اولین دیدار دوجانبه اردوغان و پوتین پس از جنگ اوکراین در تهران

در حالی که نشست سه‌جانبه روسای جمهور روسیه، ترکیه و ایران روز سه‌شنبه در تهران برگزار خواهد شد، حضور همزمان پوتین و اردوغان در پایتخت ایران، فرصت اولین دیدار حضوری این دو پس از آغاز جنگ اوکراین را نیز در همان روز فراهم کرده است.

نهاد ریاست جمهوری ترکیه روز دوشنبه ۲۷ تیر اعلام کرد «تحولات اخیر سوریه، مبارزه با سازمان‌های تروریستی به‌ویژه پ ک ک/ ی.پ.گ، تلاش برای حل و فصل سیاسی، وضعیت انسانی و بازگشت داوطلبانه سوری‌ها به کشورشان» در دستور کار هفتمین اجلاس «سران روند آستانه» قرار دارد.

نخستین دور این اجلاس با حضور نمایندگان ایران، روسیه و ترکیه، به منظور برقراری آتش‌بس در سوریه پس از نشست‌های مقدماتی در شهر آستانه (نورسلطان)، پایتخت قزاقستان، اول آذر ۱۳۹۶ در سوچی روسیه تشکیل شده بود.

آخرین سفر پوتین و اردوغان به تهران به شهریور سال ۱۳۹۷ باز می‌گردد که این سفر در چارچوب برگزاری دور دیگری از همین اجلاس انجام شده بود.

اما رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه که روز دوشنبه وارد تهران می‌شود، از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، بارها خواستار دیدار حضوری با ولادیمیر پوتین همتای روس خود شده بود.

ولادیمیر سوتنیکوف، یک تحلیلگر سیاسی روس به خبرگزاری فرانسه گفت: «زمان برگزاری این نشست [دوجانبه] تصادفی انتخاب نشده است.»

او افزود: «در حالی که روسیه "عملیات ویژه" خود در اوکراین را انجام می‌دهد، ترکیه نیز می‌خواهد "عملیات ویژه" نظامی خود را در سوریه انجام دهد. این موضوع اصلی این نشست خواهد بود.»

اردوغان در ماه‌های اخیر بارها از آمادگی ترکیه برای حمله نظامی به شمال سوریه برای تکمیل منطقه حائل مورد نظر خود در خاک این کشور و در امتداد مرز ترکیه خبر داده است.

در حالی که روسیه و آمریکا با چنین حمله‌ای مخالفت کرده‌اند، اردوغان در پایان ماه مه به پوتین یادآور شد توافق سه سال پیش میان آنکارا و مسکو، ایجاد منطقه «پاکسازی شده از تروریسم» در امتداد مرز ترکیه و سوریه را پیش‌بینی کرده است.

گفت‌وگوی حضوری پوتین و اردوغان در این زمینه در تهران، در حالی است که جمهوری اسلامی در هفته‌های اخیر تلاش کرده به گفته حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه این کشور، برای جلوگیری از «یک بحران جدید در منطقه» میانجیگری کند.

همچنین دیدار دوجانبه پوتین و اردوغان در حالی است که در روزهای اخیر نشستی چهارجانبه در استانبول با حضور کارشناسان روسیه، اوکراین، ترکیه و سازمان ملل متحد برای ازسرگیری صادرات غلات اوکراین به کشورهای مختلف جهان برگزار شد.

نهاد ریاست جمهوری ترکیه روز دوشنبه اعلام کرد اردوغان روز سه‌شنبه در هفتمین نشست شورای همکاری ترکیه و ایران نیز شرکت خواهد کرد.

اما پوتین علاوه بر شرکت در نشست سه‌جانبه «سران روند آستانه» و دیدار دوجانبه با اردوغان، با مقام‌های جمهوری اسلامی نیز به طور جداگانه دیدار خواهد داشت.

سفر پوتین به تهران که دومین دومین سفر خارجی او پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین است، در حالی است که کاخ سفید از درخواست روسیه از ایران برای خرید «صدها پهپاد» خبر داده تا روسیه بتواند از آنها در تهاجم نظامی خود علیه اوکراین استفاده کند.

همچنین روز شنبه شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان به نقل از مشاور امنیت ملی آمریکا و همچنین بر اساس تصاویر ماهواره‌ای که اختصاصا به دست این شبکه خبری رسیده، گزارش داد اعضای یک هیئت از روسیه طی یک ماه گذشته، دست‌کم دو بار از پایگاه هوایی کاشان بازدید کردند تا پهپادهای دارای قابلیت حمل سلاح را بررسی کنند.

با این حال، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، پیشتر مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی رئیس ‌جمهور روسیه با مقامات تهران را «برنامه‌ریزی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه» اعلام کرده است.

هفتمین دوره نشست «سران روند آستانه» در تهران چند روز پس از سفر جو بایدن به خاورمیانه و دیدار با مقامات اسرائیل و عربستان برگزار می‌شود.