از عربستان تا سودان؛ مناسباتی که در دولت سیزدهم احیا شد و می‌شود

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، ۱۹ اسفند ماه ۱۴۰۱ بعد از پنج دور گفت‌وگو در عراق و سه دور مذاکره در عمان، در نهایت ایران و عربستان سعودی در پکن توافق کردند که مناسبات دیپلماتیک خود را که از دی ماه ۱۳۹۴ قطع شده بود، از سر بگیرند. مناسباتی که در پی حادثه سفارت و سرکنسولگری عربستان در ایران در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۴ در واکنش به اعدام شیخ نمر صورت گرفت و به قطع روابط یکجانبه از سوی عربستان منجر شد. بر اساس توافق صورت گرفته مقرر شد وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی با هم دیدار و درباره روند از سرگیری فعالیت اماکن دیپلماتیک به توافق برسند. 

 پیش زمینه دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی آن هم پس از قطعی روابط در دی ماه ۱۳۹۴ پنج دور مذاکره امنیتی بود که از فروردین ۱۴۰۰ در بغداد کلید خورد و پنجمین دور آن اردیبهشت ۱۴۰۱ در پایتخت عراق برگزار شد و پس از آن هم مسقط میزبان سه دور مذاکره بود. پس از سفر بهمن ماه ۱۴۰۱ آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به پکن و رایزنی‌های انجام شده با «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین و در نهایت با مذاکرات فشرده‌ای که از روز دوشنبه ۱۵ اسفندماه در شهر پکن با حضور علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ یی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین برگزار شد، توافق بین دو کشور در روز جمعه ۱۹ اسفند ماه سال گذشته حاصل شد. ایران و عربستان در این بیانیه‌ نسبت به از سرگیری روابط دیپلماتیک توافق کردند و مقرر شد که حداکثر ظرف مدت حداکثر دو ماه سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها بازگشایی شود. براساس این بیانیه، توافق شد وزرای امور خارجه دو کشور جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یکدیگر ملاقات کنند.

در نهایت این دیدار در ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ در پکن محقق شد و حسین امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان وزرای خارجه دو کشور بعد از هفت سال و سه ماه قطعی روابط رسما با یکدیگر دیدار کرده و بیانیه مشترکی را صادر و بر آمادگی برای از بین بردن موانع پیش روی گسترش همکاری‌ها تأکید کردند.

"مناسباتی که در پی حادثه سفارت و سرکنسولگری عربستان در ایران در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۴ در واکنش به اعدام شیخ نمر صورت گرفت و به قطع روابط یکجانبه از سوی عربستان منجر شد"البته امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان در حاشیه نشست بغداد ۲ در اردن گفت‌وگویی کوتاه با هم داشتند و امیرعبداللهیان ۳۰ آذر ماه ۱۴۰۱ در این باره نوشت: وزیر خارجه عربستان در این دیدار نسبت به آمادگی کشورش برای ادامه مذاکرات با ایران ابراز اطمینان کرد.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه ۱۹ اسفند ماه سال گذشته و در پی توافق ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک در توییتر نوشت: بازگشت روابط طبیعی بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی ظرفیت‌های بزرگی را در اختیار دو کشور، منطقه و جهان اسلام قرار می‌دهد. سیاست همسایگی به عنوان محور کلیدی سیاست خارجی دولت سیزدهم، با قوت در مسیر درست پیش می‌رود و دستگاه دیپلماسی فعالانه در پس تمهید گام‌های بیشتر منطقه‌ای است. 

بعد از دیدار وزرای خارجه در پکن هیأت‌های فنی دو طرف برای بررسی روند بازگشایی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها مبادله شد و در پی آن روز شنبه ۱۹ فروردین ماه وزارت خارجه عربستان از اعزام هیأتی فنی از عربستان سعودی به ایران برای بررسی مکانیسم‌های بازگشایی سفارت این کشور در تهران و همچنین سرکنسولگری عربستان در مشهد، خبر داد. در نهایت خرداد ماه سالجاری سفارت ایران در ریاض، سرکنسولگری در جده و دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده بازگشایی شد و قرار است بزودی نیز اماکن دیپلماتیک عربستان در ایران فعالیت خود را از سر بگیرند. ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه نیز ۱۹ تیر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت که سفرای دو کشور معرفی شده‌ و دو کشور با سفرای معرفی شده موافقت کردند و تبادل سفرا انجام خواهد شد. روابط دو کشور در روند خوبی است و با مشکلی مواجه نیستیم و روند طبیعی خود را طی می‌کند.

