شعر آیینی، برگرفته از تعهدات درونی شاعر

ایسنا/گیلان شاعر آیینی گیلانی در خصوص مولفه‌هایی که می‌تواند به ماندگاری شعر آیینی کمک کند، گفت: شعر آیینی شعری است که برگرفته از تعهدات درونی شاعر سروده می‌شود و دارای معنا و محتوایی کاملاً دینی ست و از آموزه‌های دینی، فرهنگ عترت و ولایت و تاریخ اسلام بهره مند است.

بهرام مژدهی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: شعر آیینی شعری است که از جان و دل شاعر متعهد ریشه می‌گیرد و با سرودن آن شاعر با دو بال ِ احساس و اندیشه پرواز می‌کند و می‌نویسد.

وی با بیان اینکه با شعر هم می توان وقایع محرم را بیان کرد، افزود: نگاه های متفاوت به عاشورا مثلا حماسی بودن، پیام آزاده بودن، ظلم ستیزی، روشنگری و به تصویر کشیدن وقایع عاشورا با پشتوانه مطالعه عمیق در کتب معتبر اسلامی برای سرودن آگاهانه در این مقوله بسیار مهم است.

مژدهی با اشاره به اینکه شاعران آیینی می توانند کتاب لهوف نوشته‌ٔ سید ابن طاوس یکی از مقتل‌های معتبر که درباره رخدادهایی که به حادثه کربلا منتهی شده، است را مطالعه کنند، تصریح کرد: در لهوف همچنین درباره‌ اصل جنگ و رخدادهای بعد از آن هم اشاره شده است.

وی با تاکید بر اینکه شعر آیینی در برگیرنده تمام اشعاری است که برای اهل بیت (ع) سروده می شود و چه در میلاد امامان و یا در رثای امامی سروده می شود، گفت: همانطور که ما در هر زمینه و موضوعی نیاز به مطالعه و آگاهی در کنار ذوق و قدرت شاعرانه داریم درخصوص شعر آیینی مسئولیت ما بیشتر است و نیاز به مطالعه بیشتری در خصوص رخدادها و مسایل و اتفاقات کربلا و غیره.... داریم تا بتوانیم مفاهیم آن را درک و در قالب شعر به مخاطب انتقال دهیم.

دبیر صفحه ادبی ماهنامه عطر شالیزار در خصوص مولفه هایی که می تواند به ماندگار شعر آیینی کمک کند، تصریح کرد: نگاه متفاوت به سرودن در شعر آئینی، دوری از تصاویری تکراری که عموما در مرثیه ها و شعرها به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد و داشتن نگاهی عاشقانه به اهل بیت (ع) یکی از مولفه های ماندگاری یک شعر آئینی خواهد بود.

مژدهی با اشاره به اینکه تحریف یکی از آفات در شعر آیینی است، تاکید کرد: تحریف در لغت، یعنی تفسیر سخن برخلاف مقصود، یعنی کج کردن و گرداندن سخن از معنای اصلی آن و آیه «یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ» که در بخش از آیه ۴۶ از سوره مبارکه نسا آمده نیز به همین معنی تفسیر شده است، یعنی سخنان را از جایگاه اصلی اش برمی گردانند.

وی با اشاره به اینکه تحریف از موضوع اصلی در مقوله شعر چه موضوع اجتماعی باشد و چه آیینی به نظرم درست نیست و باید از آن دوری کرد، گفت: مهمترین مولفه هایی که شعر را به سمت تحریف سوق می دهد یا از ناآگاهی است و یا آگاهانه که به نظرم تحریف بیشتر آگاهانه از سوی مولف انجام می شود و صرفا نظر موافق مولف برای دستکاری وقایع در این خصوص دخیل است در حالی که میتواند تاثیر منفی در جامعه مخاطبان داشته باشد.

