هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. بر اساس این گزارش در یک هفته اخیر ۱۱۴ شکارچی و صیاد غیرمجاز بازداشت و ۸ قاچاقچی چوب به مراجع قضائی معرفی شدند.

"خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است"رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان بهار از محکومیت شکارچی خرگوش به پرداخت پنج میلیون تومان جریمه نقدی به نفع دولت خبر داد. بعلاوه ۱۱ متخلف تولید غیرمجاز ذغال در شهرستان شهریار به حبس محکوم شدند. فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران، از افزایش ۲۰ درصدی تعداد پرونده‌‌های قاچاق چوب و خاک در کشور در پی افزایش قیمت آن‌ها خبر داد. از سوی دیگر طی یک هفته گذشته دستکم هوای ۷ شهر برای گروه‌ های حساس ناسالم اعلام شد. همچنین بر اساس اعلام مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی این استان امسال گستره‌ای بین ۳۴۰ تا ۳۵۰ هکتار را درگیر کرده که این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال ۸.۵ برابر شده است.

برخی از مسئولین سازمان جنگلها نیز ۹۵ درصد از آتش سوزی ها را ناشی از عوامل انسانی دانستند. از مهمترین گزارشات در حوزه تولید پسماند نیز می‌توان به  تخلیه صدها تن زباله در سکوی پسماند در نزدیکی منازل مسکونی روستایی در شهرستان کارون، انباشت پسماند زباله ‌های شهری و بیمارستانی در روستای قلعه چناندر در نزدیکی اهواز با وجوع شیوع گسترده بیماری کرونا و همچنین وضعیت نامناسب جمع‌آوری زباله ها در سطح شهر بندر عباس اشاره کرد. در این هفته مدیر روابط عمومی اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی از پلمب معدن طلای اندریان ورزقان به دلیل عدم رعایت موازین زیست محیطی و نشت مواد آلاینده در این شهرستان خبر داد. همچنین مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان خوزستان از صدور حکم برای سه شهردار به دلیل آنچه فرصت‌سوزی در جهت ساماندهی پسماند خوانده شده است خبرداد. از دیگر اخبار محیطی زیستی این هفته نیز می‌توان به ترخیص ۸۳۰ هزار موتورسیکلت فرسوده از پارکینگ ‌های کشور و خسارت های جبران ناپذیر این اقدام در حوزه ی محیط زیست اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است"از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۱۱۴ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۲۴ گزارش منابع رسمی است، در استان های اردبیل، یزد، گلستان، مازندران، آذربایجان غربی، فارس، اصفهان، خراسان رضوی، گیلان، زنجان، ایلام، لرستان، هرمزگان، خوزستان، کردستان و کرمان بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.

بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۶۰ تن چوب جنگلی در روانسر، سوادکوه و نور کشف و ضبط شد. در این خصوص ۸ متهم بازداشت و با تشکیل پرونده به مرجع قضائی معرفی شدند.

از سوی دیگر، رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان بهار از محکومیت یک شکارچی خرگوش به پرداخت پنج میلیون تومان جریمه نقدی به نفع دولت خبر داد.

در این میان رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان شهریار گفت: “به استناد ماده ۶۸۸ و ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی و مواد ۱۱ و ۱۲ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، ۱۱ نفر از متخلفان که بیش از ۳۰ کوره غیر مجاز تولید ذغال احداث کرده بودند، هر کدام به مدت یک سال حبس صادر شد”.

همچنین فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران، از افزایش ۲۰ درصدی تعداد پرونده‌‌های قاچاق چوب و خاک در کشور در پی افزایش قیمت آن‌ ها خبر داد.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اهواز ۱۵۲، شوشتر ۱۰۳، دشتستان ۱۰۴، کرج ۱۰۷، اصفهان ۱۱۹، تهران ۱۱۹ و مشهد ۱۱۸ عنوان شد که برای گروه‌های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) ناسالم است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو می‌بایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

بر اساس اعلام مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی این استان امسال گستره‌ای بین ۳۴۰ تا ۳۵۰ هکتار را درگیر کرده که این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال ۸.۵ برابر شده است.

همچنین مدیرکل منابع طبیعی و ابخیزداری استان فارس اعلام کرد: “در ۶ ماه نخست سال ۵۳۶ فقره آتش سوزی داشتیم که ۱۴ هزار و ۵۰۰ هکتار از جنگلهای کشور در آتش سوخته است البته آتش سوزی بیشتر از این میزان است”.

طی بهار و تابستان سال جاری بیش از ۲۰۰۰ فقره حریق در جنگلها و مراتع کشور رخ داده که به گفته برخی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست بیش از ۹۰ درصد آنها ناشی از عوامل انسانی سهوی از جمله رها کردن شیشه و ظروف پلاستیکی و فلزی، رها کردن ته سیگار و روشن کردن آتش در طبیعت است.