* ایران و امارات عربی متحده 

بعد از قطعی روابط عربستان با ایران، تعدادی از کشورها به تبعیت از این کشور اقدام به قطع رابطه یا کاهش سطح روابط با جمهوری اسلامی ایران کردند که از آن جمله می‌توان به بحرین، سودان، کومور، سومالی، مالدیو و جیبوتی اشاره کرد.

امارات عربی متحده و کویت نیز به کاهش سطح روابط اقدام کردند. امارات سطح روابط با ایران را به کاردار کاهش داد و از تعداد دیپلمات‌های ایرانی در این کشور کاست و در همان زمان نیز ایران اقدام به بازگرداندن محمدرضا فیاض سفیر خود از امارات کرد - البته ماموریت سفیر ایران در اوایل بهمن به پایان می‌رسید- و در این مدت مناسبات دو کشور در سطح کاردار ادامه یافت. تعداد دیپلمات‌های ایرانی حاضر در دبی و ابوظبی نیز به ۱۵ نفر کاهش یافت و مقرر شد ۸ نفر در سرکنسولگری دبی و ۷ نفر در سفارت ایران در ابوظبی به فعالیت خود ادامه دهند. البته امارات عربی متحده قبل از تحول جدید در مناسبات ایران و عربستان سعودی، اقدام به بازگرداندن سفیر خود به تهران کرد و اخیرا نیز «رضا عامری» سفیر جدید ایران برای تصدی سفارتخانه ایران در ابوظبی راهی امارات شد.

پس از آنکه آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد، امارات عربی متحده اقدام به اعزام فرستاده ویژه برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید ایران کرد. آیت‌الله رئیسی ۱۵ مرداد ماه ۱۴۰۰ در دیدار این مقام اماراتی گفت: برای تسریع در روند توسعه روابط، مناسب است سازوکار مشترکی ایجاد شود تا ظرفیت‌ها و راه‌های تحکیم مناسبات و همکاری‌های دو کشور را در زمینه‌های مختلف عملیاتی کند. جمهوری اسلامی ایران دوست واقعی و صادقی برای امارات و سایر کشورهای منطقه است.

"ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه نیز ۱۹ تیر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت که سفرای دو کشور معرفی شده‌ و دو کشور با سفرای معرفی شده موافقت کردند و تبادل سفرا انجام خواهد شد"نسبت به مردم امارات احساس علاقه قلبی داریم و ارتباط نزدیک دو دولت می‌تواند زمینه ساز برقراری روابط برادرانه و همکاری‌های نزدیک‌تر بین دو ملت باشد.

۳۰ تیر ماه ۱۴۰۱ حسین امیرعبداللهیان در گفت‌و‌گویی تلویزیونی اعلام کرد: «امارات تصمیم گرفته است تا سفیر به تهران اعزام کند و بزودی سفیر این کشور وارد تهران می‌شود.» وزارت خارجه امارات هم ۳۰ مرداد ماه ۱۴۰۱ اعلام کرد که بنا به توافق پیشین بین این کشور و ایران، «سیف محمد الزعابی» به عنوان سفیر امارات به ایران باز می‌گردد. در این بیانیه، آمده بود که در چارچوب تقویت روابط با جمهوری اسلامی ایران و در راستای ارتقای سطح نمایندگی‌های دیپلماتیک دو کشور در سطح سفیر و تماس تلفنی که در تاریخ ۲۶ جولای (چهار مرداد) بین شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان وزیر امور خارجه امارات و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت، «سیف محمد الذعابی» سفیر امارات عربی متحده به تهران باز می‌گردد و در این سفارتخانه مستقر خواهد شد.

در نهایت امارات شهریور ماه ۱۴۰۱ «سیف الزعابی» سفیر خود در جمهوری اسلامی ایران را به تهران بازگرداند و وی ۲۲ شهریور ماه با حضور در محل وزارت امور خارجه با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیدار و گفت‌وگو کرد. 

