آینده تامین انرژی در اروپا و هزینه واقعی نیروگاه‌های اتمی

کمیسیون اتحادیه اروپا از ابتدای سال جاری میلادی برنامه‌هایی برای طبقه‌بندی انرژی هسته‌ای و گازی به عنوان انرژی سبز مطرح کرده که با مخالفت شدید آلمان و اتریش روبرو شده و انتقادهای زیادی برانگیخته است.

"تاگس‌شاو"، وب‌سایت کانال یک تلویزیون آلمان در گزارشی که پنج‌شنبه ۲۷ ژانویه منتشر شد به بررسی آینده تامین انرژی در اروپا و هزینه و مخاطرات نیروگاه‌های اتمی پرداخت.

بنابر این گزارش در برنامه‌های اتحادیه اروپا برای زدن برچسب "سبز" بر انرژی هسته‌ای مسئله بر سر هزینه‌های هنگفتی است که شماری از اقتصاددانان آن را مخاطره‌آمیز ارزیابی می‌کنند.

هزینه بالا پاشنه آشیل انرژی هسته‌ای

آلوین واینبرگ، فیزیک‌دان هسته‌ای آمریکایی و مخترع راکتورهای آب تحت فشار، ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های اتمی را "معامله با شیطان" ارزیابی می‌کرد و هزینه‌های بالا را پاشنه آشیل آن می‌دانست.

با این وجود او سال ۲۰۰۳ به مقایسه هزینه تولید انرژی در نیروگاه‌های هسته‌ای و از منابع تجدیدپذیر پرداخت و برآورد کرد اگر این نیروگاه‌ها "به اندازه کافی" در مدار باشند و فعالیت کنند هزینه آنها می‌تواند مستهلک شود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به نوشته "تاگس‌شاو" در حال حاضر به نظر می‌رسد کمیسیون اتحادیه اروپا در حال احیای این ایده از طریق طبقه‌بندی نیروگاه اتمی به عنوان منبع تولید انرژی سازگار با اقلیم است.

کلاودیا کمفرت، از موسسه پژوهش‌های اقتصادی آلمان (DIW) این اقدام کمیسیون را ترفندی با رنگ و لعاب سبز خوانده و می‌گوید تحقیقات او و گروه بین‌المللی "دانشمندان برای آینده" نشان می‌دهد برآوردهایی که انرژی اتمی را فناوری کاهنده انتشار گازهای گل‌خانه‌ای جلوه می‌دهد کاستی‌هایی دارد.

خسارت سنگین فاجعه‌های اتمی بر دوش جامعه

یکی از پیش‌فرض‌های مطرح شده این است که حوادث در نیروگاه‌های اتمی بسیار نادر هستند. بن ویلر، تنظیم‌کننده اصلی گزارش تحقیقات "دانشمندان برای آینده" می‌گوید از دهه ۱۹۷۰ به این سو در هر دهه یک حادثه بزرگ و تعداد زیادی حادثه کوچک در نیروگاه‌های اتمی رخ داده به گونه‌ای که این نیروگاه‌ها همه جا چنان مخاطره‌آمیز محسوب می‌شوند که قابل بیمه‌شدن نیستند.

به گزارش "تاگس‌شاو" هزینه فاجعه‌هایی نظیر فوکوشیما یا چرنوبیل را جامعه پرداخت می‌کند و یک فاجعه عظیم تا ۴۳۰ میلیارد یورو خسارت به بار می‌آورد که تقریبا برابر با کل بودجه سالانه آلمان است.

برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سازنده نیروگاه اتمی در جهان مانند وستینگهاوس آمریکا و شرکت‌های فرام اتم و آریوا در فرانسه ورشکسته هستند.

ساخت تاسیسات هسته‌ای "فلامان ویل" در شمال غرب فرانسه که زمانی پروژه‌ای شاخص و رو به آینده به شمار می‌رفت اکنون به کابوس این کشور تبدیل شده است.

در ابتدای طراحی این نیروگاه هزینه ساخت آن سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو برآورد شده بود و قرار بود سال ۲۰۱۲ راه‌اندازی شود.

