بحران قبل از بحران

ایسنا/خراسان رضوی با وجود اینکه اغلب شهرها نقاط بحرانی فراوانی دارند اما هر بار ستاد بحران بعد از بحران تشکیل می‌شود و مسئولان سعی دارند بحران را مدیریت کنند به جای آنکه قبل از وقوع بحران در مدیریت و رفع آن بکوشند.

در واقع نبود هماهنگی برنامه‌ها و تمهیدات ستادهای مدیریت بحران نقطه ضعف در مدیریت بحران محسوب می‌شود در حالی که راهبرد طرح جامع ایمن‌سازی شهر در مقابل بحران‌ها برای برنامه‌ریزی در حوزه‌ مدیریت شهری می‌تواند بسیار کارآمد باشد.

هرچند طرح مقابله با تهدیدهای احتمالی و پاسخ سریع باید قبل از بحران آماده شده و حتی با مانور و تمرین، آمادگی کافی برای عبور از آن وجود داشته باشند اما کاشمر نیز یکی از آن شهرستان‌هایی است که بسیاری مواقع در مواجهه با بحران دچار مشکلاتی بوده است.

در همین خصوص یک کارشناس ارشد مخاطرات محیطی در گفت و گو با ایسنا گفت: مخاطرات بسیاری مانند سیل، زلزله و... شهر کاشمر را تهدید می‌کند، بزرگترین گسل کشور با طول بیش از ۷۵۰ کیلومتر با فاصله کمی از قسمت شمالی شهر کاشمر عبور کرده که بر اساس بررسی‌های صورت گرفته سوابق لرزه‌خیزی بالای ۶ ریشتر را در منطقه داشته‌ایم.

احمدرضاپور با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۸ نیز شاهد باران‌های سیل‌آسایی در منطقه بودیم، اظهار کرد: علیرغم اینکه حوادث بسیاری کاشمر را تهدید می‌کند اما دستگاه‌های متولی توجهی به این مسائل و بحران‌ها ندارند.

وی خاطرنشان کرد: اگرچه اسم شورای مدیریت بحران به ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران تغییر یافته و عریض و طویل‌تر شده اما ای کاش برنامه‌ها و مأموریت‌ها هم به سمت پیشگیری و آمادگی سوق داده می‌شد.

این کارشناس ارشد مخاطرات محیطی با انتقاد از اینکه به بسیاری از موضوعات مانند تمرین، آموزش، مانور و ... اهمیت نمی‌دهیم و فقط به برگزاری سالی یک‌بار مانور آن هم با ایراداتی که به آن وارد است اکتفا می‌کنیم، اظهار کرد: به رغم اینکه تجربه سرمای سال ۱۳۸۶ که به مراتب آسیب‌های بدتری را نسبت به امسال برجای گذاشت داشتیم اما متأسفانه از آن حوادث درس نگرفتیم و در سرمای امسال هم دچار مشکلاتی شدیم و نتوانستیم در برنامه‌ریزی‌ها قوی عمل کنیم.

رضاپور بیان کرد: شاید مدیران موضوع بحران را قبول داشته باشند اما چون مسائل دیگری برایشان اولویت و اهمیت دارد توجه به بحران در اولویت‌های کاری‌شان نیست، اگر بخواهیم برای مسئولان ۳۰ اولویت تعیین کنیم بحث توجه به حوادث و بلایا در ردیف ۲۹ یا ۳۰ قرار دارد.

وی افزود: هنوز نقشه جامع خطرپذیری که کل مخاطرات شهر را بر اساس آن در نظر گرفته باشیم تهیه نشده است، البته تهیه این نقشه مربوط به یک سازمان خاص نیست و همه باید مشارکت داشته باشند.

کارشناس ارشد مخاطرات محیطی تصریح کرد: هرچند قبل از وقوع بحران باید تمامی مخاطرات منطقه و پتانسیل‌های شهرستان را در حوزه‌های منابع انسانی، مالی و تجهیزات و امکانات موجود شناسایی و بر اساس آن‌ها برنامه‌ریزی و سناریوهای متعدد تعریف کنیم اما چون نقشه جامع نداریم در مواقع بحرانی با مشکلات جدی مواجه می‌شویم.