* مناسبات ایران و کویت

کویت نیز به تبع عربستان سعودی در دی ماه ۱۳۹۴، اقدام به کاهش سطح روابط به کاردار کرد، ولی سفیر ایران در کویت همچنان به فعالیت خود ادامه داد و اخیرا نیز «محمد توتونچی» سفیر جدید ایران برای تصدی سفارت ایران در کویت منصوب شد. ۳۰ تیر ماه ۱۴۰۱ بود که امیرعبداللهیان در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرد که کویت سفیر خودش را معرفی کرده و ایران هم موافقت کرده و ظرف روزهای آینده سفیر جدید کویت وارد تهران می‌شود. ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه هم سوم مرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره تعیین سفیر کویت در تهران بیان کرد: روابط با کویت عموما روابط مثبت است و سفیر این کشور تعیین و معرفی شده و موافقت صورت گرفته و در آینده نزدیک شاهد حضور سفیر کویت خواهیم بود. در نهایت «بدر عبدالله المنیخ» سفیر جدید دولت کویت ۲۲ مرداد ماه ۱۴۰۱ و در آغاز ماموریتش در تهران با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و رونوشت استوارنامه خود را تقدیم کرد.

* آمادگی مالدیو برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک با ایران

بعد از توافق ایران و عربستان برای از سرگیری مناسبات دیپلماتیک، دولت مالدیو هم که در اردیبهشت ۱۳۹۵ اقدام به قطع روابط با ایران کرده بود، در ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ در بیانیه‌ای مطبوعاتی از تصمیم این کشور برای احیای روابط دیپلماتیک با ایران خبر داد و در بیانیه دولت مالدیو آمده بود: با توجه به این تحولات مثبت، دولت مالدیو تصمیم به ازسرگیری روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران گرفته است. 

* سومالی و جیبوتی

۱۷ دی ماه ۱۳۹۴ نیز دولت سومالی در پی حادثه سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد اعلام کرد که ارتباط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرده است.

پایگاه خبری البیان گزارش داد که تصمیم به قطع روابط دیپلماتیک سومالی با ایران در نشست هیأت دولت سومالی و در اعتراض به «تعرض به سفارت عربستان» اتخاذ شده است. وزارت خارجه سومالی همچنین از هیات دیپلماتیک ایران در موگادیشو خواست تا ۲۴ ساعت دیگر خاک این کشور را ترک کند. رویترز در آن زمان گزارش داد که سومالی در همان روزی که اعلام قطع روابط با ایران کرد، مبلغی معادل ۵۰ میلیون دلار از عربستان سعودی دریافت کرده است.

۱۶ دی ماه ۱۳۹۴ نیز شبکه خبری العربیه اعلام کرد که جیبوتی روابط دیپلماتیک خود با ایران را در پی تنش ایجاد شده بین عربستان سعودی و ایران قطع کرده است. البته ایران و جیبوتی سفیر در پایتخت‌ها نداشتند و سفیر جمهوری اسلامی در گامبیا سفیر غیرمقیم ایران در جیبوتی بود.

* از سفر بن فرحان به تهران تا سفر امیرعبداللهیان به حاشیه خلیج فارس

بعد از آنکه ایران و عربستان سعودی رسما برای از سرگیری مناسبات دیپلماتیک توافق کردند و نخستین دیدار رسمی آنها در پکن در ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ انجام شد، دو وزیر خارجه برای دومین بار در ۱۲ خرداد ماه در حاشیه نشست گروه دوستان بریکس در کیپ تاون آفریقای جنوبی با یکدیگر دیدار کردند و وزیر خارجه عربستان گفت که بزودی به تهران سفر می‌کند که در نهایت ۲۷ خرداد ماه ۱۴۰۲ فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی سفری یک روزه به تهران داشت و ضمن دیدار با امیرعبداللهیان به دیدار آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رفت.