در عین حال مسئولان سازمان جنگلها ۹۵ درصد آتشسوزیها را ناشی از عوامل انسانی دانستند که ۶۰ درصد این وقایع سهوی اتفاق میافتد و حدود ۴۰ درصد نیز عمدی است و به دلایلی چون اهداف قومی- قبیلهای یا تصرفات غیرمجاز زمین صورت میگیرد.

بحران پسماند

از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده می‌توان به بحرانی بودن وضعیت سایت دفن زباله شهر دیر اشاره کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر در این خصوص گفت: “محل‌های دفن زباله‌های شهری یکی از مهم‌ترین مراحل مدیریت پسماند بوده که اخذ مجوز زیست محیطی این محل‌ها و اقدامات در راستای دفن اصولی و بازیافت پسماندها ضروری است و به دلیل وضعیت بحرانی سایت دفن زباله دیر انتخاب محل جدید وفق ضوابط و استاندارهای اقدامی مهم در جهت کاهش آلودگی‌های محیط زیست ناشی از پسماندها است”.

از سوی دیگر، وضعیت خروجی تصفیه فاضلاب ۲۷ واحد صنعتی استان مرکزی با ضوابط و معیارهای استاندارد مغایرت دارد. معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست این استان در این خصوص گفت: “امسال از خروجی فاضلاب ۶۰ واحد صنعتی وتولیدی نمونه‌برداری شده و در نتایج پایش ۲۷ مورد آن‌ها با مشکلات زیست محیطی همراه بوده است”.

انباشت پسماند زباله ‌های شهری و بیمارستانی در روستای قلعه چناندر در نزدیکی اهواز و آتش زدن این زباله‌ها مشکلاتی برای اهالی این روستا به وجود آورده و برخی از افراد سود جو نیز با رها کردن دام‌های خود در میان زباله‌ها، باعث انتقال بیماری از دام به انسان می‌شوند. با توجه به گسترش بیماری کرونا، تخلیه زباله‌های بیمارستانی در این مکان، خود خطری جدی برای شیوع گسترده این بیماری میان حیوانات و بازگشت آن به انسان است.

همچنین تخلیه صدها تن زباله در سکوی پسماند در نزدیکی منازل مسکونی روستایی در شهرستان کارون سلامتی ساکنین این منطقه را در معرض خطر مضاعف قرار داده است.

بعلاوه رها سازی پسماندهای خانگی در طبیعت و روستاهای نوبران شهرستان ساوه، سلامت پرندگان و حیوانات این منطقه را به خطر انداخته است.

از سوی دیگر فرسوده شدن تالاب هایی همچون نیلوفر آبی، میانکاله، سرخرود، فریدونکنار و تالاب ارواح واقع در استان مازندران، موجبات در معرض تهدید قرار گرفتن سلامت آنها را فراهم آورده است.

در روزهای اخیر بسیاری از شهروندان با ارسال فیلم و عکس از نقاط مختلف شهری بندرعباس نسبت به اوضاع نامناسب جمع‌‌آوری زباله انتقاد و خواستار پاسخگویی شهرداری در این زمینه شدند. کارگران شهرداری در ویدیو های منتشر شده با وضعیت نامناسب و مشقت باری با تماس مستقیم دست و بدون تجهیزات و لباس کار مناسب درحال جمع ‌آوری زباله ‌های درون سطل ‌ها هستند که در دوران اپیدمی کرونا این موضوع می تواند فجایع غیر قابل جبرانی به بار آورد.

در این هفته مدیر روابط عمومی اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی از پلمب معدن طلای اندریان ورزقان به دلیل عدم رعایت موازین زیست محیطی و نشت مواد آلاینده در این شهرستان خبر داد و گفت: “پلمب کامل این معدن در حالی صورت می گیرد که پیش از این پنج ماه به مسئولان آن فرصت داده شده بود تا نسبت به رفع  مشکل آلایندگی و نشت مواد سمی اقدام کنند اما به دلیل عدم انجام تمهیدات لازم در این خصوص و برای جلوگیری از آلایندگی بیشتر منطقه با دستور مقام قضایی از فعالیت این معدن جلوگیری به عمل آمده است”.

همچنین مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان خوزستان از صدور حکم برای سه شهردار به دلیل آنچه فرصت‌سوزی در جهت ساماندهی پسماند خوانده شده است خبرداد.

از دیگر اخبار محیطی زیستی این هفته نیز می‌توان به ترخیص ۸۳۰ هزار موتورسیکلت فرسوده از پارکینگ ‌های کشور و خسارت های جبران ناپذیر این اقدام در حوزه ی محیط زیست اشاره کرد.