راهکار توسعه مکانیزاسیون کشاورزی چیست؟

توسعه مکانیزاسیون کشاورزی به عنوان متولی اصلی مدیریت کلان در ارتقای بهره وری، افزایش تولید در واحد سطح و کاهش هزینه ها تاثیر بسزایی دارد.

بنابر آمار سالانه ۲۰ هزار دستگاه تراکتور مورد نیاز است، درحالیکه طبق گفته مسئولان تا پایان سال گذشته ۳۵ هزار دستگاه تراکتور تولید شد که این رشد، اختلاف قیمت مصوب با بازار آزاد را کاهش می دهد.

بسیاری از کارشناسان نیاز به تراکتور را به عنوان قلب محرک و تپنده عملیات های مکانیزه کشاورزی برای توسعه مکانیزاسیون هر کشوری امری ضروری می دانند، هرچند قیمت بالای تراکتور و اختلاف معنادار با بازار آزاد موجب شده که بسیاری از کشاورزان توان خرید تراکتور و ادوات کشاورزی را نداشته باشند‌.

آقای ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی گفت: متولی تعیین قیمت تراکتور و ماشین آلات کشاورزی سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است؛ البته اگر میزان تقاضای محصولی بیش از عرضه باشد قاعدتاً شاهد تفاوت قیمت از در کارخانه تا بازار خواهیم بود، همان طور که در بازار خودرو هم شاهد این مسئله هستیم. بنابراین میزان عرضه تراکتور نسبت به آمار تقاضا کمتر بوده و تفاوت قیمت‌ها ناشی از این امر است.

ساداتی نژاد گفت: وزارت جهاد کشاورزی براساس ظرفیتی که کشور در تولید تراکتور دارد و همچنین بر مبنای سرانه سطح زیر کشت هر کشاورز، سهمیه تراکتور هر استان را تعیین می کند.

پرداخت ماهانه ۸۰۰ تا هزار میلیارد تومان تسهیلات مکانیزاسیون کشاورزی

آقای کریم ذوالفقاری رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی گفت: از اسفند ماه برای تسهیلات بخش مکانیزاسیون در سال جدید برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا با استفاده از منابع داخلی و اعتباری بانک کشاورزی بتوانیم چرخ بخش مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی را به حرکت درآوریم.

به گفته او، با عنایت وزیر جهاد کشاورزی و همکاری بانک کشاورزی یک اتفاق ویژه در بخش مکانیزاسیون رقم خورد و ۱۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات مکانیزاسیون برای این بخش پیش‌بینی و مکاتبات برای تخصیص ۵ هزار میلیارد تومان در ۶ ماهه ابتدای سال را از بانک دریافت کرده‌ایم.

رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی کشور با تاکید بر توزیع عادلانه تسهیلات در استان‌ها گفت: سهم تسهیلات براساس ۶ شاخص سطح و تولیدات باغات، سطح و تولیدات اراضی زراعی، تولیدات دامی، تولیدات شیلاتی، وضعیت اراضی مرتعی و جنگلی و تشکل‌های فعال مکانیزاسیون در هر استان در نظر گرفته شده است و امروز ابلاغ استانی برای ۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات ۶ ماهه ابتدای سال ارسال خواهد شد.

ذوالفقاری گفت: براین اساس ماهانه بالغ بر ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات در بخش مکانیزاسیون پرداخت خواهد شد و ۲۰ درصد از مبلغ ماشین هم توسط خود کشاورز تامین می‌شود.

او ادامه داد: استفاده از فناوری های نوین در تمام زیربخش‌های مکانیزاسیون اعم از دام، طیور، آبزیان، زراعی و باغی نفوذ دارند که نقش موثری در افزایش تولید در واحد سطح دارد.

ضرورت تولید تراکتور بر مبنای سطح زیرکشت اراضی

آقای عطااله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی از کمبود تراکتور در مزارع خبر داد و گفت: بنابر بررسی های صورت گرفته، حدود ۵۰ درصد تراکتورهای موجود در مزارع بالای ۱۳ سال عمر دارند، درحالیکه عمر‌مفید تراکتور در مزارع ۱۳ سال است.

