خشکسالی در ایران؛ هزاران روستا و بیش از ۲۰۰ شهر در تنش آبی

حمیدرضا جانباز، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب ایران روز چهارشنبه پنجم خرداد (۲۶ مه) در حاشیه امضای "تفاهم نامه همکاری مشترک در زمینه آبرسانی به مناطق محروم" به خبرنگاران گفت نه تنها قطعی آب در تابستان امسال ایران وجود دارد، بلکه «تعداد شهر‌های دارای تنش آبی به بیش از ۲۱۰ شهر» می‌رسد که از این تعداد ۱۰۰ شهر «در وضعیت قرمز تامین آب هستند.»

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

بنا بر همین خبر منابع آبی برخی روستاها از دست می‌رود و ۷ هزار روستا باید با تانکرهای سیار آبرسانی شوند. او با اشاره به کاهش قابل توجه ذخایر آبی سد‌ها نسبت به سال گذشته در زمان مشابه گفت: «فقط در سد‌هایی که تامین آب شرب می‌کنند با کمبود ۴۰ درصدی ذخیره آب نسبت به سال گذشته مواجه ایم که در این زمینه وزارت نیرو اولویت تخصیص آب در سد‌های مهم و تأثیرگذار را تأمین آب شرب قرار داده است.»

براثر خشکسالی امسال در ایران منابع آبی برخی روستاها از دست می‌رود و ۷۰۰۰ روستا باید با تانکرهای سیار آبرسانی شوند

به گزارش خبرگزاری تسنیم تفاهم نامه همکاری مشترک در زمینه آبرسانی به مناطق محروم ایران، بین شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و "بنیاد احسان ستاد اجرایی فرمان امام" برای مدت یک سال امضا و به منظور آبرسانی به ۱۳۰ روستای سیستان و بلوچستان امضا شده که از دو هفته آینده وارد مرحله اجرا می‌شود.

رضا اردکانیان، وزیر نیرو روز ۲۸ اردیبهشت در مراسم مجازی بهره‌برداری از ۱۰ پروژه صنعت برق در استان‌های کرمان، فارس و کرمانشاه هشدار داده بود که تابستان امسال یکی از خشک‌ترین تابستان‌ها در پنج دهه اخیر خواهد بود.به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به گفته عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز هشدار داده است که بر اثر غارت منابع آبی و مدیریت اسفناک آن سالانه ۲۰ میلیارد متر مکعب از این منابع اضافه برداشت می‌شود و با ادامه این روند «جنگ آب بین استان‌ها شروع شده است و به روستاها می‌رسد.»

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  زمستان ۹۶ خشک‌ترین فصل نیم قرن گذشته در ایران است و تهران تازه در ۲۷ دی روی برف به خود دید. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران، کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی بارندگی به نسبت سال گذشته را در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه می‌خواند. محمدرضا بختیاری می‌گوید در ایران تغییر اقلیم رخ داده و باید بر این اساس زندگی کرد که چاره‌ای جز صرفه‌جویی نیست.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  بختیاری می‌گوید اگر در دی و تا اواسط بهمن برف نداشته باشیم، بارش برف از نیمه دوم و اسفند ماه نمی‌تواند به ذخیره برف کشور کمک کند. مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز در پاییز ۹۶ ابراز امیدواری کرده بود که ذخیره ۵۹ درصدی سد کرج و ذخیره ۶۰ درصدی سد طالقان در زمستان با بارش برف ارتقاء یابد.

  "مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران، کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی بارندگی به نسبت سال گذشته را در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه می‌خواند"تصویر: سد کرج.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  رسانه‌ها، کارشناسان اقلیمی و فعالان زیست محیطی زنگ خطر خشکسالی را مدت‌هاست به صدا در آورده‌اند. فرماندار تهران می‌گوید اگر بارندگی‌ها در تهران به همین روند باشد، ۵۲ درصد مردم پایتخت بدون آب شرب خواهند ماند. یک تحقیق بین‌المللی با مشارکت سه پژوهشگر ایرانی نتیجه می‌گیرد که کشور به "سندروم ورشکستگی آبی" مبتلاست. تصویر: سد اکباتان در همدان.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  عواملی چون افزایش سریع جمعیت، مهاجرت و گسترش شهرنشینی، کشاورزی ناکارا، سدسازی بی‌رویه، رویای خودکفایی غذایی، چاه‌های عمیق یا عطش توسعه، در کنار تحریم‌ها، عدم ثبات اقتصادی و سطح پایین هشیاری زیست‌محیطی از دلایل این "ورشکستگی" عنوان می‌شوند. به این سیاهه باید عوامل طبیعی چون سیل، خشکسالی و تغییر اقلیم را اضافه کرد.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  از ابتدای مهر تا آذر ۹۶ مجموعه بارش در اکثر استان‌های ایران بیشتر از ۵۰ درصد کاهش داشته است. خراسان جنوبی، قم، یزد و اصفهان با کمترین میزان بارش در این دوره روبرو بوده‌اند. سد اکباتان در همدان ۷۹ متر ارتفاع و ۳۶میلیون مترمکعب ظرفیت دارد که به دلیل بارندگی کم، سطح آن بسیار پایین رفته است. از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، آب ورودی به سد اکباتان ۷۸ درصد کاهش داشته است و به ۴۱۰ هزار مترمکعب رسیده است.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  بارندگی در خراسان جنوبی اوضاع خوبی ندارد و مردم آن هرسال یکی دوبار نماز طلب باران "استقساء" را به جا می‌آورند. در نماز باران سال جاری در مصلای المهدی بیرجند، مردی با بره‌ای در آغوش دست به دعا برداشت.

