چگونه نوروز دنیا را تسخیر کرد؟

آر اف آی - ۲۹ اسفند ۱۴۰۱

تبلیغ بازرگانی

امروزه نه تنها رهبران قدرت‌های بزرگ نوروز را تبریک می‌گویند که برای بسیاری از مردم دنیا، روز اول بهار و «نوروز» معنا گرفته است.

با اینکه قبل از انقلاب اسلامی، آمریکا روابط نزدیکی با حکومت ایران داشت، اما کسی به یاد ندارد که در آن سالها رؤسای جمهوری آمریکا نوروز را به مردم ایران یا دیگر کشورهای «نوروزستان» تبریک گفته باشند.(واژۀ نوروزستان به معنای کشورهایی که نوروز را در سنت خود دارند، ظاهراً برای اولین بار توسط باقر معین پیشنهاده شده است).

 

 



نوروز و سیاست



در سه چهار سال اخیر، سایت Shareamerica  که متعلق به وزارت امور خارجۀ آمریکاست، از تبریک

گفتن

نوروز به کشورها یا برخی اقلیت‌ها فراتر رفته و می‌نویسد: «

آمریکایی‌ها در سراسر ایالات متحده 

نوروز

 

را جشن می‌گیرند»...

این عبارت صریح که به معنای نفی هر نوع جدایی فرهنگی یا حقوقی میان شهروندان نوروزشناس آمریکایی و سایرین است، تا همین ده سال غیرقابل تصور بود.

تا جایی که آرشیوهای کاخ سفید نشان می‌دهد،

جرج دبلیو بوش نخستین رئیس‌جمهوری آمریکاست که نوروز را به طور رسمی تبریک گفته است (

۲

٠٠

۲

). قبل از او، بیل کلینتون شخصاً چنین کاری نکرد، اما وزیر خارجه‌اش، مادلن آلبرایت هرساله تبریک کوچکی به اهل نوروز می‌گفت.

 

 

این کار رفته‌رفته در آمریکا رایج‌تر شد تا این که در زمان باراک اوباما، کاخ سفید جشن نوروز به پا کرد و سفرۀ هفت‌سین چید و خانم میشل اوباما هم برنامۀ رقص و موسیقی به راه انداخت. این ابتکار البته با سیاست‌ها (یا رویا‌های) تنش‌زدایانۀ اوباما بی‌ارتباط نبود، چنانچه عبارت «دیپلماسی نوروز» از همان سال‌ها شنیده شد و تا جایی رفت که حسن روحانی 

نیز به خیال استفاده از سیاست‌های فرهنگی در امر عادی‌سازی روابط خارجی برآمد و در سالهای آخر ریاست جمهوری‌اش «

همایش بین‌المللی دیپلماسی نوروز» را برگزار کرد. این همایش امسال هم از سوی دولت رئیسی برگزار شد اما بسیار کم‌رونق و بی‌سر و صدا.

 

 

از چند سال قبل بدین سو رسم شده که بسیاری از احزاب سیاسی در اروپا (به ویژه احزاب متمایل به چپ) نوروز را تبریک می‌گویند.

"تبلیغ بازرگانیامروزه نه تنها رهبران قدرت‌های بزرگ نوروز را تبریک می‌گویند که برای بسیاری از مردم دنیا، روز اول بهار و «نوروز» معنا گرفته است"کشورهایی مثل چین یا روسیه هنوز به ارسال تبریک‌ به دولت‌ها اکتفا می‌کنند اما دیر نیست که سیاستمدارانی چون شی جین‌پینگ یا ولادیمیر پوتین تبریک مستقیم خود را حداقل برای مردم ایران بفرستند...

 

نوروز در سوئد یک جشن کاملا شناخته شده و مهم محسوب میشود

© Réseaux sociaux

 



نوروز و مهاجرت



نخستین موج بزرگ مهاجرت ایرانیان با وقوع انقلاب اسلامی آغاز شد. تقریباً هم‌زمان، اشغال افغانستان توسط شوروی سبب مهاجرت انبوه افغان‌ها شد. این ماجرای دردناک طی چهل و اندی سال گذشته با فراز و فرودهایی ادامه یافته. در نتیجه، تنها در سال

۲

٠٠٠

میلادی، حدود

۲

٨٠

هزار کودک «ایرانی» در ایالات متحده به دنیا آمده‌اند.

در سال

۲

٠

۲

٠

، سازمان ملل شمار افغان‌های پناهنده در جهان را

۲٫۶

میلیون نفر اعلام کرد.

اما کمی بعد از انتشار این آمار، طالبان به قدرت بازگشتند و موج بزرگ دیگری از مهاجرت مردم افغانستان آغاز شد که هنوز آمار و ارقام آن بسیار تقریبی است. اما بدون تردید ده‌ها هزار نفر از مردم این موج تازه در آمریکا و اروپا مستقر شده‌اند.