افزایش سرسام‌آورهزینه نیروگاه‌های اتمی

پس از مشکلات متعدد که ساخت و تکمیل نیروگاه را به تاخیر انداخته اکنون گفته می‌شود بهره‌برداری از آن در سال ۲۰۲۳ آغاز خواهد شد. دیوان محاسبات فرانسه برآورد کرده که هزینه نهایی تکمیل این نیروگاه به ۱۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو برسد.

کلاودیا کمفرت، کارشناس امور انرژی می‌گوید به دلیل چنین مشکلاتی است که کشورهای اندکی در جهان اقدام به ساخت نیروگاه‌های جدید هسته‌ای می‌کنند.

 او می‌گوید انگیزه ساخت نیروگاه اتمی فقط تامین انرژی مورد نیاز مردم نیست بلکه تحکیم قدرت هم هست؛ نباید از نظر دور داشت که انرژی اتمی مسئله سلاح نظامی را هم در بر دارد که جزئی از قدرت است و این مسئله شامل انرژی‌های تجدیدپذیر نمی‌شود.

حامیان ادامه ساخت نیروگاه‌های اتمی با اشاره به پیشرفت‌های فناوری از راکتورهای نسل چهارم سخن می‌گویند اما هاینش اشمیتال، کارشناس سازمان محیط زیستی Greenpeace می‌گوید این نیروگاه‌ها هم دارای طراحی‌های قدیمی هستند و برخی پروژه‌های شکست‌خورده در فرانسه اکنون به عنوان نسل چهارم راکتور عرضه می‌شوند.

فرانسه قصد دارد یک میلیارد یورو در توسعه پروژه تولید انبوه "مینی راکتور" سرمایه‌گذاری کند. هزینه نهایی هر یک از این راکتورها حدود یک میلیارد یورو برآورد می‌شود.

این راکتورهای کوچک دارای ظرفیت اسمی تولید ۳۰۰ مگاوات برق هستند که در قیاس با راکتورهای معمول با ظرفیت بین هزار تا هزار و ۶۰۰ مگاوات ناچیز است.

انرژی تجدیدپذیر؛ هزینه کمتر بدون ضایعات اتمی

وب‌سایت کانال یک تلویزیون آلمان در بخش پایانی بررسی خود می‌گوید بی‌دلیل نیست که دیوان محاسبات فرانسه از برنامه‌های دولت امانوئل مکرون در زمینه ادامه بهره‌برداری از نیروگاه‌های اتمی انتقاد می‌کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بر پایه ارزیابی‌های این دیوان شرکت دولتی تولیدکننده برق هسته‌ای فرانسه (EDF) باید تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۰۰ میلیارد یورو برای افزایش زمان بهره‌برداری از راکتورهای موجود به مدت ده سال هزینه کند در حالی که این رقم سه برابر کل ارزش سهام این شرکت است.

تنظیم‌کننده گزارش گروه "دانشمندان برای آینده" برآورد می‌کند هزینه ساخت نیروگاه جدید اتمی برای تولید هر مگاوات ساعت برق بین ۱۳۰ تا ۲۰۰ یورو باشد.

کلاودیا کمفرت می‌گوید این در حالی است که هزینه تولید هر مگاوات ساعت برق در سامانه فتوولتانیک‌های خورشیدی جدید بین ۲۹ تا ۴۲ یورو و از انرژی باد بین ۲۶ تا ۵۴ یورو است. او افزود به این ترتیب بدیل کم‌هزینه‌تری برای تولید انرژی وجود دارد آن هم بدون ضایعاتی که تشعشع اتمی آن‌ها قرن‌ها باقی می‌ماند.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  هیروشیما: ۱۹۴۵

  در همان نخستین ماه‌های پس از انفجاربمب اتمی در هیروشیما حدود ۱۴۰ هزار تا ۳۵۰ هزار انسان جان خود را ازدست دادند.