این شاعر با بیان اینکه با تحریف از اصل موضوع دور می شویم، تاکید کرد:به فرض مثال شعری که در آن واقعه یا حادثه ای تحریف شده باشد به دست جوانی که ابتدای راه است بیفتد و موجب گمراهی یا شک و دو دلی او شود و از آنجایی که تجربه و دانش کافی را در این زمینه ندارد سمت خلاف واقعیت حرکت کند و یا اینکه تحریف در موضوعی باعث اختلاف بین چند نفر بشود و اصل موضوع را دستمایه اختلافات و نظرات شخصی سازد.

مژدهی با اشاره به مفاهیمی که شعر آیینی می تواند انتقال دهد، تاکید کرد: شعر آیینی شعری است که برگرفته از تعهدات درونی شاعر سروده می‌شود و دارای معنا و محتوایی کاملاً دینی است و از آموزه‌های دینی، فرهنگ عترت و ولایت و تاریخ اسلام بهره مند است و در ستایش ائمه توجّه به مقوله‌های پاکی و ملکوتی بودن  و تزکیه و تهذیب نفس انسانی از ارکان اصلی شعر مذهبی و آیینی به شمار می‌رود و چنین شعری قابل انتقال تمام موارد ذکر شده به مخاطب خواهد بود.

دبیر محفل ادبی دکتر معین اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان گیلان گفت: این شعر در کنار بیان حزن و اندوه و ظلم رسالت دیگری هم دارد و آن هم پیامی است که یک واقعه می تواند داشته باشد و رهنمودهایی که می تواند سر مشق زندگی همه آدم ها باشد به زبان ساده تر شعر می تواند تمام پیام ها و اتفاقات دینی را به زبانی روان و سلیس در خدمت مخاطب قرار دهد.

مژدهی تصریح کرد: اغراق؛ بزرگ­ نمایی یا مبالغه در کلام، آن است که که در وصف کسی یا چیزی، ویژگی­ های آن را بسیار بزرگتر و فراتر از آنچه که هست، بیان کنند. مبالغه بر زیبایی کلام و جنبه های عاطفی و احساسی شعر یا نثر می افزاید.
اما در مقوله شعر آیینی به نظرم شاعر نیاز به اغراق ندارد و مطمئنا اگر از این آرایه استفاده کند از روی ارادت قلبی است.

وی افزود: در کل شاعری که آیینی می نویسد روی لبه تیغ است و باید مراقب باشد که خدای نکرده طوری عمل نکند جریان و واقعه ای را زیر سوال ببرد بخاطر همین است که مطالعه و اشراف کامل داشتن در این مقوله نیاز است.

مژدهی به آسیب بزرگ نمایی در شعر آیینی اشاره کرد و گفت: یکی از مسائلی که در شعر آیینی  وجود دارد و به عنوان آفت از آن یاد می شود، اغراق، مبالغه یا بزرگ‌نمایی افراطی است؛ هرچند مبالغه یک صنعت ادبی است و شاعران بزرگی همچون فردوسی بسیار از آن وام گرفته‌اند اما بیان واژگان و ترکیب‌هایی در وصف اهل بیت(ع) که خودشان هم راضی نیستند سبب شده است که جریان شعر اصیل آیینی با مشکلاتی مواجه شود.

این شاعر آیینی تاکید کرد: متاسفانه برخی از ترکیب ها از حد و مرز خارج می شود، که همین مسئله حواشی بسیاری را نیز ایجاد خواهد کرد و بعضی وقت ها به کفرگویی می رسد و این مسئله با ادبیات آیینی هم خوانی ندارد.

مژدهی در پایان شعری که به نذر امام حسین (ع) سروده را گفت:
 "تفسیر هجا هجای  بسم اللهی
در حنجره ها نوای بسم اللهی

سرمنشا خلقت جهانِ هستی
ای عشق تویی که بای بسم اللهی

تو شور و نوای همه عالم هستی
منظور دعای همه عالم هستی

هرسمت نگاه میکنم می بینم
تو قطب نمای همه عالم هستی

گفتیم به هر نفس حسین ابن علی
شاهنشه دادرس حسین ابن علی
با آتش مکر کوفیان جنگیده است
یک عمر علی سپس حسین ابن علی"

انتهای پیام