دو روز بعد از سفر فرحان به تهران، حسین امیرعبداللهیان در ۲۹ خرداد تا اول تیر ماه سفری به چهار کشور حوزه خلیج فارس داشت، سفری که از قطر شروع و پس از حضور در عمان و سپس سفری چند ساعته به کویت، در نهایت به امارات عربی متحده ختم شد. سفر امیرعبداللهیان به کویت نخستین بار بعد از تصدی این سمت انجام شد و سفر به امارات هم به صورت رسمی و دوجانبه نخستین بار صورت گرفت. البته امیرعبداللهیان ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ به منظور انجام سفری کوتاه و برای شرکت در مراسم یادبود رئیس فقید امارات به این کشور سفر کرده بود.

ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم که امیرعبداللهیان را در سفر اخیرش به حاشیه خلیج فارس همراهی می‌کرد در توییتی نوشت: منطقه شاهد پویایی مثبت از مسیر ارتباط و گفت‌وگوی بیشتر کشورها با یکدیگر است.

"۳۰ تیر ماه ۱۴۰۱ بود که امیرعبداللهیان در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرد که کویت سفیر خودش را معرفی کرده و ایران هم موافقت کرده و ظرف روزهای آینده سفیر جدید کویت وارد تهران می‌شود"سفر وزیر خارجه عربستان به ایران، از سرگیری فعالیت‌های سفارت‌های امارات و قطر و سفر منطقه‌ای دکتر امیرعبداللهیان به حوزه خلیج فارس، نوید بخش آینده‌ای روشن مبتنی بر همکاری سازنده کشورهای منطقه با یکدیگر است.

امیرعبداللهیان چهارشنبه شب ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ پیش از عزیمت به سمت امارات و در کویت در توییتر نوشت: همگرایی و حل چالش‌ها با مشارکت دسته‌جمعی کشورهای منطقه‌، مطلوب‌ترین مسیر برای تحقق پیشرفت ملت‌ها و تامین امنیت در خلیج‌ فارس است.

* آمادگی کومور برای ازسرگیری روابط

در این میان کومور هم از تمایل برای از سرگیری مناسبات دیپلماتیک با ایران خبر داد. «ظهیر ذوالکمال» وزیر امور خارجه کومور ۱۲ خرداد ماه سالجاری با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه نشست وزرای خارجه دوستان بریکس در کیپ تاون آفریقای جنوبی دیدار و گفت‌وگو کرد. 

وزیر امور خارجه کومور در دیدار با امیرعبداللهیان روابط دو کشور را قدیمی و ریشه دار توصیف و به تمایل کشورش برای ازسرگیری روابط رسمی با جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد که با استقبال حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روبرو شد. وزرای خارجه دو کشور همچنین توافق کردند مقدمات این کار فراهم شود.

در پی قطع روابط ایران و عربستان سعودی در دی ماه ۱۳۹۴، مجمع الجزایر «کومور» نیز سفیر خود از تهران را فراخواند و اقدام به قطع رابطه با ایران کرد. 

* تمایل سودان برای برقراری روابط دیپلماتیک با ایران

۱۵ تیرماه سالجاری و در حاشیه نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان روسای دستگاه‌های دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و سودان برای نخستین بار بعد از هفت سال و نیم قطعی روابط با یکدیگر دیدار کردند. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «علی الصادق علی» سرپرست وزارت خارجه سودان با یکدیگر دیدار و گفت‌‌وگو کردند. امیرعبداللهیان نیز در توییتی با اشاره به دیدارش با سرپرست وزارت خارجه سودان گفت: نحوه از سرگیری قریب‌الوقوع مناسبات دیپلماتیک سودان و ایران را بررسی کردیم و در جریان آخرین تحولات داخلی این کشور قرار گرفتم.

البته در این مدت شاهد همکاری سودان برای بازگرداندن اتباع ایرانی در این کشور بودیم. پس از ناآرامی‌ها و درگیری‌های اخیر در سودان، جمهوری اسلامی ایران اقدام به خارج کردن ۶۵ تبعه ایرانی از سودان کرد.

