آیا مصرف آنتی هیستامین سبب چاقی می‌شود؟

خبرگزاری میزان - ۱ آذر ۱۴۰۰

خبرگزاری میزان _ مصرف هر دارویی امکان دارد عوارضی را در پی داشته باشد، آنتی هیستامین‌ها نیز از قانون مستثنی نیستند و در واقع گاهی عوارضی همچون خواب آلودگی و آرام‌بخشی و خشکی دهان و حتی گاهی هم شاید افزایش وزن را داشته باشد، اما چرا؟!

معرفی کلی آنتی هیستامین

هیستامین در واقع یکی از مواد شیمیایی محسوب می‌شود که در زمان واکنش پادتن‌ها (آنتی بادی ها) با مواد آلرژی‌زا آزاد می‌شود و مسئول بسیاری از علایمی است که در التهاب بینی ناشی از آلرژی یا بیماری رینیت آلرژیک دیده می‌شود.

دارو‌های آنتی هیستامین با خنثی‌کردن عمل هیستامین سبب می‌شوند که خارش و آبریزش بینی و عطسه‌کردن تسکین پیدا کند، این دارو‌ها همچنین علایم مربوط به آلرژی در مناطقی غیر از بینی مثلاً کهیر‌ها یا دانه‌های پوستی را بهبود می‌بخشند.

باید به این نکته توجه کنید که دارو‌های آنتی هیستامین را در صورت امکان باید پیش از حمله آلرژی مصرف کنید.

دارو‌های آنتی هیستامین در اشکال مختلفی همچون قرص، قطره چشمی، شربت و اسپری بینی در بازار وجود دارند و در بسیاری موارد این دارو‌ها در دو شکل سریع الاثر و با اثر تدریجی هم وجود دارند.

بد نیست بدانید که مصرف دارو‌های آنتی هیستامین نیز می‌تواند سبب بروز مشکلاتی شود و با توجه به این که این دارو‌ها ترشحات مخاطی را غلیظ می‌کنند امکان دارد در مورد سینوزیت عفونی یا باکتریایی باعث بدتر شدن علایم شوند.

دارو‌های آنتی هیستامین به دو گروه قدیمی‌تر یا نسل اول و جدیدتر یا نسل دوم تقسیم می‌شوند و تفاوت عمده این دو گروه در میزان عارضه جانبی خواب آلودگی است.

در واقع آنتی هیستامین‌های نسل دوم بر خلاف نسل اول کمتر این عارضه شایع را به وجود می‌آورند.

آنتی هیستامین‌های نسل اول

از گروه آنتی هیستامین‌های نسل اول، می‌توان به دارو‌های دیفن هیدرامین، کلماستین و کلرفنیرامین اشاره کرد. دارو‌های این گروه به دلیل آن است که غیراختصاصی عمل می‌کنند و اثر ضدکولینرژیک نیز دارند (اثر استیل کولین یک پیغامبر عصبی را مهار می‌کنند) ممکن است عوارض جانبی متعددی ایجاد کنند.

عوارض آنتی هیستامین‌های نسل اول

خواب آلودگی و اشکال در تفکر؛ این عارضه از این لحاظ خطرناک است که ممکن است در بزرگسالان باعث حوادث کاری و تصادفات اتومبیل شود، اما تحقیقات موجود نشان می‌دهد که کودکانی که از این دارو‌ها استفاده می‌کنند کمتر دچار این عارضه می‌شوند.

خشکی دهان
سرگیجه
اضطراب
تپش قلب
گلودرد در مردان مبتلا به بزرگی پروستات مصرف این دارو‌ها ممکن است اشکال در ادرار کردن را بدتر کند.

برای تطبیق پیدا کردن با اثر خواب آلوده کننده این دارو‌ها رعایت نکات زیر کمک کننده است:

دارو را در خانه چند ساعت پیش از خواب مصرف کنید.

از سایر دارو‌هایی که اثر خواب آور دارند پرهیز کنید.

در حین استفاده از این دارو‌ها از رانندگی و کار با ماشین‌های سنگین خودداری کنید.

اثر خواب آلوده کننده این دارو‌ها در طول زمان ممکن است کاهش یابد.

دارو‌های آنتی‌هیستامین نسل دوم

از دارو‌های آنتی هیستامین نسل دوم می‌توان به فکسو فنادین، لوراتادین، سیتریزین و آکرواستین اشاره کرد.

