی ۳۰ فیلم مستند برون مرزی تا به امروز ساخته‌ایم و فکر می‌کنیم سینمای تعریف‌شده برای ما هم باید سینمایی باشد که موقعیت اصلی آن باید در بحران و در جریان مقاومت باشد.

به همین دلیل همواره موقعیت داستانی فیلم‌هایمان را در یک شرایط بحرانی تعریف می‌کنیم. نزدیک شدن به انسان در یک موقعیت بحرانی، همواره برای‌مان دارای اولویت بوده است و ابرانسانی هم که برای خود تعریف کرده‌ایم همواره یا مجاهد است، یا شهید. در همه فیلم‌نامه‌های بنده و آقای عباسی، شخصیت قهرمان فیلم در اوج نقطه قهرمانی به شهادت می‌رسد.

از طرف دیگر هم فکر می‌کنیم هم دنیا ایران نیست و همه انسانیت هم محدود به جغرافیای ایران نیست. این زاویه نگاه و مانیفست فرامرزی باعث شده است که ما همواره کوله به دوش باشیم و در هر نقطه از منطقه که فضا ملتهب می‌شود، خودمان را به میدان برسانیم. فیلمنامه این فیلم هم محصول مشاهدات عینی ما در طول حدود هفت سال حضورمان در فضای جنگ سوریه بوده است.