از درمان سرطان در ایران تا جاسوسی درلبنان/من محمدحسن را دوست دارم

سید محمد محمدی سرشت کارگردان مستند نیمه بلند «من محمدحسن را دوست دارم» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره فعالیت‌هایش گفت: بیش از ۱۰ سال است در حوزه مستند فعال هستم و نزدیک ۵۰ یا ۶۰ قسمت مستند پخش شده از تلویزیون شامل ۱۵ مستند بلند و مستندهای کوتاه کار کرده‌ام. همچنین پیش از این مجموعه مستندهای «ولی نعمتان»، «خط امید»، «زبان خدمت» را هم ساخته‌ام.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در حوزه سریال نیز فعالیت کرده و در مجموعه «آخرین روزهای زمستان» دستیار کارگردان بوده است، درباره آثار خود در جشنواره‌ها توضیح داد: مستند «نفس خوار» با موضوع اتفاقات زمین خواری‌ها در ارتفاعات جنوبی شهر مشهد، مستند «هموطن» پرتره‌ای از زندگی محمد کاظم کاظمی شاعر افغانستانی، مستند «پسر خاله ها» از مجموعه مستند «خانه ایرانی» با موضوع منازلی که برگزاری روضه در آنها قدمت دارد و با سوژه حسینیه حاج قاسم قمی از روضه داران قدیمی شهر مشهد را کار کرده‌ام.

این کارگردان مستند با مرور اینکه در مشهد با آستان قدس رضوی همکاری دارد، درباره شکل‌گیری ایده ساخت این مستند، بیان کرد: یکی از دوستان که در لبنان فعالیت رسانه‌ای دارد با من تماس گرفت و گفت سوژه‌ای درباره شخصیتی دارم که این فرد بیماری سرطان داشته است و دکترها از درمان او ناامید و او را جواب کرده بودند. همچنین با توجه به اینکه خانواده فقیری بودند و امکان سفر به ایران نداشتند با یک اتفاق شبیه معجزه شرایطی برای این فرد فراهم می‌شود تا آرزوی او و سفرش به ایران تحقق پیدا کند و مجموعه‌ای آرزوی این بیمار سرطانی برای سفر به ایران را محقق می‌کند.

وی افزود: این ایده را با دوستان خود در مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی منتقل کردم و آقای حکیمی مدیر مجموعه از سوژه استقبال کرد و از همین جا مرکز آفرینش‌های آستان قدس از ما حمایت کرد. با توجه به اینکه در ابتدا تنها اطلاعات اولیه داشتیم و بدون تحقیق نمی‌توانستیم تیم تصویربرداری را با خود همراه کنیم نیاز بود یک سفر تحقیقی به لبنان انجام دهیم.

محمدی سرشت با اشاره به سفر به لبنان بیان کرد: با واسطه‌هایی که در لبنان داشتیم توانستیم با نزدیکان و خانواده سوژه ارتباط تلفنی بگیریم ولی با توجه به اینکه ما یک تیم ایرانی بودیم و خانواده سوژه لبنانی بودند بدون انجام تحقیق و صحت سنجی نمی‌توانستیم تیم تصویربرداری را با خود همراه کنیم و ریسک بالایی داشت از همین رو ابتدا خودم به لبنان سفر کردم و یک هفته آنجا بودم و مصاحبه‌هایی را برای روند تحقیقات ضبط کردم. پس از بازگشت از سفر لبنان نیاز به روایتی داشتیم تا به اطلاعات و مصاحبه‌های انجام شده شکل مناسبی دهیم که طراحی سناریو و روایت حدود یک ماه زمان برد؛ معمولاً نوشتن سناریو و فیلمنامه برای مستند مرسوم نیست اما ما حدوداً یک ماه برای فیلمنامه نویسی وقت گذاشتیم.

وی با اشاره به اینکه بعد از اتمام فیلمنامه وارد مرحله تولید شده است، درباره چالش‌های کارگردانی این اثر بیان کرد: حدوداً ۴ ماه جمع آوری اطلاعات و تحقیقات زمان برد و بر اساس فیلمنامه با گروه تولید سراغ ضبط اثر رفتیم.

