تصویرهای ماهواره‌ای از آسیب به تاسیسات نطنز

تصویرهای جدید ماهواره‌ای از تاسیسات نطنز که به دست بی‌بی‌سی رسیده، شدت آسیب وارد شده به یکی از ساختمان‌ها را با جزئیات بیشتر نشان می‌دهد. با انتشار این تصویرها و همچنین واکنش مقام‌های ایران که گفته‌اند به دلیل "ملاحظات امنیتی" دلیل حادثه را اعلام نمی‌کنند، برآوردهای غیر رسمی از احتمال یک خرابکاری گسترده و حتی احتمال "حمله هوایی" به تاسیسات در بعضی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است.

بعضی از کارشناسان نظامی وضعیت ساختمان بعد از حادثه را با ساختمان‌های مشابه در سوریه و عراق بعد از حمله‌های هوایی مقایسه کرده‌اند که البته بی‌بی‌سی نمی‌تواند چنین برآوردهایی را به صورت مستقل تایید کند.

مقام‌های ایران ابتدا تلاش کردند که خسارت‌های انفجار در تاسیسات نطنز را محدود جلوه دهند. تصویری که سازمان انرژی اتمی ایران از سوله محل حادثه منتشر کرد، نمایی از این مرکز را نشان می‌داد که سالم مانده است. اما تصاویر ماهواره‌ای که بعدا منتشر شد نشان داد که ابعاد تخریب در سوله محل انفجار گسترده بوده است.

قابل کلیک

تاسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز قبل و بعد از حادثه روز ۱۲ تیر ۱۳۹۹ تاریخ: ۹ تیر ۱۳۹۹ تاریخ: ۱۶ تیر ۱۳۹۹

در ایران و در تازه‌ترین واکنش غیر رسمی به این حادثه، خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران در یادداشتی با اشاره به برآوردهای رسانه‌های اسرائیلی در مورد احتمال "استفاده از هواپیماهای اف۱۶ و یا اف۳۵ اسرائیلی " در این حادثه نوشته: "اگر صهیونیست‌ها این کار را کرده باشند، قاعدتاً ابتکار عمل در دست آنهاست. به نوعی که چه در حالت پاسخگویی و چه در صورت صبر مقطعی، به ایران ضربه‌ای وارد آمده است."

پیش از این هم بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران؛ درباره بازسازی سوله از بین رفته در نطنز گفت: "این بحث وجود دارد که ‌آیا سوله در همان نقطه فعلی ساخته شود یا با در نظر گرفتن ملاحظات پدافندی در محل مناسب دیگری انجام شود."

تاکید آقای کمالوند روی "ملاحظات پدافندی" به برآوردها از احتمال حمله هوایی دامن زده است.

پیش از این نیویورک تایمز به نقل از یک منبع اطلاعاتی که نامی از او برده نشده گفته بود "اسرائیل با استفاده از یک بمب پر قدرت مسئول حادثه نطنز بوده است." همچنین این روزنامه به نقل از یک عضو سپاه پاسداران که از جزئیات این حادثه مطلع بوده گفته است که عامل حادثه انفجار یک بمب بوده است.

بیشتر بخوانید:

• برآورد سازمان انرژی اتمی ایران از انفجار نطنز: 'خسارت مالی قابل توجه' و 'کندی' غنی‌سازی

نقش ساختمان تخریب شده در برنامه هسته‌ای ایران

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران همچنین درباره تاثیر این تخریب در برنامه غنی‌سازی ایران گفته "ممکن است این حادثه در برنامه میان‌مدت در توسعه و تولید ماشین‌های پیشرفته کندی‌هایی ایجاد کند".

