اغلب آتش‌سوزی‌های جنگل‌های خوزستان عمدی است

امین وثوقیان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ۹۸۰ هزار هکتار جنگل و بیشه‌زار طبیعی که ۱۵.۳ درصد از مساحت استان را تشکیل می‌دهند، در خوزستان داریم که جزو نعمت‌های خدادادی هستند و در حفاظت از آن باید کوشا باشیم.

وی افزود: حفاظت، توسعه، احیا و بهره‌برداری مناسب از جنگل‌ها از مهم‌ترین اهداف سازمانی جنگلداری منابع طبیعی خوزستان هستند.

وثوقیان در خصوص میزان پوشش گیاهی در خوزستان گفت: توزیع جنگلی مناسبی نداریم و جنگل‌های خوزستان از شمال شرق تا شمال غرب تحت عنوان «جامعه زاگرس» را شکل دادند که گونه‌های شاخص آن بلوط ایرانی، بنه، کلخونگ، زالزالک و بادامک است.

وی، زیبایی منظر، تأثیر آن در آرامش ذهن و روان انسان و همچنین کنترل فرسایش و حفاظت خاک از جمله اهداف توسعه جنگل‌کاری بر شمرد و افزود: طی دو سال اخیر شاهد بروز سیلاب در استان خوزستان بودیم که بیشترین علت آن را می‌توان کاهش تمرکز آب به خاطر ضعیف شدن پوشش گیاهی دانست.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان بیان کرد: فرسایش خاک باعث بروز سیلاب و از دسترس خارج شدن خاک حاصلخیز مناطق مختلف می‌شود و «آتش‌سوزی جنگل‌ها» یکی از دغدغه‌های سازمان و اداره کل منابع طبیعی خوزستان است که زمان و انرژی جوامع محلی را گرفته و مهم‌تر از همه منجر به تخریب مراتع و جنگل‌ها می‌شود.

وثوقیان ادامه داد: تمام اقدامات انجام شده در بخش جنگل مربوط به حوزه احیایی می‌شود که اگر حریقی در جنگل‌های طبیعی دست کاشت رخ بدهد، تمام آن اقدامات به هدر می‌رود.

وی با اشاره به اینکه وجود اکسیژن، ماده آتش‌زا و گرما مثلث بروز حریق هستند، گفت: هر زمان که میزان بارندگی مطلوب باشد، میزان پوشش علوفه‌ای کف جنگل یا زیر آشکوب آن افزایش و در زمان گرما به دلیل خشک شدن تبدیل به ماده آتش‌زا در دل جنگل می‌شود که با یک کوتاهی شاهد آتش‌سوزی می‌شویم.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان علل آتش‌سوزی‌ها را عمدی یا غیرعمدی مانند ته سیگار، وجود شیشه و آتش‌های خاموش نشده دانست و ادامه داد: اغلب آتش‌سوزی‌های جنگل‌های استان خوزستان عمدی است که برای جلوگیری از آن باید آموزش همگانی را افزایش دهیم.

اختلافات اجتماعی

وثوقیان اضافه کرد: یکی از عوامل آتش‌سوزی‌های عمدی در خوزستان اختلافات اجتماعی روی سامان‌های عُرفی و همچنین سرایت آتش از کاه و کلش به جامانده از اراضی کشاورزی است که به جنگل سرایت و پوشش جنگلی و مرتعی را از بین می‌برد.

وی با تأکید بر اینکه رفتار چوپان‌ها و مردمی که برای تفریح به جنگ می‌روند باید اصلاح شود، عنوان کرد: آموزش و فرهنگ‌سازی لازمه کاهش بروز حوادث آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع است که این کار باید از زمان مهدکودک نهادینه شود؛ فرزندان ایران باید از کودکی حفاظت از جنگل و مراتع را به عنوان یکی از دروس اصلی خود یاد بگیرند.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان به لزوم ترویج این فرهنگ در صداوسیما و رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: هشدارهای لازم باید به مردم داده شود و بدانند که آثار تخریب جنگل چند سال بعد نمایان می‌شود.

وقوع سیل به علت تخریب جنگل‌ها

وثوقیان با بیان اینکه وقوع سیل در سال‌های گذشته ناشی از تخریب جنگل‌ها بوده است، ادامه داد: دفاع از جنگل و اطفای حریق یک وظیفه همگانی است و همه مردم باید روش‌های حفاظت از جنگل‌ها و مراتع را بدانند.

وی با طرح این سوال که مگر به ازای هر فرد یک پلیس و یا برای هر درختی یگان حفاظت وجود دارد، گفت: در قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی مواد قانونی برخوردی و بازدارنده‌ای داریم و از آن جمله می‌توان به ماده ۴۷ قانون اشاره کرد که بر اساس آن هر کسی آتش‌سوزی عمدی در جنگل‌ها ایجاد کند به حبس از یک تا ۱۰ سال محکوم می‌شود.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان بیان کرد: با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد از جنگل‌های زاگرس خوزستان را درخت بلوط تشکیل می‌دهد می‌توان از آنها به عنوان جنگل بلوط نیز نام برد.