  "او افزود به این ترتیب بدیل کم‌هزینه‌تری برای تولید انرژی وجود دارد آن هم بدون ضایعاتی که تشعشع اتمی آن‌ها قرن‌ها باقی می‌ماند"در سال‌های پس از این فاجعه نیز میزان سرطان، بیماری‌های قلبی و کبد و همچنین تغییرات هورمونی و کروموزمی در هیروشیما افزایش یافت. امروزه نیز میزان ابتلا به سرطان خون در بین ساکنان هیروشیما بیشتر از ساکنان شهرهای دیگر ژاپن است.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  منطقه ویسموت، شرق آلمان: ۱۹۴۶ـ ۱۹۹۰

  منطقه ویسموت که در شرق آلمان قرار دارد، در سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۹۰ سومین معدن بزرگ اورانیوم و تامین‌کننده برنامه هسته‌ای شوروی سابق محسوب می‌شد. طبق آمار اداره حفاظت از آلودگی به تشعشعات خطرناک، از هر ۸ کارگر این معدن یکی بر اثر تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست داده است. به این ترتیب شمار قربانیان بر ۷ هزار نفر بالغ می‌شده است. موارد ابتلا به سرطان ریه نیز در این منطقه بالاست.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  صحرای نوادا: ۱۹۵۰ـ ۱۹۹۲

  آزمایش‌های اتمی که بین‌ سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۲ در مرکوری (صحرای نوادا) انجام گرفت، آلودگی بسیاری از مناطق آمریکا به تشعشعات رادیواکتیو را به دنبال داشت.

  در دندان‌های شماری از کودکان حتی استرانسیم رادیواکتیو کشف شد و موارد ابتلا به سرطان نیز افزایش یافت. در سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۹۲ آزمایش‌ها به شکل زیرزمینی صورت می‌گرفتند، اما بروز سوانح سبب می‌شد که غبارهای آلود به تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کنند.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  مجتمع اتمی سلافیلد: ۱۹۵۷

  از سال ۱۹۵۲ به بعد بود که اولین راکتورهای مجتمع اتمی سلافیلد پلوتونیوم مورد نیاز بریتانیا برای ساخت بمب اتمی را تامین کردند. از سال ۱۹۵۶ از این مجتمع هسته‌ای برای تولید برق استفاده شد. در سال ۱۹۵۷ یکی از راکتورهای مجتمع مزبور دچار آتش‌سوزی شد. سوانح بیشماری که بعدها روی داد نیز سبب آلودگی خاک و آب دریای منطقه به رادیواکتیو شد.

  " سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان هیروشیما: ۱۹۴۵ در همان نخستین ماه‌های پس از انفجاربمب اتمی در هیروشیما حدود ۱۴۰ هزار تا ۳۵۰ هزار انسان جان خود را ازدست دادند"میزان ابتلای کودکان کارگران این مجتمع به سرطان خون نیز بالاست.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  هاریس بورگ: ۱۹۷۹

  ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه اتمی Three Mile Island در آمریکا در سال ۱۹۷۹ نخستین فاجعه بزرگ در راکتوری هسته‌ای پیش از فجایع چرنوبیل و فوکوشیما محسوب می‌شود. مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو سبب آلودگی محیط زیست شد. تحقیقات از بالا بودن میزان سرطان در این منطقه سخن می‌گویند. تحقیقات متقابلی که از سوی صنایع اتمی انجام گرفته، این نکته را رد می‌کنند.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  چرنوبیل: ۱۹۸۶

  در بیست‌و‌شش ماه آوریل سال ۱۹۸۶ در پی انفجاری مهیب در راکتور چهارم نیروگاه اتمی چرنوبیل در اوکراین به دلیل خطای انسانی، مواد رادیواکتیو فراوانی آزاد شدند. حادثه‌ای که بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان نام گرفت.

