انتخاباتی برای تعیین مفتی جدید قرقیزستان/کاندیداها چه کسانی هستند

به گزارش خبرنگار مهر، شصتمین قسمت از سلسله یادداشت‌های غیراداری پرویز قاسمی، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان به انتخابات مفتی جدید این کشور و معرفی کاندیداهای این پست دینی اختصاص پیدا کرده است. قاسمی پیشتر در یادداشت‌های ۴۶ و ۴۷ به ماجرای استعفای مفتی پیشین این کشور اشاره کرده بود. این یادداشت را نیز در ادامه بخوانید:

سال ۱۳۹۹ تحولات و اتفاقات زیادی در سپهر سیاسی قرقیزستان روی داد. رئیس جمهور جئین بیک‌اف مجبور به کناره گیری از قدرت شد؛ نتایج انتخابات پارلمانی برگزار شده نیز باطل شد و با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، صادر جباراف زمام امور را در این کشور کوچک آسیای مرکزی در دست گرفت. این اما پایان کار نبود.

"قاسمی پیشتر در یادداشت‌های ۴۶ و ۴۷ به ماجرای استعفای مفتی پیشین این کشور اشاره کرده بود"نهادها و مراکز متولی امور دینی قرقیزستان نیز دستخوش تغییرات شدند و توکتوموشوف مفتی قرقیزستان بخاطر اتهامات مطرح شده از سمت خود کناره گیری و با روی کار آمدن دولت جدید، رئیس کمیته دولتی امور ادیان نیز جای خود را به فرد دیگری واگذار کرد.

درحالی که نزدیک به سه ماه از کناره گیری مفتی قرقیزستان می‌گذرد هنوز تکلیف رئیس این نهاد مهم دینی مشخص نشده است و تاریخ از قبل مشخص شده برای انتخابات نیز به تاریخ دیگری موکول شده است.

۵ آوریل ۲۰۲۱ برابر با ۱۶ فروردین ۱۴۰۰ تاریخی است که برای کورولتای (گردهمایی) مسلمانان قرقیزستان برای انتخاب مفتی جدید این کشور تعیین شده بود ولی آخرین خبرهای منتشر شده در مطبوعات قرقیزستان حاکی از آن است که انتخاب رئیس اداره دینی مسلمانان - مفتی- این کشور به تعویق افتاده و گفته می‌شود شورای اداره مسلمانان قرقیزستان این تصمیم را پس از جلسه اضطراری شورای علما گرفته است. نیاز به بررسی دقیق نامزدهای ثبت نام شده برای کسب سمت مفتی و همچنین برای عضویت در شورای علما و کمیسیون انتخابات، ضرورت انجام تحقیقات بیشتر بمنظور اطمینان از عدم ارتباط و همکاری احتمالی نامزدها با سازمان‌های ممنوعه و استعلام و کسب تاییدیه مدارک فارغ التحصیلی آنها از دانشگاه‌ها و حتی دریافت گزارش‌هایی مبنی بر برنامه ریزی اقداماتی به‌منظور برهم زدن نشست کورولتای و تهدیدهای تلفنی به رئیس کمیسیون انتخابات از جمله دلایل تعویق برگزاری انتخابات اعلام شده‌اند. در این تصمیم تاریخ جدید برگزاری انتخابات ۲۹ می (۸ خرداد ۱۴۰۰) تعیین شده است.

۸ نفر برای تصدی این سمت و مسئولیت مهم دینی ثبت نام کرده‌اند. ثبت نام نامزدها برای رقابت در انتخاب مفتی در تاریخ ۱۸ مارس به پایان رسیده و حالا روز سرنوشت ساز فرا رسیده است. مقصدبیک توکتوموشوف مفتی سابق جمهوری قرقیزستان به خاطر اتهام سوء استفاده از وجوه واریز شده برای حج مجبور به استعفا شده و البته او تنها مفتی و مقام دینی قرقیزستان نیست که بخاطر اختلافات، اتهامات و رسوایی‌های این‌چنینی از مقام خود کنار گذاشته شده و یا مجبور به کناره گیری می‌شود.

این تقریباً سرنوشت همه مفتی‌های این کشور کوچک و مسلمان در آسیای مرکزی است.