رضاپور با اشاره به اینکه حتی وضعیت خوبی هم به لحاظ لجستیکی و انبارهای امدادی و ذخایری که باید در مواقع حوادث و بلایا باشد نداریم، افزود: هرچند سرعت نقل و انتقالات زیاد شده اما لجستیک نیاز به زیرساخت‌هایی مانند فرودگاه، ریلی و جاده‌ای دارد که شهرستان کاشمر از هر سه حوزه محروم است.

وی خاطرنشان کرد: به جز محور کاشمر به خلیل‌آباد به طول ۱۵ کیلومتر باقی جاده‌های مواصلاتی منطقه همه دو طرفه هستند و این موجب می‌شود در زمان بحران‌ها به مراتب ترافیک سنگین‌تری داشته باشیم.

این کارشناس ارشد مخاطرات محیطی افزود: چون وضعیت راه‌های مواصلاتی استانداردی نداریم در واقع باید از لجستیک هوایی استفاده کنیم ولی زیرساخت هوایی منطقه هم کامل نیست، قطعاً وضعیت موجود در مواقع حوادث و بلایا می‌تواند برای شهرستان خطرساز باشد.

وی ادامه داد: کاشمر به خصوص در قسمت جنوبی بافت مسکونی متراکمی دارد، اخیراً ساخت و ساز ساختمان‌های چند طبقه و آپارتمانی بسیار شده که در صورت بروز زلزله وضعیت این اماکن به مراتب حساس‌تر و خطرسازتر خواهد بود، متأسفانه بعضاً مجوز ساخت و سازهای هفت طبقه در برخی میلان‌ها با عرض بسیار کم توسط شهرداری صادر می‌شود.

رضاپور با بیان اینکه اگر به دلیل وقوع زمین لرزه ساختمان‌های چندین طبقه در این معابر تنگ و باریک دچار ریزش شوند عملاً با یک فاجعه انسانی مواجه خواهیم شد، افزود: متأسفانه هنوز به آن درجه مطلوبیت از مدیریت بحران نرسیده‌ایم و جای کار بسیار دارد.

اسکان اضطراری در اماکن بحران‌ساز

با توجه به اینکه کاشمر پتانسیل‌های بسیاری برای وقوع حوادث از جمله سیلاب، زلزله و به خصوص آتش‌سوزی دارد، بدون شک مدیریت قبل از بحران به بینشی نیاز دارد تا این امکان را به مدیران بدهد که توانایی فکر کردن در مورد سناریوی بدترین حالت‌های قابل وقوع و چاره یابی آن را داشته و در نهایت امکان‌سنجی و مدیریت کنند.

رئیس اداره آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کاشمر در همین خصوص در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه بر اساس تجربیات به دست آمده وقوع هر حادثه به تهدیدی جدی برای این شهر تبدیل می‌شود، گفت: لای و رسوب ارتفاع سیل بندهای منطقه را کم نموده و این موجب شده مناطق حسین‌آباد و شهرک سید مرتضی بیشتر در معرض تهدید سیلاب باشند.

امیر نژادرحیم همچنین با اشاره به اینکه مناطق حاشیه‌نشین بسیار در معرض تهدید زلزله، آتش‌سوزی و سیلاب هستند، اظهار کرد: اگر حادثه‌ای منجر به بحران شود به خصوص در حسین‌آباد تلفات انسانی بسیاری را خواهیم داشت.

وی همچنین به سرمای بهمن‌ماه امسال اشاره کرد و گفت: شاید سرمای امسال در کاشمر مدیریت شد اما تعدادی والر تحویل برخی خانواده‌ها که گازشان قطع شده بود دادند که انتقادهای بسیاری بر این نحوه توزیع وارد است.