این افراد اردیبهشت ماه پس از هماهنگی‌های لازم از خارطوم به پورت سودان و از آنجا به بندر جده منتقل شدند و بعد از آن هم به کشور بازگشتند. در همین ارتباط ناصر کنعانی نهم اردیبهشت ماه از همکاری موثر عربستان و مساعدت دولت سودان در این خصوص تقدیر و تشکر کرد. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای درگیری‌ها در سودان بین شبه نظامیان «پشتیبانی سریع» و ارتش این کشور ضمن ابراز نگرانی از این وقایع، بر خویشتنداری و توسل به گفت‌وگو از سوی طرف‌های درگیر تأکید کرده و از طرفین خواست که به اختلافات داخلی پایان داده و از شرایط نگران کننده کنونی با گفت‌وگو و آرامش عبور کنند. 

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ۱۹ تیر ماه درباره دیدار امیرعبداللهیان و سرپرست وزارت خارجه سودان در باکو گفت: می‌توانیم خوشبین باشیم در آینده شاهد تحولات مثبتی در روابط دو کشور باشیم. دیدار وزرای خارجه دو کشور نتیجه تحرکات دیپلماتیک دو طرف در ما‌ه‌های گذشته بود. نتیجه این اقدامات دیپلماتیک را در نشست باکو دیدیم که به دیدار وزرای خارجه منتهی شد.

"پایگاه خبری البیان گزارش داد که تصمیم به قطع روابط دیپلماتیک سومالی با ایران در نشست هیأت دولت سومالی و در اعتراض به «تعرض به سفارت عربستان» اتخاذ شده است"گفت‌وگوهای بسیار مثبتی صورت گرفت. سودان به عنوان کشور مهم عربی و اسلامی برای ما حائز اهمیت است و دو کشور همواره روابط سازنده و بسیار خوبی داشتند. طرف سودانی تمایل خود را برای بازگرداندن روابط به مسیر طبیعی و ازسرگیری روابط رسمی اعلام کرد که مورد استقبال گرم و جدی طرف ایرانی قرار گرفت.

این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین گفت: نسبت به آنچه در داخل سودان می‌گذرد، نگران هستیم و تحولات داخلی این کشور را با نگرانی دنبال می‌کنیم و متاسف هستیم که مردم مسلمان سودان شرایط امنیتی و اقتصادی و روزمره سختی را در حال تجربه کردن هستند و امیدواریم بزودی شاهد بازگشت ثبات و آرامش در سودان باشیم. امیدواریم در آینده نزدیک با از سرگیری روابط رسمی، شاهد تقویت روابط و برداشتن گام‌های جدید در راستای ارتقای سطح همکاری‌ها در سطح مورد انتظار دو کشور باشیم. از سرگیری روابط دو کشور به نفع منطقه و جهان اسلام خواهد بود.

(اینجا بخوانید)

* نقش آفرینی عمان در مناسبات ایران و بحرین

بحرین هم از دیگر کشورهایی بود که به تبع عربستان اقدام به قطع رابطه با ایران کرد.

حسین امیرعبداللهیان در نهم بهمن ماه ۱۴۰۱ در نشست خبری مشترک با همتای قطری در تهران گفت: «در مورد بحرین از طریق یک واسطه تبادل پیام‌ها بین دو کشور جریان دارد. معتقدیم اکنون در شرایطی هستیم که از مرحله گفت‌وگو به خوبی عبور می‌کنیم و باید وارد گام و مرحله بعدی که همکاری‌های پایدار است، بشویم.»  امیرعبداللهیان پس از آن در گفت‌وگویی با شبکه الجزیره در این باره گفت: در سفری که در هفته‌های گذشته سلطان عمان به بحرین داشتند، گفت‌وگوهایی در خصوص وضعیت بین جمهوری اسلامی ایران و بحرین در سطح سران عمان و بحرین انجام شد. بعد از بازگشت جناب سلطان از منامه، وزیر امور خارجه عمان با من گفت‌وگو کرد و از ابتکار سلطان برای پیشرفت مناسبات و حل موانعی که در مسیر مناسبات تهران و منامه وجود دارد، سخن گفتند. ما توافق کردیم در گام اول -صرفا- برای بازدید از سفارتخانه‌ها و اماکن دیپلماتیک دو کشور هیأت‌های فنی را اعزام کنیم. طبعاً هیأت ما به منامه رفت؛ البته مورد استقبال قرار گرفتند و با هماهنگی‌های طرف عمانی توانستند وظایف فنی خودشان را در موضوع بازدید از سفارتخانه و اماکن دیپلماتیک انجام دهند.ما همواره از روابط طبیعی بین تهران و منامه استقبال کرده‌ایم؛ اما از طریق سلطان عمان و از مجاری دیپلماتیک موانعی که در این مسیر وجود دارد را بیان کرده‌ایم.

