استقبال اصلاح‌طلبان از آنتونی بلینکن/ احیای برجام تسهیل شد؟

گروه سیاست سایت فردا - دولت و جریان حامی او یعنی اصلاح‌طلبان بعد از پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به احیای برجام امیدوار شده و تصور کردند که اگر این اتفاق قبل از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ افتد احتمالا موجب گشایش‌های اقتصادی خواهد بود که از موج نارضایتی عمومی کاستی و کارشان را در انتخابات آتی ساده می‌کند. در عین حال با توجه به زمان‌بر بودن پروسه انتقال قدرت به بایدن و چینش کابینه و صبر احتمالی او برای روشن شدن تکلیف انتخابات در ایران، خود را آماده کرده بودند که احیای برجام به عمر دولت مستقر قد ندهد لذا سناریو دوم آنان تاکید بر محور «مذاکره» و ایجاد موجی بود که بدنه اجتماعی را سر ذوق آورد و کار را در خرداد ۱۴۰۰ به نفع آنان تمام کند.

با همین نگاه است که از دیروز تا حالا با اشاره به تحلیل یک پایگاه خبری آمریکایی که به نقل از یک منبع مطلع از تصمیمات بایدن، گفته است او قصد دارد پیش از انتخابات ریاست جمهور در ایران به برجام برگردد و همچنین با در نظر گرفتن گزینه بایدن برای وزارت خارجه بر طبل شادانه کوبیده و منتظر تحقق رویای خود هستند. 

روزنامه دولتی ایران امروز در صفحات سیاسی و جهان خود مطالبی درباره آنتونی بلینکن داشت. اعتماد و سایر روزنامه‌های نیز همچینن.

در راستای همین استقبال گسترده رسانه‌ای بود که «اعتماد آنلاین» سعی کرد افراد و اندیشه‌های بلینکن درباره ایران را تشریح کند و نوشت: « بلینکن در نیویورک و پاریس بزرگ شده و مدرک دانشگاهی خود را از هاروارد و مدرسه حقوق کلمبیا گرفته است. پدرش در دوران ریاست‌جمهوری کلینتون سفیر امریکا در مجارستان بود و ناپدری‌اش یکی از بازماندگان هولوکاست است. یکی از نکاتی که بلینکن همواره بر آن تاکید دارد این است که امریکا برای سایر کشور‌های جهان یک الگوی اخلاقی محسوب می‌شود. او در سال ۲۰۱۵ در سخنرانی خود در مرکز امنیت امریکای نوین گفت: «چه در دوران بحران و چه آرامش، جهان همواره و پیش از همه، به امریکا رجوع می‌کند.

"پدرش در دوران ریاست‌جمهوری کلینتون سفیر امریکا در مجارستان بود و ناپدری‌اش یکی از بازماندگان هولوکاست است"علت اینکه ما برای‌شان اولویت هستیم این نیست که همیشه حق با ماست، یا اینکه همه دنیا ما را دوست دارند و یا اینکه نتیجه اتفاقات را ما تعیین می‌کنیم. علت این است که تلاش می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم عمل‌مان با اصول‌مان یکی باشد و اینکه امریکا با قدرت رهبری منحصر به فرد خود می‌تواند دیگران را متحد کرده و تفاوت‌ها را رقم بزند.»

گفتی است، پس از انتشار خبر انتخاب آنتونی بلینکن از سوی جو بایدن برای تصدی وزارت خارجه در دولت آینده امریکا، مصاحبه او با فرانس ۲۴ در سال ۲۰۱۹ پیرامون مساله ایران و توافق هسته‌ای مورد توجه قرار گرفت. بلینکن در این مصاحبه با تاکید بر اینکه «برجام یک توافق اثربخش و کارآمد بود» گفته است: «چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم ایران به تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای پایبند بود و خروج امریکا از برجام شرایط را تغییر داد.» به گفته تونی بلینکن، اگر ایران به منافع اقتصادی توافق دسترسی نداشته باشد و بهره‌ای از آن نبرد به‌طور کامل از برنامه جامع اقدام مشترک خارج خواهد شد. بلینکن تاکید کرده علت اصلی بحران کنونی خروج امریکا از توافق هسته‌ای بود.

