درگذشت باب دال، کهنه‌سرباز جنگ جهانی دوم و کاندیدای ریاست‌جمهوری

سناتور باب دال، یکی از بانفوذترین قانونگذاران و نمادی از نسل رو به انقراض کهنه‌سربازان آمریکا در جنگ جهانی دوم، روز یکشنبه ۱۴ آذر در ۹۸ سالگی درگذشت.

سناتور دال از فوریه امسال که تشخیص داده شد به سرطان ریه مبتلا شده است با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرد.

همسرش، الیزابت دال، که خود نیز سناتور بود، در بیانیه‌ای در سوگ درگذشت این سیاستمدار نام‌آشنا نوشت که باب دال ۷۹ بهار عمر خود را در راه خدمت به وطن سپری کرد.

سناتور دال که از سربازان زخمی‌ جنگ جهانی دوم بود، با غلبه بر جراحات سخت خود پا به عرصه سیاسی گذاشت و در ۳۶ سال کار بی‌وقفه در کنگره یکی از تاثیرگذارترین قانونگذاران و از رهبران حزب جمهوری‌خواه در مجلس سنا بود.

او از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۹۶ حضوری پررنگ در سنا داشت و وزنه‌ای سنگین در تحولات سیاسی آمریکا به شمار می‌رفت.

تغییر و تبیین قوانین متعدد از امور مالیاتی و عرصه خارجی گرفته تا برنامه‌های کشاورزی، امور تغذیه، حقوق معلولان، حمایت از افرادی که در امور استخدامی مورد تبعیض قرار می‌گیرند، امور آموزشی و خدمات عمومی، همگی از نتایج کار او در مجلس سنا بود.

سناتور دال از مبتکران برخی از اقدامات بود که امروزه به بخشی جذایی‌ناپذیر از خدمات عمومی در آمریکا تبدیل شده‌اند. بسترسازی پیاده‌روها و ساختمان‌ها برای تردد معلولین و به کارگیری مترجمان زبان اشاره در رویدادهای عمومی، شماری از خدمات او به مردم ناتوان بود.

باب دال که خود به عنوان یک مجروح جنگی همواره مورد احترام بود، آخرین سال‌های عمرش را بار دیگر به خدمت به جانبازان جنگی، بازماندگان کشته‌های جنگ و یادبود آن‌ها اختصاص داد.

سناتور دال که از ناحیه دست راست در جنگ در ایتالیا زخمی شد، همواره قلمی را در دست راست می‌گرفت تا کسانی که بخواهند با او دست دهند، دست چپ خود را دراز کنند.

باب دال (سمت چپ) در مناظره با بیل کلینتون در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۹۹۶ آمریکا

باب دال در یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ سیاسی معاصر آمریکا، «رسوایی واترگیت»، از لفاظی‌های شدید رئیس‌جمهوری هم‌حزبی خود ریچارد نیکسون خشمگین بود و آشکارا علیه او موضع گرفت.

پس از سقوط دولت نیکسون در سال ۱۹۷۱ در پی آن رسوایی، سناتور دال پاداش عملکرد شفاف خود را با صدرنشینی کنوانسیون حزب جمهوری‌خواه دریافت کرد.

از آن پس، او همواره یکی از برجسته‌ترین سناتورها بود؛ رئیس اکثریت یا اقلیت جمهوری‌خواهان در دهه‌های هشتاد و نود میلادی، و در مجموع، به مدت یازده سال و شش ماه چهره شماره یک حزب در کنگره بود.

دو دهه دیگر طول کشید تا رکورد او را سناتور دیگری بشکند؛ سناتور میچ مک‌کانل که در سال ۲۰۱۸ عنوان قدیمی‌ترین رهبر جمهوری‌خواهان سنا را به نام خود ثبت کرد.