"سفر امیرعبداللهیان به کویت نخستین بار بعد از تصدی این سمت انجام شد و سفر به امارات هم به صورت رسمی و دوجانبه نخستین بار صورت گرفت"ایده‌هایی را طرف بحرینی مطرح کرده است. در حال دیالوگ و رایزنی‌های غیرمستقیم از طریق سلطان عمان در این موضوع هستیم. امیدوار هستیم که نسبت به هر آنچه که موانع عادی شدن روابط دو کشور است، دولت بحرین توجه بیشتری را به عمل آورد. طبعاً چنانچه آن موانع از میان برداشته شود، بازگشت روابط دو کشور به حالت طبیعی دست یافتنی خواهد بود.

ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ درباره روابط ایران و بحرین گفت: مقامات دولت بحرین آمادگی خودشان را اعلام کردند. ما در ارتباط با همه کشورهای اسلامی، عربی و همسایه علاقه‌مند به گسترش و توسعه مناسبات هستیم و در عین حال باید زمینه‌های مقدماتی لازم برای از سرگیری روابط رسمی دو کشور فراهم شود و ان‌شاءالله این گام صورت بگیرد.

گفت‌وگوها به صورت غیرمستقیم ادامه دارد و امیدواریم با روندی که در منطقه شاهد آن هستیم، کمک کند در ارتباط با بحرین شاهد تحول مثبتی با بحرین باشیم مشروط بر اینکه مقدمات لازم فراهم شود.

* روابط با اردن

پس از حادثه سفارت عربستان در تهران و سرکنسولگری این کشور در مشهد، «محمد المومنی» سخنگوی دولت اردن ۱۵ دی ۱۳۹۴ اعلام کرد اردن در هر شرایطی در کنار عربستان خواهد بود. وزارت خارجه اردن همچنین در واکنش به حادثه سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد، سفیر ایران در امان را فراخواند و به وی اعتراض کرد. اردن عملا در ۱۳۹۷ از کاهش سطح روابط با ایران به کاردار خبر داد. در حال حاضر کاردار ایران در اردن مشغول به فعالیت است و اردن هم در ایران کاردار موقت دارد. 

حسین امیرعبداللهیان ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ در سومین نشست هفتگی خود با خبرنگاران درباره مناسبات با اردن عنوان کرد: در جریان نشست بغداد ۲ در امان پایتخت اردن با ملک عبدالله پادشاه اردن به مدت ۴۰ دقیقه گفت‌وگویی دوستانه و صمیمانه انجام شد. پادشاهی اردن از سوی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه مناسبات و همکاری‌ها همواره مورد توجه قرار دارد.

"پس از ناآرامی‌ها و درگیری‌های اخیر در سودان، جمهوری اسلامی ایران اقدام به خارج کردن ۶۵ تبعه ایرانی از سودان کرد"آقای ملک عبدالله به من گفت سلام‌های من را به آقای رئیسی ابلاغ کنید و علاقه‌مند هستم در آینده نزدیک به ایران سفر کنم. جمهوری اسلامی ایران از سفر ایشان به تهران استقبال می‌کند. البته می‌دانید سفارتخانه‌های ما در دو کشور باز است و فعالیت‌های ما در سطح کاردار ادامه دارد و ما از ارتقای روابط با اردن به سطح سفیری استقبال می‌کنیم. 