این دارو‌ها خاصیت ضدکولینرژیک ندارند و بنابراین در مقادیر تجویز شده، خواب آلودگی ایجاد نمی‌کنند.

عوارض شایع آنتی‌هیستامین نسل دوم

سردرد و خشکی دهان و خشکی بینی می‌شود که اغلب موقتی هستند و در طول درمان برطرف می‌شوند.

در موارد نادری تپش قلب و احساس سنگینی بر روی قفسه سینه در حین مصرف این دارو‌ها رخ می‌دهد که در این صورت باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.

زنان باردار و شیرده باید از این دارو‌ها اجتناب کنند، مگر اینکه پزشک مصرف آن‌ها را تجویز کند.

اسپری‌های بینی آنتی‌هیستامین

اخیراً داروی آنتی‌هیستامین موضعی به صورت اسپری بینی هم به بازار دارویی آمده است.

این دارو که آزلاستین (نام تجارتی Astelin) نام دارد می‌تواند جایگزین دارو‌های خوراکی آلرژی‌های فصلی شود و پرخونی و گرفتگی بینی و سایر علایم آلرژی را برطرف کند.

عوارض جانبی این اسپری، مزه تلخ، قیمت بالا و اثر خواب آلودگی آور آن است.

معرفی دارو‌هایی که با آنتی هیستامین واکنش نشان می‌دهند

دارو‌های ضد افسردگی

دارو‌های رفلاکس معده

درمان‌های خانگی و دارو‌ها برای سرفه و سرماخوردگی که حاوی آنتی هیستامین‌ها هستند.

آنتی هیستامین‌های قدیمی‌تر همانند، بنادریل و آتاراکس، عوارض جانبی آنتی‌کولینرژیک (آنتی کولینرژیک به مواد یا دارو‌هایی گفته می‌شود که با بلوک گیرنده استیل کولین روی غشاء سلول هدف یا سلول پس سناپسی مانع تأثیر استیل کولین می‌شوند) دارند که عبارت‌اند از خشکی دهان، خواب‌آلودگی، یبوست، سردرد و احتباس ادرار.

به‌دلیل عوارض جانبی این داروها، معمولا مصرف آن‌ها هنگام انجام کار‌های روزانه توصیه نمی‌شود.

همچنین، چون آنتی‌هیستامین‌های قدیمی، باعث ضعف در عملکرد ذهنی و فیزیکی فرد می‌شوند، می‌توانند هوشیاری و توان افراد را هنگام هدایت وسایل نقلیه‌ی موتوری یا کار با ماشین‌آلات سنگین کاهش دهند که در این شرایط، منع مصرف دارند.

در زمان مصرف چنین دارو‌هایی باید از نشستن پشت فرمان و کار با ماشین‌آلات سنگین خودداری کنید.

آنتی هیستامین‌های جدیدتر، خواص آرام‌بخشی کمتری دارند و در واقع عوارض جانبی آنتی‌کولینرژیک آن‌ها کمتر است. البته آنتی هیستامین‌های جدید هم می‌توانند علائمی مثل خشکی دهان و خواب‌آلودگی ایجاد کنند، ولی هنوز نشانه‌هایی از بر هم زدن تعادل فیزیکی و ذهنی برای هدایت وسایل نقلیه نشان نداده‌اند.

آنتی هیستامین و افزایش وزن

آنتی هیستامین علاوه بر آرام‌بخشی و خشکی دهان، امکان دارد عوارض جانبی ناخواسته‌ٔ دیگری همانند افزایش اشتها و افزایش وزن داشته باشد.

احتمال دارد این مسئله بدلیل تشابه ساختار شیمیایی آنتی هیستامین با بعضی دارو‌های مرتبط با موارد روان‌پزشکی است؛ مثلا دارو‌های ضداسترس که باعث افزایش اشتها و به‌دنبال آن، افزایش وزن می‌شوند.

در واقع، تعداد زیادی از افرادی که داروی Xyzal (یکی از انواع آنتی هیستامین) را مصرف کرده‌اند، گزارشی مبنی بر افزایش اشتها و افزایش وزن خود ارائه کرده‌اند. البته در عوارض این دارو، افزایش وزن ذکر شده است، ولی فقط ۰/۵ درصد از افراد، به این عارضهٔ جانبی دچار می‌شوند.

بعضی از آنتی هیستامین‌های قدیمی مثل پریاکتین قبلا برای افزایش اشتهای کودکانی که وزن کمی داشتند و مبتلایان به سرطان که درحال شیمی‌درمانی بودند، تجویز می‌شد.