وثوقیان اظهار کرد: در خوزستان سه ناحیه رویشی را به نام ناحیه رویشی زاگرس در شمال استان، ناحیه رویشی خلیج عمانی در میان بند استان و ناحیه رویشی بیابانی در قسمت جنوبی استان تا دریا داریم.

وی افزود: در ناحیه رویشی زاگرس گونه شاخص آن بلوط ایرانی، در ناحیه رویشی خلیج عمانی گونه شاخص کُنار و در ناحیه رویشی بیابانی نیز گونه شاخص از گز، شور و گز شاهی تشکیل شده است.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان با اشاره به اینکه بیشه‌زارهای خوزستان بیشتر در کنار رودخانه‌ها تشکیل شده‌اند، گفت: پره، گز و استبرق گونه‌های شاخص گیاهی بیشه‌زارهای استان را به صورت خاص تشکیل می‌دهند.

وی با تأکید بر اهمیت توسعه و احیای جنگل‌ها در استان، بیان کرد: در جنگل‌های رویشی زاگرس عملیات‌های خوبی را برای توسعه آن هم در نقاطی که تاج پوشش آن به زیر پنج درصد افت کرده باشد، انجام دادیم.

غنی سازی جنگل‌ها

وثوقیان با اشاره به اینکه یکی از گونه‌های شاخص برای توسعه جنگل در خوزستان گونه بادام کوهی یا بادامک است، یادآور شد: در امر غنی‌سازی جنگل علاوه بر گونه بادامک از بلوط، بنه و ارژن نیز استفاده می‌کنیم؛ غنی‌سازی در مناطقی صورت می‌گیرد که تاج پوشش آن پنج تا ۲۵ درصد باشد.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان ادامه داد: عملیات احیای در ناحیه رویشی میان بند استان با گونه غالب درخت کُنار انجام می‌گیرد و در طرح‌های جنگل‌کاری این ناحیه تا حداکثر ۱۰ درصد با گونه‌های آمیخته مثل اکالیپتوس استفاده شده است.

وی خبر داد: سال گذشته به منظور احیا و غنی‌سازی نواحی رویشی در ۹ شهرستان و ۱۲ حوزه خوزستان عملیات‌های توسعه و غنی‌سازی جنگل و به طور کلی جنگل‌کاری صورت گرفته است.

وثوقیان اضافه کرد: در این عملیات‌ها نهاده مورد استفاده کلی بذر و نهال بوده است؛ در ۱۲ حوزه‌ای که عملیات‌های فوق اجرایی شده ۱۲ قرارداد منعقد کردیم که برای تقویت جوامع محلی سعی شده تا با عقد پیمان با تعاونی و شرکت‌های بومی منطقه صورت بگیرد.

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان تصریح کرد: در این ایام به منظور استفاده از ظرفیت جوامع محلی چهار تعاونی جنگل و مرتع، یک تشکل و هفت شرکت بومی در انجام عملیات‌های توسعه و غنی‌سازی جنگل همکاری داشتند.

وی افزود: اعتبار مصوب برای حوزه جنگل‌ها ۴۰ میلیارد ریال بوده که با توجه به عنایت مقام معظم رهبری و تأمین اعتبار آن از صندوق توسعه ملی به صورت ۱۰۰ در صد تخصیص داده شد.

وثوقیان با تأکید بر اینکه فرهنگ‌سازی و برخورد باید مکمل هم باشند، ادامه داد: در تبصره ذیل ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی قید شده که «زمان آتش‌سوزی در جنگل‌ها کلیه مأموران دولتی اعم از لشکری و کشوری با کلیه تجهیزات و امکانات باید مشارکت لازم را در اطفای حریق داشته باشند».

رئیس اداره جنگلداری منابع طبیعی خوزستان بیان داشت: در زمینه پیشگیری باید بازگویی و فرهنگ‌سازی را برای جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی مدنظر داشت چرا که اگر یک هکتار از جنگل بسوزد دیگر با احیا به روش مصنوعی مثل قبل نمی‌شود.

وی به لزوم تجهیز بیشتر اداره کل منابع طبیعی خوزستان به امکانات اطفای حریق اشاره کرد و یادآور شد: در منطقه رویشی زاگرس عرصه‌های صعب

العبوری داریم که هنگام آتش‌سوزی تا زمان رسیدن نیروها بخش اعظمی از جنگل دچار آسیب می‌شود.

نیاز به هواپیما یا هلی‌کوپتر آب‌پاش دوره دیده و آماده‌باش فصول گرم سال یکی از نیازهای اساسی اداره کل منابع طبیعی استان خوزستان است تا اگر هر حریقی رخ داد، هواپیما یا هلی‌کوپتر علاوه بر هلی بُرد نیروها کار اطفا حریق را نیز به راحتی انجام بدهند.