  میخائیل گورباچف که در آن زمان رهبر نیرومند شوروی بود، روزها از گفتن حقیقت به افکار عمومی خودداری کرد. این پنهان‌کاری فضایی از عدم اطمینان به رهبران حزب کمونیست شوروی را به‌دنبال داشت.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  چرنوبیل: ۱۹۸۶

  این دوقلوها بعد از فاجعه چرنوبیل به دنیا آمده‌اند. پدر آن‌ها یکی از کارکنانی بود که پس از فاجعه در تلاش جلوگیری از گسترش تشعشعات بودند و مادر آن‌ها نیز ساکن شهر آلوده چرنوبیل. ذوب شدن سوخت هسته‌ای و همچنین انفجار رآکتورها سبب شد که مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کند و مناطق زیادی را غیرقابل سکونت سازد. شمار قربانیان چرنوبیل بر بیش از ۱۵ هزار نفر بالغ می‌شود.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  چرنوبیل: ۱۹۸۶

  پس از فاجعه نیروگاه اتمی چرنوبیل در شوروی سابق، مناطق وسیعی اطراف این نیروگاه که اکنون بخشی از اوکراین و بلاروس است، به دلیل تشعشعات رادیواکتیو خالی از سکنه‌اند.

  "در سال‌های پس از این فاجعه نیز میزان سرطان، بیماری‌های قلبی و کبد و همچنین تغییرات هورمونی و کروموزمی در هیروشیما افزایش یافت"بیش از ۳۵۰ هزار نفر خانه و زندگی خود را ترک کردند. روستاهای اطراف مرز اوکراین به کل متروکه شدند.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  سیبری: ۱۹۹۳

  مجتمع اتمی Tmosk-۷ در سیبری که به شهری اتمی می‌ماند و تا سال ۱۹۹۲ نیز وجود آن مخفی نگاه داشته شده بود، در سال ۱۹۹۳ دستخوش انفجار گردید. تشعشعات پلوتونیوم و سزیم رادیواکتیو سبب آلودگی مناطقی از سیبری شد. در مجتمع‌های اتمی Tmosk-۷ و Majak تا کنون دست کم ۳۸ سانحه بزرگ روی داده و سبب شده که در طول سال‌ها، صدهاهزار تن از کارگران و اعضای خانواده‌های آن‌ها به تشعشعات رادیواکتیو آلوده شوند.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  فوکوشیما: ۲۰۱۱

  در سال ۲۰۱۱ زمین‌لرزه‌ای پرقدرت هزاران نفر را به کام مرگ کشید و بسیاری نیز ناپدید شدند. اما مهم‌تر ویرانی نیروگاه اتمی فوکوشیما بود که دامنه پیامدهایش هنوزهم ناروشن است.

  ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه فوکوشیما شدیدترین آلودگی آب‌های اقیانوس‌های جهان به تشعشعات رادیواکتیو را به دنبال داشت. حدود ۱۹ هزار نفر در پی زمین‌لرزه و خیزش امواجی با ارتفاعی تا ۲۰ متر، جان خود را از دست دادند.

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  فوکوشیما: "وقتی همه چیز نیست و نابود می شود"

  "وقتی همه‌چیز نیست و نابود می‌شود، چه احساسی به انسان دست می‌دهد؟" فیلم "درودهایی از فوکوشیما" پاسخ سینمای آلمان به این پرسش حیاتی است. دوریس دوریه، کارگردان پرآوازه‌ی آلمانی، برای یافتن پاسخ به همین پرسش چند ماه پس از وقوع فاجعه فوکوشیما به مناطق آلوده رفت، تا به چشم خود "نیستی را ببیند و تجربه کند". این فیلم هر چند از نیستی نشان دارد، ولی پیام‌آور شور و عشق بی‌پایان به زندگی است.

  "امروزه نیز میزان ابتلا به سرطان خون در بین ساکنان هیروشیما بیشتر از ساکنان شهرهای دیگر ژاپن است"

• سالگرد انفجار چرنوبیل؛ بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان

  عراق: دهه ۹۰ میلادی

  در جنگ خلیج فارس در آغاز دهه ۹۰ میلادی مهماتی مورد استفاده قرار گرفتند که در آن‌ها اورانیوم رقیق‌شده به کار رفته بود. این امر سبب شد تا مردم عراق تحت تاثیر تشعشعات اتمی قرار گیرند. در شهر بصره شمار نوزادان معلول و همچنین میزان ابتلا به سرطان از آن زمان افزایش داشته است. میزان ابتلای کودکان به سرطان حتی سه‌برابر شده است.