اصلاح نظام تعرفه گذاری راه نجات صنعت برق و پایان خاموشی‌ها/ حذف یارانه انرژی باید تدریجی و هوشمندانه باشد

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در نظام تعرفه گذاری گذشته و درحال حاضر بدلیل یارانه‌ای بودن تمامی سطوح مصرفی انرژی از کم مصرف تا پر مصرف و نیز فاصله زیاد تعرفه مربوط به بالاترین پله مصرفی با بهای تمام شده انرژی، بستری برای رقابت در مصرف چه در بخش خانگی و چه در بخش صنعتی را فراهم می‌کند، چرا که مصرف بیشتر معادل با بهره‌مندی بیشتر از یارانه است، اما در تعرفه گذاری پلکانی افزایشی یا IBT، که تعرفه پرداختی متناسب با مصرف انرژی افزایش می‌یابد، با اجرای این سیاست در صنعت انرژی بخصوص در صنعت برق صرفه جویی قابل توجهی را مشابه کشورهایی که این سیاست را پیاده کرده‌اند، در سطوح مصرفی بالاتر از الگوی مصرف را بدلیل هزینه بر بودن انرژی خواهیم داشت که در نتیجه این انرژی صرفه جویی شده امکان صادرات و ایجاد منابع پایدار برای کشور فراهم می‌شود، در بررسی بیشتر این موضوع با داود تفضلی؛ کارشناس انرژی به گفتگو پرداختیم که در ادامه تقدیم می شود.

تفضلی در خصوص تعرفه گذاری صحیح صنعت برق و راهکار نجات صنعت برق، توضیح داد: بسیاری از صنایعی که چند سال است که فعال شده و صادرات انجام می‌دهند، صنایع فولاد، صنایع سیمان یا دیگر صنایع از این قیبل هستند و هرچند که کشور منتفع می‌شود، اما در حقیقت این‌ صنایع به این علت در بازار جهانی قادر به رقابت هستند که انرژی را بصورت یارانه‌ای از دولت دریافت می‌کنند و شرایط برابری با کشورهای دیگر ندارند، ولی اگر نظام تعرفه گذاری درست باشد هم وزارت نیرو در این بحث نفع می‌برد و هم صادرات صنایع به سمت افزایش بازدهی روی می‌آورند.

وی در خصوص تعرفه‌ گذاری پلکانی و افزایش تعرفه برق برای مشترکین با مصارف غیر متعارف، تشریح کرد: در حال حاضر حجم مصرف انرژی با توجه به این‌که کشور خود صاحب منابع زیرزمینی است و این منابع حق عامه مردم است و کشور برای هر فرد به اندازه مصرف در حد الگو حق استفاده از انرژی یارانه‌ای را دارد، اما اگر کسی بخواهد از آن حق بیش‌تر و غیرمتعارف استفاده کند باید سایر هزینه‌های مترتب آن را بپردازد.

این کارشناس انرژی در ادامه افزود: اگر ساختار تعرفه‌ها اصلاح شود، دریافتی بابت برق مصرفی برای مشترکین خانگی و صنعتی قطعاً یک جهش بزرگی خواهد کرد و دولت به لحاظ درآمدی رشد خواهد داشت و یک مقداری افراد ممکن است که تغییر الگوی مصرف بدهند و اگر مشوق صرفه جویی باشد، افراد سعی خواهند کرد که تجهیزات پرمصرف را تغییر دهند.

وی ادامه داد: با تعرفه گذاری صحیح و با رویکرد اصلاح الگوی مصرف و نیز ترغیب صنعت و بخش خصوصی به سمت تولید برق از طریق انرژی های تجدیدپذیر خورشیدی و بادی و ... که این مهم در حالتی اتفاق خواهد افتاد که مصرف از محدوده‌ای به بعد با برق و انرژی گران مواجه شده و ورود بخش خصوصی و نیز سرمایه گذاری صنعت انرژی در منابع تجدید پذیر به صرفه شود، اما در حال حاضر ورود بخش خصوصی به صنعت برق صرف نمی‌کند. برای بررسی درآمدزایی نیز بایستی وزارت نیرو با توجه به اینکه چند درصد مشترکین کشور در مقایسه تعرفه‌ها در پله‌های بالا مصرف می‌کنند و چند درصد پله‌های متوسط و چند درصد پله‌های پایین، این را محاسبه کند.

تفضلی با اشاره به پتانسیل کشور نسبت به منطقه در صادرات برق و انرژی، تشریح کرد: کشور در منطقه‌ای قرار گرفته است که به لحاظ جغرافیایی قادر است با کشورهای همسایه‌ی خود نقل و انتقال انرژی داشته باشد، چه از سمت شرق و غرب و چه از سمت شمال و جنوب، و چون که در افق‌های مختلف جغرافیایی هستیم، به فرض زمانی که آفتاب در کشور غروب می‌کند، در افق کشور همسایه نزدیک ما دارد طلوع می‌کند یا مورد دیگر اینکه زمان‌های پیک مصرفی ما با کشورهای همسایه مقداری با هم تفاوت زمانی دارد، که این اختلاف‌ها زمینه صادرات انرژی در خارج از زمان‌های پیک و نیز واردات انرژی در زمان‌های پیک را که با کمبود مواجه هستیم، فراهم می‌کند.

وی در ادامه اضافه کرد: الان متأسفانه کشور به گونه‌ای هست که در بعضی از ساعت‌ها امکان صادرات برق به کشور عراق وجود ندارد که درآمد سرشاری هم برای کشور خواهد داشت. با تعرفه گذاری صحیح و پلکانی اگر مصرف برق در کشور کاهش پیدا کند، کشور می‌تواند نه تنها صادراتی که با عراق دارد را بخوبی انجام دهد بلکه با دیگرکشورهای همسایه مثل پاکستان و افغانستان هم صادرات داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: این بستر صادراتی، یک منافع‌ دوجانبه برای همه‌ی کشورهای منطقه دارد، به شرط این‌که ما زیرساخت صادراتی لازم را نیز فراهم کنیم، یک بحث‌ مهم دیگر در موضوع صادرات نیز وابسته شدن کشورها به یکدیگر است که باعث می‌شود، بحث‌های سیاسی و تنش‌های منطقه‌ای کمتری اتفاق بیفتد.

وی در خصوص آسیب‌های یارانه انرژی، عنوان کرد: پایین بودن قیمت انرژی و وجود یارانه‌های انرژی باعث شده است تا بندهایی از قانون اصلاح الگوی مصرف که به یک شکلی جنبه‌ی اجرایی داشته است ولی متأسفانه اجرای خاصی صورت نگرفته است و دیگر اینکه طرح‌هایی که می توانست منجر به توسعه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر با بهره‌وری انرژی شود، اجرایی نشده به خاطر این‌که شما هرطور در نظر می‌گرفتید، مصرف انرژی از شبکه برای شما خیلی ارزان‌تر از انرژی تجدید پذیر و دیگر بحث‌ها تمام می‌شد.

تفضلی در پایان، تصریح کرد: اگر یارانه‌های انرژی با رویکرد و شکل مناسبی به اقتصاد کشور تزریق شود، آن وقت ظرفیت‌های زیادی برای انرژی کشور آزاد می‌شود که می‌توان کارهای بسیاری در صنعت انرژی انجام داد، ولی متاسفانه به خاطر وجود تبعاتی که حذف یارانه‌های انرژی دارد و دیگر اینکه بحث‌های سیاسی و احتمال ضرر و زیان عده‌ای محدود را فراهم سازد، این مهم انجام نشده که باید بزودی و بصورت تدریجی و هوشمندانه انجام شود.