به نوشته پایگاه خبری- تحلیلی «نیویورک تایمز»، بلینکن ۵۸ ساله که پیش‌تر در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما، معاون وزیر خارجه بود، کار خود را در وزارت امور خارجه دولت کلینتون آغاز کرد. قطعا اعتبار زیاد او در زمینه سیاست خارجی موجب کمک به آن دسته از دیپلمات‌های امریکایی و رهبران جهانی می‌شود که در چهار سال گذشته از ملی‌گرایی متکبرانه و استراتژی‌های احمقانه دولت ترامپ رنج می‌بردند.

به گفته یک منبع آگاه بایدن همچنین در نظر دارد تا جیک سالیوان را به عنوان مشاور امنیت ملی خود انتخاب کند.

وی که ۴۳ سال دارد پیش‌تر به عنوان رییس سیاست‌گذاری وزارت امور خارجه هیلاری کلینتون خدمت کرده و به نزدیکترین مشاور استراتژیک او تبدیل شده بود.

با توجه به جهان‌بینی مشترک بلینکن و سالیوان این دو در کنار یکدیگر می‌توانند تبدیل به مغز متفکر بایدن شده و صدای وی را در مسائل سیاست خارجی منعکس کنند. اصلی‌ترین هدف این دو نفر مقابله با نظریه «اول امریکا» ترامپ است؛ آن‌ها معتقدند که چنین طرز تفکری ایالات متحده را منزوی کرده و به دشمنان آن فرصت عرض اندام می‌دهد.

سومین شخصی که بایدن برای کمک گرفتن انتخاب کرده کسی نیست جز لیندا توماس گرین‌فیلد که پیش‌تر در پست‌های دیپلماتیک در سرتاسر جهان خدمت کرده است؛ بایدن در نظر دارد تا او را به عنوان سفیر خود در سازمان ملل منصوب کند. رییس‌جمهور جدید امریکا همچنین قصد دارد این پست را که پیش‌تر از سوی ترامپ دست‌کم گرفته می‌شد، دوباره به سطح کابینه بازگرداند؛ بنابراین خانم توماس گرین‌فیلد که سیاه‌پوست است در شورای امنیت ملی جایگاه خود را خواهد داشت.

آقای بلینکن حدود ۲۰ سال به عنوان دستیار ارشد در کمیته روابط خارجی سنا و بعد‌تر به عنوان مشاور امنیت ملی در زمان معاونت ریاست‌جمهوری بایدن، در کنار او بوده است. وی در طول این سال‌ها به تدوین استراتژی امریکا در قبال آشفتگی‌های سیاسی و بی‌ثباتی موجود در سرتاسر خاورمیانه کمک کرده، اما در مصر، عراق، سوریه و لیبی به نتایج متفاوتی رسیده است. شناساندن امریکایی جدید که متحدی قابل اعتماد برای پیوستن دوباره به توافقات و نهاد‌های جهانی باشد - از جمله توافق‌نامه آب و هوایی پاریس، توافق هسته‌ای ایران و سازمان بهداشت جهانی- در صدر اولویت‌های او قرار دارد، مواردی که ترامپ به سادگی از کنار آن‌ها عبور کرده بود.

بلینکن در نشستی که ماه ژوییه در موسسه هادسون برگزار شد، گفت: «راه‌حل مشکلات بزرگی که ما به عنوان یک کشور و به عنوان یک سیاره با آن روبرو هستیم، خواه تغییرات آب و هوایی، ویروس کرونا یا گسترش سلاح‌های بد باشد، به یک شکل نیست.