رئیس اداره آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کاشمر بیان کرد: کاش به جای والر درخواست بخاری نفتی می‌کردند، اگرچه بین خانوارها به سرعت نفت توزیع شد اما ممکن بود همان والرها خانواده‌ها را دچار گازگرفتگی کند که در بسیاری از شهرها این اتفاق افتاد.

وی عنوان کرد: متأسفانه در این خصوص دستپاچگی اتفاق افتاد، با وجود اینکه از سه ماه قبل‌ اعلام شده بود از نیمه دوم دیماه با سرما و افت فشار گاز مواجه خواهیم بود می‌شد تدابیر بهتری اتخاذ می‌کردند.

نژادرحیم تصریح کرد: بحران سال ۱۳۸۶ به مراتب بدتر از امسال بود، طی این ۱۵ سال دستگاه‌ها و تجهیزات هواشناسی پیشرفته‌تر شدند اما برای مواجهه بهتر با این بحران تدابیر لازم اتخاذ نشد.

وی همچنین گفت: اگرچه در مواقع بحران از مساجد و تکایا به عنوان اسکان اضطراری استفاده می‌شود اما سازه‌های این اماکن نه تنها مهندسی شده نیستند بلکه خروجی‌های خوبی هم برای مواقع بحران ندارند.

رئیس اداره آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کاشمر عنوان کرد: اگر در زمان اسکان شهروندان در این اماکن که فاقد استحکام و ناایمن هستند زلزله‌ای اتفاق بیفتد، موجب از دست دادن جان چندین نفر می‌شود و این فاجعه است.

وی با اشاره به اینکه هرچند کاشمر پتانسیل وقوع یکسری اتفاق و بحران‌ها را دارد اما امکانات لازم را برای مواجهه نداریم که این کمبودها ما را با مشکلات جدی مواجه کرده است، خاطرنشان کرد: متأسفانه جلسات شورای ترافیک برگزار می‌شود اما اصلاً از آتش‌نشانی دعوت نمی‌کنند.

نژادرحیم ادامه داد: از میدان شهید غلامی به سمت جنوب ۷۰ درصد شهر چون بافت فرسوده است استانداردهای لازم از جمله عریض بودن میلان‌ها را ندارند.

وی همچنین افزود: مکان‌های تجمعی و تجاری، بهداشتی و تفریحی، شهربازی‌های این شهر نه تنها سیستم اطفاء حریق بلکه سیستم اعلام حریق درستی هم ندارند، باید تدبیری اندیشیده شود که ملزم به اجرای این سیستم‌ها شوند.

بارها از عدم لایروبی رودخانه‌ها و سیلاب‌های کاشمر نوشتیم، از نبود ایمنی مدارس، بیمارستان شهید مدرس، مراکز درمانی، تالارهای پذیرانی، پاساژهای تجاری بدون تجهیزات اعلام حریق و ...

؛ اما باز هم جلسات ستاد مدیریت بحران شهرستان زمانی برگزار می‌شود که دیگر کار از کار گذشته و بحران دامن‌گیر شهر شده باشد.

به طور کلی ایمنی در کاشمر پایین است و لازم است تا اقدامی جدی در راستای ارتقاء ایمنی اماکن انجام شود، اما تاکنون اخطاریه‌های سازمان آتش‌نشانی در خصوص رفع مشکلات ایمنی و ارتقای امنیت این اماکن در کاشمر لحاظ نشده است.

با اینکه رفع نواقص و شناسایی موارد و نقاط بحرانی بسیار کم هزینه‌تر از جبران خسارات مادی فردای بحران است، اما هیچ‌گاه کارنامه خوبی در مدیریت بحران را شاهد نبودیم در حالی که مدیریت بحران یک علم است و به کارشناسان و متخصصان امر نیاز دارد.

حال باید دید نقشه مخاطرات و نقاط بحرانی شهرستان کاشمر که سال‌ها پیش باید تهیه می‌شود تا در کنار طرح جامع و تفصیلی به ساخت شهری ایمن و استاندارد کمک می‌کرد، چه زمانی تدوین و ارائه می‌شود؟!

انتهای پیام