بر اساس آنچه امروز، ۱۶ تیرماه، بهروز کمالوندی اعلام کرده، این سوله در سال ۱۳۹۲ ساخته شد؛ با این هدف که "نمونه‌های بیشتری از ماشین‌های سانتریفیوژ پیشرفته در آن تولید شود" اما در سال ۱۳۹۴ با امضای برجام و تعهدات ایران، کار در آن متوقف شد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی می‌گوید هنگامی که آمریکا از برجام خارج شد، رهبر ایران دستور داد زمینه لازم برای تولید ۱۹۰ هزار سو فراهم شود و "دو روز بعد از دستور" آیت‌الله خامنه‌ای یعنی در ۱۶ خرداد ۱۳۹۷ این مجموعه با حضور خبرنگاران افتتاح شد.

از سخنان مقامات ایران چنین بر می‌آید که ساختمان آسیب دیده، محلی برای راه اندازی و نصب سانتریفیوژهای جدید ایران بوده است که بعد از گام سوم ایران در عبور از تعهدات برجام به آن شاره شده بود.

"تصویرهای جدید ماهواره‌ای از تاسیسات نطنز که به دست بی‌بی‌سی رسیده، شدت آسیب وارد شده به یکی از ساختمان‌ها را با جزئیات بیشتر نشان می‌دهد"

گام سوم ایران، عبور از محدودیت‌های تحقیق و توسعه بود. براساس برجام ایران تنها اجازه داشت از سانتریفوژهای نسل اول خود (۱- IR) آنهم به تعداد پنج هزار دستگاه استفاده کند. آژانس بعد از اعلام عبور از گام سوم گفته بود ایران تعدادی از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر خود را نصب کرده است. براساس گزارش آژانس ایران مجموعه‌ای از سانتریفوژهای مدرن‌تر خود شامل (IR-۲)، (IR-۴) و (IR-۶) را آماده غنی‌سازی کرده بود. این سانتریفیوژ‌ها می‌توانند سرعت غنی سازی اورانیوم ایران را بالا ببرند.

ببشتر بخوانید:

• عبور از برجام؛ چرا گام سوم ایران بر نگرانی‌ها افزوده است؟

پیش‌تر در سکوت مقامات ایران، قبل از یادداشتی که در خبرگزاری تسنیم منتشر شد، یادداشتی هم در خبرگزاری دولتی ایران منتشر شده بود که گفته بود این حادثه "اهمیت راهبردی" دارد.

در این یادداشت با عنوان "چرا اعلام چیستی حادثه نطنز به آینده موکول شد" آمده است: " بررسی عوامل وقوع و اتخاذ تمهیدات ضروری برای جلوگیری از تکرار رخدادهای مشابه نیز از قاعده تصمیمات راهبردی پیروی می‌کند."

در متن ایرنا با لحنی انتقادی به گزارش رسانه‌ها درباره دست داشتن اسرائیل در این انفجار و سناریوهای مختلف مانند "حمله هوایی به این مجتمع از سوی جنگنده‌های اف-۱۶ و اف-۳۵، انجام عملیات ویژه، خرابکاری صنعتی" اشاره شده و نتیجه‌گیری شده که این گزینه‌ها با "درون‌مایه قدرتمندی اسرائیل" مطرح شده است.

پیش از این هم یادداشتی دیگر در سایت نورنیوز، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران، و سپس در خبرگزاری‌های رسمی و حکومتی ایران منتشر شد که با لحنی مبهم درباره پیامدهای خرابکاری در ایران به اسرائیل هشدار می‌داد.

در آن متن اشاره شده بود که بعضی رسانه‌ها " تلاش کردند که این رخداد را به توانمندی‌های سایبری و عملیاتی رژیم صهیونیستی مرتبط سازند" و هشدار داده شده که "فضاسازی رسانه‌هایی که بخش زیادی از آنها نیز به صورت مستقیم و غیر مستقیم با این رژیم مرتبط هستند، تبعاتی را متوجه رژیم اسرائیل خواهد کرد."

انتشار این یادداشت‌های بدون نام و مبهم در حالی صورت می‌پذیرد که هیچ یک از مقام‌های ایران احتمال دست داشتن اسرائیل در انفجار نطنز را به صراحت رد نکرده‌اند.