رئیس جمهوری روسیه در راه تهران؛ خامنه‌ای برای پنجمین بار با پوتین دیدار می‌کند

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در اولین سفر به خارج از اتحاد جماهیر شوروی سابق از زمان آغاز تهاجم به اوکراین، روز سه‌شنبه به تهران می‌رود و با آیت‌الله علی خامنه‌ای دیدار می‌کند.

پوتین تحریم‌های فلج‌کننده غرب علیه اقتصاد روسیه را اعلان جنگ اقتصادی خوانده و گفته است مسکو در حال رویگردانی از غرب به سوی چین، هند، و ایران است.

رئیس جمهوری روسیه تنها سه روز پس از پایان سفر جو بایدن به عربستان سعودی به تهران می‌رود تا برای پنجمین بار با رهبر ایران دیدار کند.

دیدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه با آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در تهران - ۲ آذر ۱۳۹۴

به گفته یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی پوتین، «ارتباط با خامنه‌ای حائز اهمیت فراوانی است.» این مشاور رئیس جمهوری روسیه با اشاره به توسعه گفت‌وگویی «قابل‌اعتماد» میان خامنه‌ای و پوتین درباره مهم‌ترین مسائل دوجانبه و بین‌المللی می‌افزاید: «در بیشتر مسائل، مواضع‌مان نزدیک یا یکسان است.»

همزمان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، نیز به تهران سفر می‌کند و قرار است درباره مسائلی همچون ازسرگیری صادرات غلات اوکراین از طریق دریای سیاه و تهدید آنکارا مبنی بر حمله به شمال سوریه با همتای روسی‌اش بحث و تبادل نظر کند.

چرخش به سوی شرق؟

سردمدار ۶۹ ساله کرملین به دلیل شیوع همه‌گیری کرونا و پس از آن تهاجم به اوکراین، سفرهای خارجی اندکی در سال‌های اخیر داشته است. آخرین سفر او به خارج از محدوده اتحاد جماهیر شوروی سابق، در ماه فوریه و به چین بود.

طبق یک گزارش تحلیلی رویترز، پوتین با انتخاب تهران به عنوان توقف‌گاه نخستین سفر خارجی‌اش (ورای مرزهای کشورهای واقع در اتحاد جماهیر شوروی سابق) از زمان آغاز لشکرکشی به اوکراین، این پیام واضح را به غرب می‌فرستد که مسکو خواهان توسعه روابط با ایران است.

پیش از سفر پوتین به تهران، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت روسیه و ایران مدت‌هاست در معرض تحریم‌های غرب هستند که به ادعای وی، هزینه «حاکمیت» این دو کشور است.

یک مقام ارشد ایرانی که نخواسته نامش فاش شود، به خبرگزاری رویترز گفته است: «ما به یک متحد نیرومند نیاز داریم و روسیه یک ابرقدرت است.»

جمهوری اسلامی از طریق توسعه روابط با روسیه در پی آن است با نفوذ آمریکا و اسرائیل در منطقه و به‌ویژه خلیج فارس مقابله کند.

یک مقام ارشد ایرانی که نخواسته نامش فاش شود، به خبرگزاری رویترز گفته است: «ما به یک متحد نیرومند نیاز داریم و روسیه یک ابرقدرت است.»

دولت ایران که اکنون با بالارفتن قیمت نفت جسارت بیشتری پیدا کرده، امیدوار است با حمایت روسیه بتواند فشارها بر دولت بایدن را افزایش دهد و امتیازات بیشتری در مذاکرات احیای برجام دریافت کند.

با این حال، تمایل روسیه به پکن سبب کاهش چشمگیر صادرات نفت خام ایران به چین شده است. با خروج دولت ترامپ از برجام در سال ٢٠١٨، چین یک منبع درآمد کلیدی برای جمهوری اسلامی بوده است.

اوکراین و سوریه

یک مقام ارشد ترک به شرط فاش نشدن هویتش به خبرگزاری رویترز گفته است: «مذاکرات با پوتین بر غلات، سوریه، و اوکراین متمرکز خواهد بود.»

روسیه، اوکراین، ترکیه، و سازمان ملل متحد قرار است در روزهای آتی با امضای قراردادی، زمینه را برای ازسرگیری صادرات غلات اوکراین از طریق دریای سیاه فراهم کنند.

اردوغان در ماه‌های اخیر بارها تهدید کرده «منطقه امن» ٣٠ کیلومتری در امتداد مرز و در عمق خاک سوریه را گسترش خواهد داد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه

عملیات نظامی ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه انجام خواهند شد که عمده‌ترین متحد واشنگتن در جنگ علیه داعش در سوریه بوده‌اند و کنترل بخش‌های وسیعی از شمال و شرق این کشور را در اختیار دارند.

مقام ترک به رویتزر گفته است در گفت‌وگوی پوتین و اردوغان، گزارش‌ها پیرامون همکاری این نیروی عمدتا کُرد و روسیه در برخی مناطق و همچنین عملیات طرح‌ریزی‌شده ترکیه به بحث گذاشته خواهد شد.