کیمسانبای عبدالرحمان‌اف اولین مفتی این کشور در تجربه این سرنوشت بوده و گویا پس از او اخلافش نیز بدلیل اختلافات و مشکلات بوجود آمده استعفا داده‌اند. جالب است که اول و آخر اکثر پرونده‌های رسوایی‌های مربوط به مفتیات قرقیزستان حول و حوش مسئله حج و پول‌های واریزشده برای اعزام به مکه مکرمه بوده است. برای حل این مشکل قبلاً مباحثاتی برای لغو اختیارات مفتیات از مسئولیت برگزاری حج در شورای علما صورت گرفته ولی به نتیجه مشخص و قطعی منجر نشده است. قوانین جاری قرقیزستان نیز مسئولیت برگزاری حج تمتع و عمره را در حوزه اختیارات مفتیات تعیین کرده است.

ابی بلله قادربردی‌یف رئیس شورای علمای قرقیزستان است. او اخیراً با یکی از خبرگزاری‌های محلی این کشور گفت‌وگویی انجام و درباره نحوه انتخاب مفتی توضیح داده است:

«در این انتخابات ۸ نفر ثبت نام کرده‌اند.

"این یادداشت را نیز در ادامه بخوانید:سال ۱۳۹۹ تحولات و اتفاقات زیادی در سپهر سیاسی قرقیزستان روی داد"اول آوریل آنها در آزمون ویژه شرکت خواهند کرد و کمیسیون ویژه‌ای سطح دانش و تجربه نامزدها را مورد بررسی قرار خواهد داد. مدارک سه نفری که بالاترین امتیاز را کسب می‌کنند به کمیسیون دولتی امور دینی و نیز بخش مربوطه در دفتر ریاست جمهوری ارسال می‌شود. نامزدهایی که توسط این دو نهاد تاییدیه و صلاحیت لازم را بدست آورند، برای طی فرآیند انتخاب نهایی به شورای علما معرفی می‌شوند.»

شورای علمای قرقیزستان از ۲۱ نفر تشکیل شده است و نامزدها برای کسب عنوان مفتی قرقیزستان بایستی دو سوم آرای اعضای شورا را بدست آورند. البته که مفتی منتخب باید به تایید و تصویب کورولتای عمومی شورای علما نیز برسد.

در قرقیزستان فردی که خود را حائز شرایط لازم برای تصدی پست مفتی می‌داند از یک سری شرایط و ویژگی‌ها باید برخوردار باشد.

او باید از قانون اساسی کشورش و سایر قوانین مرتبط شناخت کافی داشته باشد، اصول دموکراسی را بداند، پیروی اسلام سنتی از جمله مذهب حنفی باشد. علاوه بر برخورداری از دانش دینی و وجهه و آبرو در این حوزه، تجربه کاری حداقل سه ساله را در اداره مفتیات قرقیزستان نیز داشته باشد.

از دیگر شرایط اصلی و مهم داشتن تحصیلات عالی دینی است و تحصیلات سکولاری (تحصیلات غیرعلوم دینی) نیز در کنار تحصیلات دینی امتیاز تلقی می‌شود. البته که بیش و پیش از همه اینها نداشتن سوء سابقه، متهم نبودن به جرایم و عدم عضویت در احزاب سیاسی هم چیزهایی نیستند که نیاز به یادآوری آنها باشد.

در انتخابات مفتی جدید قرقیزستان افراد زیر بعنوان کاندید حضور دارند:

نوربیک تاکتاقولوف استاد انستیتو دینی «رسول اکرم»

سیدامیر جئین علی‌یف عضو شورای علمای مسلمانان قرقیزستان

سلطانعلی غفوراف قاضی سابق استان اوش و کارشناس بخش دعوت مفتیات

عبیدالله ساریبایف قاضی استان اوش

شکور اسماعیل‌اف. اطلاعاتی از او در دست نیست.

شاکر مامات اف قاضی سابق شهر اوش

نعمت الله جئین بیک اف قاضی استان جلال آباد

نیازعلی آریپوف (عارف اف) قاضی سابق استان‌های بادکند و اوش

این نیز گفتنی است که در این دوره از گردهمایی مسلمانان قرقیزستان، علاوه بر مفتی، اعضای جدید شورای علما و ترکیب کمیسیون مرکزی بازرسی شورا نیز انتخاب خواهند شد. برای عضویت در شورای علما هم ۷۵ نفر کاندید شده‌اند. اعضای شورای علما و مفتی برای ۴ سال انتخاب می‌شوند.

پرویز قاسمی

۱۴۰۰/۱/۱۳