یونسکو و روز جهانی نوروز



تقاضای ثبت نوروز به عنوان میراث فرهنگی بین‌المللی به طور مشترک توسط دوازده کشور به سازمان یونسکو ارائه شد: ایران،

افغانستان،

 

آذربایجان، عراق، ترکیه، هند، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، پاکستان و ازبکستان.

 بدین ترتیب نوروز در سال 

۱۳

٨٨ یا ۲٠٠٩ میلادی رسماً به فهرست «میراث فرهنگی ناملموس یونسکو» افزوده شد.

سال بعد (۲٠۱٠)، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه‌ای روز ۲۱ مارس را روز جهانی نوروز نامید.

 

جشن نوروز در ژاپن توسط انجمن‌هایی از ازبکستان

© Réseaux sociaux

 

این قطعنامه از کشورهایی که نوروز را در فرهنگ خود دارند می‌خواهد که ریشه‌های این جشن و آیین‌های مربوط به آن را مورد مطالعه قرار دهند  و در معرفی آن بیشتر بکوشند. قطعنامه سایر کشورهای عضو سازمان ملل را نیز تشویق می‌کند تا برای آگاه سازی در مورد نوروز فعالیت کنند.

 

 

امروزه

نوروز در دست کم

۱۴

کشور تعطیل رسمی است. به گفتۀ یونسکو حدود

۳۰۰

میلیون نفر در جهان نوروز را جشن می‌گیرند.

خانم اودری آزوله، مدیرکل یونسکو، در پیامی به مناسبت نوروز

۱

۴٠

۱

(

۲

٠

۲۲

) نوشت: «از آسیای غربی و مرکزی و جنوبی گرفته تا جنوب شرق اروپا، نوروز پیامی برای نوزایی و حرکت دوباره است». او نوروز را «پلی میان گذشته و آینده» توصیف کرد که «حس پیوستگی و دوام و احساس تعلق» را نزد انسان‌ها تقویت می‌کند. خانم آزوله با تأکید بر طراوت پایدار نوروز بعد از سه ‌هزار سال، همراه شدن این جشن با موسیقی و رقص، بازی‌ها و آیین‌های گوناگون را نشانه‌ای مهم از سرزندگی این جشن دانست و تأکید کرد که نوروز با تمامی سنت‌هایش بسیاری از ارزش‌های بنیادین سازمان یونسکو همچون گسترش پیوند‌ها، احترام متقابل، هماهنگی زندگی و طبیعت و البته صلح و همبستگی را تداعی می‌کند.

 

نوروز در رسانه‌های عرب

© Réseaux sociaux

 



جنبه‌های مردم‌پسند نوروز



در سال

۲

٠

۱

٨

، سالواتوره دونوفریو، پژوهشگر ایتالیایی کتابی منتشر کرد به نام «بامداد خدایان؛ از نوروز تا عید پاک مسیحیان».

"قطعنامه سایر کشورهای عضو سازمان ملل را نیز تشویق می‌کند تا برای آگاه سازی در مورد نوروز فعالیت کنند.  امروزه نوروز در دست کم ۱۴کشور تعطیل رسمی است"این کتاب که با نگاهی تطبیقی تحول و انتقال نوروز را از دنیای هندو ایرانی تا اروپا بررسی می‌کند و تأثیرات آن را بر جشن‌های مسیحی می‌کاود، یکی از نخستین کتاب‌هایی است که در این زمینه برای خوانندۀ عادی و غیرمتخصص اروپایی نوشته شده است. 

 

به مناسبت نوروز، غذاهای افغانستان در رسانه‌های اروپا و آمریکا معرفی می‌شود

© Wikipedia

 

رسانه‌های غربی (و یا ژاپنی) نیز سال به سال بیشتر به جنبه‌های مردم‌پسند نوروز توجه می‌کنند. در این میان آشپزی جای خاصی دارد. بسیاری از نشریات بزرگ آمریکایی یا اروپایی در آستانۀ بهار نمونه‌هایی را از غذاهای افغان، ایرانی یا سایر ملل اهل نوروز معرفی می‌کنند.

در زمانه‌ای که حفظ محیط زیست از ارزش‌های رایج به شمار می‌آید و در عین حال نوعی احتیاط بدبینانه در قبال آیین‌های مذهبی شکل گرفته، تمرکز نوروز بر طبیعت و عدم وابستگی آن به یک دین یا مذهب خاص بدون تردید از دیگر علل محبوبیت جهانی این جشن است.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

منابع خبر

اخبار مرتبط

کلمه - ۵ فروردین ۱۴۰۰
آر اف آی - ۲۹ اسفند ۱۴۰۱
رادیو زمانه - ۶ بهمن ۱۳۹۹