سناتور دال در کارنامه سیاسی خود نامزد ارشدترین مقامات سیاسی فدرال نیز شد. در سال ۱۹۷۶ که جرالد فورد نامزد حزب جمهوری‌خواه در برابر جیمی کارتر، نامزد دمکرات‌ها، برای رقابت ریاست‌جمهوری مبارزه کرد، سناتور دال به عنوان معاون پیشنهادی فورد معرفی شد.

سناتور دال در آن دوره و سال‌های بعد، که با پیروزی جیمی کارتر، روند رویدادهای آمریکا حول محور گروگان‌گیری دپیلمات‌های آمریکایی در تهران می‌چرخید، تحولات ایران را به‌دقت نظاره می‌کرد و منتقد سرسخت جیمی کارتر بود.

سناتور دال در سال ۱۹۸۰ و همچنین سال ۱۹۸۸ نامزد مقدماتی حزب جمهوری‌خواه بود اما از رونالد ریگان و سپس از جرج بوشِ پدر در انتخابات درون حزبی شکست خورد و به ادامه تلاش سیاسی در سنا بسنده کرد.

با این حال، آخرین و مهم‌ترین رقابت سیاسی او در سال ۱۹۹۶ در برابر بیل کلینتون، رقیب دمکرات، بود. در آن دوره، آقای کلینتون که برای دومین دوره ریاست‌جمهوری تلاش می‌کرد، سرانجام باب دال را که نامزد نهایی جمهوری‌خواهان بود، شکست داد و برای چهار سال دیگر در کاخ سفید ماندگار شد.

با این حال، سناتور دال در پایان دوران کار رسمی سیاسی خود، به دست راست بیل کلینتون در تهیه معاهده منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی مبدل شد.

در آغاز قرن بیست‌ویکم، الیزابت دال، همسر دوم باب دال، که با او از زمان کار در کاخ سفید در دوران ریچارد نیکسون آشنا شده بود، بخت خود را برای نامزدی در کارزار مقدماتی انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۰ امتحان کرد که هر چند در آن ناکام بود اما به آسانی به سناتوری ایالت کارولینای شمالی در سنا دست یافت.

در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶، برای دونالد ترامپ اهمیت بسیار داشت که بتواند حمایت باب دال را به عنوان یکی از قدرترین مهره‌های سیاسی جمهوری‌خواهان به‌دست آورد. آقای دال در آن سال هرچند ابتدا از نامزدی جب بوش، برادر جرج پوشِ پسر، حمایت کرد اما سرانجام نامزدی دونالد ترامپ را تایید کرد.

با این حال، در انتخابات سال ۲۰۲۰ که دونالد ترامپ حاضر نبود به آسانی شکست از جو بایدن را بپذیرد، باب دال با تندی به او یادآور شد که کارزار انتخاباتی تمام شده است و باید «قرص تلخ» شکست را بخورد.

سناتور دال بازمانده نسلی از خانواده‌های دهه‌های ۲۰ و ۳۰ در قرن بیستم بود که با کار سخت، فرزندان خود را تربیت کردند و دشواری‌های مالی آن دهه‌ها را پشت سر نهادند تا شاهد شکوفایی اقتصاد کشورشان باشند.

پدرش زندگی خانواده را با کار فروش لبنیات و تخم‌مرغ تامین می‌کرد و مادرش یک فروشنده لوازم خانگی بود.

با این حال، باب دال بعدها توانست رقیب سرسخت یا یاری وفادار برای نسل دیگری از سیاستمداران آمریکایی باشد که در دامان خانواده‌های اشرافی آمریکایی رشد کرده بودند.

«زندگی یک سرباز»، نام کتاب بیوگرافی باب دال با تمرکز بر خاطرات دوران جنگ اوست که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد.

در زمان حیاتش، دانشگاه ایالت کانزاس اندیشکده‌ای را به نام وی برای امور سیاسی تاسیس کرد که دربرگیرنده آرشیوی از مطالب مربوط به نیروهای جنگ جهانی دوم از آن ایالت است.