"علت اینکه ما برای‌شان اولویت هستیم این نیست که همیشه حق با ماست، یا اینکه همه دنیا ما را دوست دارند و یا اینکه نتیجه اتفاقات را ما تعیین می‌کنیم"حتی کشوری به قدرت ایالات متحده هم نمی‌تواند به تنهایی از عهده آن‌ها برآید.» بلینکن در این نشست گفت که همکاری با دیگر کشور‌ها می‌تواند مزیت زیادی برای مقابله با یک چالش مهم دیپلماتیک دیگر داشته باشد: رقابت با چین می‌تواند به شکل تلاش‌های چندجانبه برای پیشبرد تجارت، سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری و حقوق بشر باشد نه اینکه کشور‌های مختلف را مجبور کنیم تا بین دو ابرقدرت اقتصادی یکی را انتخاب کنند. معنای این حرف این است که ما باید زمان بیشتری صرف برقراری روابط دیپلماتیک با هند و سراسر منطقه هند و پاسیفیک کنیم، جایی که اخیرا ۱۴ کشور جهان یکی از بزرگ‌ترین توافق‌نامه‌های تجارت آزاد را با چین امضا کرده‌اند. بلینکن در این نشست گفت که این همچنین می‌تواند تلاشی برای تقویت تعاملات در سراسر آفریقا باشد، جایی که چین سرمایه‌گذاری‌های ساختاری و فناوری خود را آغاز کرده است. علاوه بر این باید تلاش کنیم تا اروپا را به عنوان «اولین و نه آخرین شریک خود در مقابله با چالش‌های‌مان بشناسیم.»

با روشن‌تر شدن ابعاد مداخله روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ امریکا و اروپا، بلینکن نسبت به روسیه رویکرد تخاصمی‌تری اتخاذ کرده است. وی اخیرا در مصاحبه‌ای گفت روسیه از اینکه به ویژه در حوزه فناوری به چین وابسته است، ناراحت است و امریکا می‌تواند از این مساله به عنوان یک اهرم فشار استفاده کند.

به گفته بلینکن، ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه به دنبال کاهش وابستگی روزافزون کشورش به چین است و این مساله او را به‌شدت ناراحت می‌کند.

سالیوان نیز که به عنوان مشاور امنیت ملی بایدن وارد کاخ سفید می‌شود، جوان‌ترین فردی است که از زمان دولت آیزنهاور به این مقام می‌رسد. او در دولت اوباما به شهرت رسید و حتی تحسین جمهوری‌خواهان کنگره را نیز برانگیخت. او نقش مهمی در مذاکرات هسته‌ای منجر به توافق برجام ایفا کرد.

سالیوان اهل مینه‌سوتا است و از دانشکده حقوق ییل فارغ‌التحصیل شده است. در ماه‌های گذشته او رهبری پروژه‌ای را در بنیاد خیریه کارنگی برای صلح بین‌الملل بر عهده داشت که تلاش کرده سیاست خارجی امریکا را در چارچوب نیاز‌های طبقه متوسط امریکا تعریف کند. در سال‌های گذشته، سالیوان در دانشکده حقوق ییل و دارتموث تدریس کرده و به همراه همسرش به نیوهمپشایر نقل مکان کرده است.

"وی در طول این سال‌ها به تدوین استراتژی امریکا در قبال آشفتگی‌های سیاسی و بی‌ثباتی موجود در سرتاسر خاورمیانه کمک کرده، اما در مصر، عراق، سوریه و لیبی به نتایج متفاوتی رسیده است"همسرش مارگارت گودلندر دستیار سناتور جان مک‌کین بود و بعد‌ها نیز به عنوان دستیار قاضی مریک گارلند و استفن بریر خدمت کرد.

بلینکن نیز که برخی او را به عنوان یک میانه‌رو با رگه‌هایی از مداخله‌گرایی می‌شناسند، تلاش کرده بحران مهاجران و پناهندگان را کاهش دهد. در آخرین روز دولت اوباما، وزارت خارجه اجازه استقرار ۱۱۰ هزار پناهنده در سال مالی ۲۰۱۷ را صادر کرد. این رقم از آن زمان به ۱۵ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است. او می‌گوید پس از ورود به وزارت خارجه، به گواتمالا، هندوراس و ال‌سالوادور- کشور‌های مثلث شمالی امریکای مرکزی - کمک می‌کند مهاجران خود را قانع کنند جایشان در خانه امن‌تر است.