  "محمدرضا بختیاری می‌گوید در ایران تغییر اقلیم رخ داده و باید بر این اساس زندگی کرد که چاره‌ای جز صرفه‌جویی نیست"عکاس این صحنه می‌گوید در روستاهای اطراف بیرجند رسم است که موقع نماز دام‌های کوچک را از مادران‌شان جدا کنند و از خدا بخواهند به خاطر پاکی و بی‌گناهی آنها رحمش را شامل حال مردم کند.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  در اصفهان هم تا کنون دو مرتبه نماز باران اقامه شده است. محمدرضا درویش، فعال محیط زیست مشکل را در "خشکسالی مدیریتی" می‌بیند و از حضور مسئولان "متحجر" در مسند امر می‌نالد که درایت درک شرایط را ندارند: «آن چیزی که در کشور ما بحران ایجاد می‌کند این است که ما هرگز واقعیت‌های اقلیمی و جغرافیایی خودمان را به رسمیت نمی‌شناسیم و همچنان رو به آسمان برنامه‌ریزی می‌کنیم و امیدواریم که باد و باران بیاید.»

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  کارشناسان احداث صنایع فولاد، آهن، صنایع سیمان و کشت نیشکر در مناطق کم آب را اشتباه محض می‌دانند. محمد درویش از جمله در انتقاد از استقرار صنایع پرمصرف می‌گوید: «تمام نیروگاه‌های اتمی در دنیا در کنار رودخانه‌ها و دریا‌ها قرار گرفته‌اند؛ اما ما در قم و اصفهان- نیروگاه اتمی ساخته‌ایم؛ و یا اینکه استحصال اورانیوم را از یزد انجام می‌دهیم و مجبوریم با تانکر‌ برای مردم آن منطقه آب شیرین ببریم.»

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  برای برف و باران نماز می‌خوانند و استغاثه می‌کنند، اما این رحمت الهی اسباب زحمت هم هست. با نزول برف و باران جاده‌ها بسته و شهرها فلج می‌شوند. مدرسه‌ها را تعطیل می‌کنند و آمار تصادف و سوانح به خاطر لغزندگی معابر بالا می‌رود.

  چهارشنبه ۲۷ دی پلیس راه ایران از ترافیک سنگین محورهای مواصلاتی استان‌های اردبیل، آذربایجان غربی، خراسان شمالی، خراسان رضوی، البرز و مازندران به خاطر بارش برف و باران خبر داد.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  به خاطر برفی که چندان هم سنگین نیست، مدارس ابتدایی نواحی پنج گانه تبریز تعطیل شدند. خبرگزاری مهر می‌نویسد معابر تبریز به سرسره‌های عریض و طویل مبدل شده‌اند زیرا شهرداری به وعده پاشیدن محلول نمک در ساعات ابتدایی صبح عمل نکرده است.

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  نواحی شرقی، مرکزی و دشت سیستان، واجد بدترین وضعیت خشکسالی در ایران معرفی می‌شوند. محمد درویش می‌گوید اگر بخواهیم فاکتور جمعیت را دخالت بدهیم، تهران وخیم‌ترین وضع را دارد: «چون سرانه آب به شدت وابسته به سد‌هایی است که الان ۶۰ تا ۶۵ درصد خالی هستند و از نظر پدافند غیر عامل تهران به شدت در معرض آسیب جدی است، بعد از تهران شهر‌های مشهد، اصفهان و تبریز قرار دارند.»

• خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

  بحث بر سر کمبود منابع آب در ایران در سال‌های اخیر. موضوعی دائمی بوده که به تدریج جنبه امنیتی نیز پیدا کرده است.

  " خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟ بختیاری می‌گوید اگر در دی و تا اواسط بهمن برف نداشته باشیم، بارش برف از نیمه دوم و اسفند ماه نمی‌تواند به ذخیره برف کشور کمک کند"به باور بسیاری کارشناسان هیچ‌یک از مشکلات اجتماعی و سیاسی در ایران به اندازه مشکل آب جدی نیست و جنگ‌ها و تنش‌هایی که در پیش‌اند، روی قحطی آب متمرکز خواهند بود. محسن رنانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه اصفهان می‌گوید ایران تا پایان دهه ۹۰ شاهد جنگ فراگیر آب خواهد بود.
  
  نویسنده: مهیندخت مصباح