حسین امیر عبداللهیان و «ایمن الصفدی» همتای اردنی خود فروردین سالجاری تلفنی گفت‌وگو کردند و پایگاه خبری «رؤیا الاخباری» به نقل از الصفدی گزارش داد، اردن مانند همه کشورهای عربی، خواستار برقراری روابط با جمهوری اسلامی ایران بر مبنای اصل عدم مداخله در امور داخلی و همکاری است که به سود دو کشور و منطقه باشد.امیرعبداللهیان هم بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌های دوجانبه تأکید کرد.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی با شبکه الجزیره در این باره گفت: در دیداری که با ملک عبدالله، پادشاه اردن هاشمی داشتم؛ اولاً، حامل پیام آقای دکتر رئیسی بودم؛ ثانیاً، در آن دیدار ما با جناب ملک توافق داشتیم بر توسعه مناسبات تهران و امان. ما همواره از توسعه مناسبات با کشورهای مسلمان و کشورهای منطقه از جمله اردن استقبال کرده‌ایم و از هرگونه پیشنهاد و ابتکاری برای توسعه مناسبات استقبال می‌کنیم. 

* مناسبات با لیبی 

چندی پیش نیز شاهد تقدیم استوارنامه سفیر جدید لیبی به وزیر امور خارجه و رئیس جمهور بودیم. البته مناسبات با لیبی ارتباطی با قطعی روابط با عربستان سعودی نداشت و در پی تحولات داخلی این کشور، ایران اقدام به خروج سفیرش از لیبی گرفت و چندی بعد هم «محمدرضا رئوف شیبانی» سفیر ایران در تونس به عنوان سفیر آکردیته و ترددی در لیبی هم مشغول به فعالیت شد.

در این میان «علی جمعه حسن فضیل» سفیر جدید لیبی در تهران روز چهارشنبه ۱۷ خرداد در آغاز ماموریت دیپلماتیک خود در جمهوری اسلامی ایران، با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیدار و رونوشت استوارنامه خود را تقدیم کرد.

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ۲۲ خرداد در نشست هفتگی با خبرنگاران در خصوص لیبی و اعزام سفیر ایران به طرابلس هم بیان کرد: لیبی کشور مهم اسلامی و عربی است و امنیت و ثبات در این کشور برای ما حائز اهمیت است.

فرد مناسب برای تصدی مسؤولیت سفارت ایران در لیبی را انتخاب کردیم و روند اداری کار برای تایید نهایی و انتصاب ایشان در حال انجام است و امیدواریم در آینده نزدیک با عزیمت سفیر جدید به لیبی، شاهد ازسرگیری رسمی فعالیت‌های سفارت ایران در طرابلس هم باشیم. کنعانی ۱۹ تیر ماه نیز در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره اعزام سفیر به لیبی اظهار داشت: توجه به جایگاه این کشور همواره مورد اهتمام ایران بوده است. در طول سالیان طولانی روابط خوبی بین دو کشور وجود داشته و پیوندهای بین دو ملت نیز بسیار عمیق و ریشه دار است. با توجه به شرایط لیبی در طول سال‌های گذشته و تحولات در داخل این کشور و بی ثباتی‌ها، تصمیم به خروج سفیر و کادر دیپلماتیک ایران از سفارت در طرابلس گرفته شد و طبیعتا فعالیت سفارت ما در پایتخت متوقف شده بود. در سال‌‌های اخیر سفیر ما در تونس سفیر غیرمقیم و ترددی در لیبی بود و ماموریت‌های دیپلماتیک را انجام می‌داد. با توجه به اهمیت و جایگاه لیبی و لزوم تقویت روابط دو کشور و ارتقای ثبات و امنیت در این کشور کمک کرد که روابط و فعالیت‌های نمایندگی‌های دیپلماتیک را به صورت مرحله‌ای به مسیر عادی و طبیعی برگردانیم.

"این افراد اردیبهشت ماه پس از هماهنگی‌های لازم از خارطوم به پورت سودان و از آنجا به بندر جده منتقل شدند و بعد از آن هم به کشور بازگشتند"سفیر لیبی در تهران معرفی شد و استوارنامه خود را تسلیم رئیس جمهور کرد.

وی افزود: هیأت دیپلماتیک ایران نیز عازم طرابلس شده است و با استقبال مقامات وزارت خارجه لیبی در محل سفارت مستقر شده و دیدار و گفت‌وگوی دوجانبه‌ای با مقامات لیبی در وزارت خارجه انجام شد. زمینه سازی برای ارتقای سطح هیأت دیپلماتیک ما در لیبی در حال انجام است. عملا فعالیت سفارت ما در لیبی آغاز شده است و این روابط تقویت و ادامه خواهد یافت.