بلینکن می‌گوید این مساله دیگر وقت و منابع زیادی برای خاورمیانه باقی نمی‌گذارد، هر چند که پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و حمله امریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، سیاست خاورمیانه بخش عمده وقت او را به خود اختصاص داده بود.

در بیانیه‌ها و مصاحبه‌های عمومی که طی هفته‌های گذشته از بلینکن منتشر شده است، او تلاشی برای مخفی نگه داشتن برنامه کاری بایدن و خودش در هفته‌های نخست ریاست‌جمهوری نکرده است. پس از مراسم تحلیف او ۱۵ روز وقت دارد آخرین توافق کنترل تسلیحاتی با روسیه را به مدت ۵ سال دیگر تمدید کند.

این اقدامی است که ترامپ در ابتدا حاضر به انجام آن نشد و اصرار داشت چین نیز به این پیمان بپیوندد. بلینکن اخیرا در اظهارنظری اعلام کرد: بدون تردید ما نیز می‌خواهیم چین را وارد حوزه کنترل تسلیحات کنیم، اما می‌توانیم با تمدید توافق محدودیت تسلیحاتی استارت، ثبات لازم در حوزه راهبردی را به وجود بیاوریم و بعد بر اساس آن با چین وارد گفتگو شویم.

بایدن در دوران حضور در مجلس سنا با کمک بلینکن طرحی را برای تبدیل عراق به سه منطقه خودمختار با هویت‌های قومی و مذهبی مجزا آماده کرده بود، هر چند که این طرح با مخالفت گسترده عراقی‌ها از جمله نخست‌وزیر این کشور روبرو شد. در دولت اوباما، بلینکن یکی از کسانی بود که بیشترین نقش را در تلاش‌های دیپلماتیک به منظور متحد کردن بیش از ۶۰ کشور برای مقابله با داعش ایفا کرد.

برخلاف برخی همکارانش در دوران ریاست‌جمهوری اوباما که بسیار زودرنج بودند، بلینکن در سال ۲۰۱۲ در بغداد در مقابل خبرنگاران ایستاد و به آن‌ها نکاتی را گفت که سربازان، دیپلمات‌ها و افسران اطلاعاتی مستقر در سفارت حاضر نبودند با رسانه‌ها در میان بگذارند. بلینکن پیش از آغاز به کار در اداره سیاست اروپای وزارت خارجه امریکا در سال ۱۹۹۳، همیشه دوست داشت خبرنگار یا فیلمساز شود. او در دوران ریاست‌جمهوری بیل کلینتون با نوشتن سخنرانی‌های وی در زمینه سیاست خارجی، مهارت رسانه‌ای خود را تقویت کرد و بعد‌ها نیز در شورای امنیت ملی کاخ سفید، مسوول نظارت بر سیاست امریکا در قبال اروپا و کانادا بود.

"بلینکن در این نشست گفت که این همچنین می‌تواند تلاشی برای تقویت تعاملات در سراسر آفریقا باشد، جایی که چین سرمایه‌گذاری‌های ساختاری و فناوری خود را آغاز کرده است"بلینکن یک روی لطیف‌تر هم دارد که شاید در دیدار‌های دیپلماتیک یا حضور او در نشست‌های سیاسی چندان به چشم نیاید. او عضو یک گروه موسیقی است. او از زمان دانشجویی در دانشگاه هاروارد و رسیدن به قله‌های سیاست خارجی امریکا، هنوز دوستان بسیار نزدیکی دارد که با آن‌ها رفت و آمد می‌کند. همچنین او به تازگی پدر شده است. بلینکن و همسرش در خانه دو کودک بسیار خردسال دارند و او به اولین وزیر خارجه تاریخ معاصر امریکا تبدیل می‌شود که در ضمن خدمت باید کودک نوپای خود را بزرگ کند.