به گفته او، هم اکنون ۵۰ تا ۵۵ هزار دستگاه تراکتور مورد نیاز بخش کشاورزی است و برای رفع بحران مکانیزاسیون به این‌میزان تراکتور نیاز داریم.

هاشمی ادامه داد: سطح زیرکشت اراضی را نباید بر پایه تراکتور تنظیم کرد، بلکه بر پایه وضعیت موجود و سطح زیرکشت اراضی باید تراکتور تولید شود. به عنوان مثال اگر کشاورزی ۲ هکتار زمین نیاز دارد، نباید تراکتور ۱۰۰ اسب بخار بگیرد، در غیراین صورت شاهد توسعه مکانیزاسیون در مزارع نخواهیم بود.

عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: اختلاف قیمت تراکتور بازار آزاد با دولتی زمانی اتفاق می افتد که رابطه عرضه و تقاضا برهم می‌خورد، درحالیکه اگر میزان عرضه با تقاضا برابر باشد، شاهد مابه التفاوت قیمت تراکتور یا نحوه نامطلوب توزیع نخواهیم بود.

۸۵ درصد کشاورزی کشور خرده مالک است/نیازی به خرید تراکتور برای اراضی خرد نیست

آقای محمد بازرگان مشاور نظام صنفی کشاورزی گفت: بنابر اذعان تراکتورسازی، در چندسال گذشته بیش از ۲۰ تا ۳۰ هزار دستگاه در بین کشاورزان توزیع شد که با این وجود جای این سوال مطرح است که با وجود ورود نیروی محرکه در مزارع، چرا بهره وری تغییر نکرده است.

او با بیان اینکه کشاورزان توان خرید دستگاه، تراکتور و ماشین آلات را ندارند، افزود: ۸۵ درصد کشاورزان ما خرده مالک هستند که به طور متوسط ۲.۷ تا ۳ هکتار زمین دارند با این وجود چطور امکان دارد که کشاورز دارای ۳ هکتار اراضی یک‌تراکتور داشته باشد.

بازرگان ادامه داد: کشاورزی که ۳ هکتار زمین دارد، حتما لازم‌نیست که تراکتور بخرد. درحالیکه سیاست های کلان در حوزه کشاورزی به این سمت نرفته که مراکز خدمات مکانیزاسیون خصوصی احداث شود تا در بخش ها، دهستان و شهرستان به کشاورزان خدمات دهد.

مشاور نظام صنفی کشاورزی گفت: اگر یک روستا هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد، برای عملیات مکانیزاسیون یک شرکت خصوصی باید خدمات ارائه دهد که با این وجود نیاز است سیاست ها به سمت و سوی احداث مراکز خدمات مکانیزاسیون خصوصی در بخش ها، دهستان و مناطق قطب کشاورزی برود تا این خدمات را به کشاورزان ارائه دهد چراکه خرید تراکتور برای یک هکتار یا سه هکتار زمین اقتصادی و مقرون به صرفه نیست.

به گفته او، تا زمانیکه کشاورزی سنتی یا معیشتی به اقتصادی تغییر نکند، اتفاق خاصی برای کشاورزی مدرن نمی افتد. از طرفی هم کشاورزان توان خرید ماشین آلات و رقابت در بازارهای جهانی را ندارند.

بازرگان گفت: با توجه به خرده مالک بودن بخش کشاورزی پیشنهاد ما این است که تجمیع اراضی و سرمایه صورت گیرد و همواره براساس منابع اقلیمی آب و خاک و مزیت های نسبی تصمیماتی اتخاذ شود.

با توجه به سنتی بودن کشاورزی کشور و ضرورت برون رفت از کشاورزی معیشتی و حرکت به سمت کشاورزی مدرن، راهی جز توسعه مکانیزاسیون در باغات و مزارع کشاورزی نیست، هرچند به سبب قیمت بالای ادوات و تراکتور کشاورزی امکان خرید برای اکثر کشاورزان به سبب درآمد پایین وجود ندارد؛ بنابراین تجمیع اراضی و احداث مراکز خدمات کشاورزی تنها راه برون رفت به سمت کشاورزی مدرن است.