"همچنین سوژه ما شیعه بود و برای ضبط دردسرهایی داشتیم به عنوان مثال در لبنان نمی‌توانید مانند ایران با مراجعه به نیروی انتظامی مجوز تصویربرداری بگیرید و شرایط تصویربرداری در لبنان خیلی سخت است"همچنین ما برای روایت طراحی شده ما به ازای تصویری نیاز داشتیم و فراهم آوردن این ما به ازای تصویری در شرایط سیاسی و امنیتی لبنان کار سختی بود.

فضای لبنان یک فضای امنیتی بود و اصلاً آنجا نمی‌شد فیلمبرداری کرد و تا دوربین فیلمبرداری در می‌آوردیم، گرفتاری داشتیم به عنوان مثال یک بار در مسجدی با گوشی مشغول فیلمبرداری از معماری آن بنا بودم که به من به عنوان یک خارجی مشکوک شدند این مستند ساز، افزود: لبنان شرایط خاصی دارد و فضای سیاسی و اقتصادی اش مشوش و آسیب پذیر است. همچنین سوژه ما شیعه بود و برای ضبط دردسرهایی داشتیم به عنوان مثال در لبنان نمی‌توانید مانند ایران با مراجعه به نیروی انتظامی مجوز تصویربرداری بگیرید و شرایط تصویربرداری در لبنان خیلی سخت است. از این رو با بچه‌های حزب الله برای تصویربرداری می‌رفتیم و بعضاً خود آنها به‌واسطه محدودیت‌هایی ضبط را ساعت‌ها متوقف می‌کردند، فضای لبنان یک فضای امنیتی بود و اصلاً آنجا نمی‌شد فیلمبرداری کرد و تا دوربین فیلمبرداری در می‌آوردیم، گرفتاری داشتیم. یک بار در مسجدی با گوشی مشغول فیلمبرداری از معماری آن بنا بودم که به من به عنوان یک خارجی مشکوک شدند، خداراشکر در مسیر این پروژه، دوستان حزب الله و خانواده سوژه مهمان نوازی و همکاری بسیار خوبی با ما داشتند و توانستیم این اثر را تولید کنیم.

وی با اشاره به اینکه تولید مستند ۲ هفته زمان برد، مطرح کرد: حدود ۴ ماه درگیر تدوین کار بودیم. پروسه تدوین سخت بود چرا که ملاحظاتی وجود داشت و اصرار داشتیم کار به نحو احسن تدوین شود و عجله‌ای نباشد از این رو در چند مرحله صداگذاری و تدوین انجام دادیم، دوستان و تیم ما در سفر به شدت مجاهدت کردند و در شرایط سخت کار می‌کردند و بعضاً از صبح زود تا پاسی از شب فیلمبرداری و جابه جایی داشتیم.

این کارگردان، گفت: در تجربه این کارها معمولاً اثر از فضای هنری فاصله دارد، تمام تلاش ما بر این بود تا مستند را به سمت فضای هنری و سینمایی ببریم و فکر می‌کنم تا حدی موفق بوده‌ایم.

همچنین موضوع اثر ما امام رضایی بود و تلاش کردیم روایت مان شعاری نباشد. خیلی مهم بود به قصه وفادار باشیم و کار قصه گو باشد. مخاطبان هم قصه گو بودن کار را تأیید کردند و این جذابیت کار ما بود.

محمدی سرشت در پایان یادآور شد: اکران‌ها نشان می‌دهد برخلاف تصور فراگیر، مستند مخاطب دارد و باید فکری شود تا اکران‌های گروه «هنر و تجربه» جدی تر شده و آثار مستند بهتر دیده شود.

مستند «من محمدحسن را دوست دارم» به ماجرای شگفت انگیز شفای یک بیمار سرطانی لبنانی در حرم امام رضا (ع) پرداخته و سرنوشت عجیب او را به تصویر می‌کشد.

سایر عوامل این مستند عبارتند از تصویربردار: علی محمد خانیکی، صدابردار: علی عقیلی، تدوین: ارشاد اسلامی، صداگذاری: مهرداد جلوخانی، موسیقی: مسعود سخاوت دوست، نویسنده: سیدمحمد محمدی سرشت و حجت بامروت، تهیه کننده: مجتبی احسانی و هاشم مسعودی، طراح پوستر: مژگان جلیلی، تهیه شده در مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، مشاور پروژه: محمدمهدی حکیمی.