محاکمه دانشجویان معترض به شلیک هواپیمای اوکراینی؛ عاملان فاجعه هنوز معرفی نشده اند

 محاکمه دانشجویان معترض به شلیک هواپیمای اوکراینی؛ عاملان فاجعه هنوز معرفی نشده‌اند

در حالی که بیش از یک سال از شلیک دو موشک به هواپیمای اوکراینی و مرگ همه ١٧٦مسافر آن گذشته است، هنوز هیچ خبری از معرفی عاملان و آمران این حادثه نیست. ولی در همین مدت برای ده‌ها فعال دانشجویی به اتهام شرکت در مراسم یادبود قربانیان این فاجعه پرونده قضایی تشکیل شده است.

در آخرین مورد، چهارشنبه هجدهم فرورین ۱۴۰۰، نخستین جلسه رسیدگی به پرونده «ضیاء نبوی» و هم‌چنین «علی حقیقت جوان» و «امیرحسین علی بخشی»، دو عضو «اتحادیه تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌های کشور» موسوم به «دانشجویان متحد» برگزار شد.

***

۱۸ دی ۱۳۹۸، پرواز شمارهٔ ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین اندکی پس از برخاستن از«فرودگاه امام خمینی» در تهران به مقصد «کی‌اف»، پایتخت اوکراین هدف دو موشک قرار گرفت که به فاصلهٔ چند ثانیه از سامانه موشکی پدافند هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شلیک و به کشته شدن همه ١٧٦مسافر آن منجر شد.

حکومت جمهوری اسلامی سه روز این موضوع را مخفی نگه داشت اما سرانجام ستاد مشترک نیرو‌های مسلح در بیانیه‌ای اعلام کرد که هواپیمای اوکراینی با شلیک موشک ساقط شده است. فرمانده هوا فضای سپاه پاسداران نیز با پذیرش مسوولیت شلیک این موشک‌ها، حادثه را ناشی از«خطای انسانی» برخی نیروهای سپاه پاسداران دانست. به فاصله کمی بعد از سخنان سردار «امیرعلی حاجی‌زاده»، دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور با برگزاری تجمعاتی در فضای دانشگاه‌ها و روشن کردن شمع و سر دادن برخی شعارها، اعتراض خود را به این رویداد اعلام کرده و خواستار محاکمه عاملان و آمران اصلی آن شدند. اما به جای محاکمه آمران، دانشجویان معترض محاکمه شدند؛ برخی احکام حبس گرفتند و برخی در انتظار برگزاری دادگاه به سر می‌برند.

به گفته یک عضو اتحادیه سراسری تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌های کشور موسوم به دانشجویان متحد، جلسه اول دادگاه ضیاء نبوی، دانشجوی کارشناسی ارشد «دانشگاه علامه طباطبایی»، علی حقیقت جوان عضو «انجمن اسلامی آرمان» در «دانشگاه علم و صنعت» تهران و امیرحسین علی بخشی، دانشجوی «دانشگاه تهران» روز چهارشنبه هجدهم فروردین ماه بعد از طرح اتهامات و شنیدن برخی از دفاعیات آن‌ها، به دلیل «ایراد شکلی» در پرونده از سوی قاضی، نیمه کاره به پایان رسید: «روز چهارشنبه دادگاه سه نفر از دانشجویان شرکت کننده در تجمع یادبود مسافران کشته شده در هواپیمای اوکراینی برگزار شد اما به دستور "افشار"، قاضی شعبه ٢٦ دادگاه انقلاب تهران، پرونده به دلیل برخی ایرادات شکلی، به شعبه بازپرسی تشکیل دهنده آن بازگردانده شد.

"فرمانده هوا فضای سپاه پاسداران نیز با پذیرش مسوولیت شلیک این موشک‌ها، حادثه را ناشی از«خطای انسانی» برخی نیروهای سپاه پاسداران دانست"مشخص نیست که دقیقاً چه زمانی ایرادات پرونده در بازپرسی رفع و مجدداً به دادگاه ارجاع داده خواهد شد.»

امیرحسین علی بخشی و علی حقیقت جوان اوایل اسفند ١٣٩٨، تقریباً یک ماه بعد از اعتراضات دانشجویان به ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی از سوی سپاه پاسداران، توسط «قرارگاه ثارالله» همین نهاد نظامی و امنیتی بازداشت شدند. به فاصله کوتاهی بعد از بازداشت این دو، ضیاء نبوی، دیگر فعال دانشجویی هم در تهران بازداشت شد.

آن طور که نبوی در صفحه توییتر خود نوشته است، ارتباط با اتحادیه دانشجویان متحد، برخی نوشته‌ها در توییتر و شرکت در تجمع یادبود مسافران هواپیمای اوکراینی از مصادیق اتهامات او در دادگاه مطرح شده‌اند. اتهامات هر سه این دانشجویان، «اجتماع و تبانی به قصد بر هم زدن امنیت» و «تبلیغ علیه نظام »اعلام شده است.

ضیاء نبوی در دوره ریاست جمهوری «محمود احمدی‌نژاد»، در «دانشگاه نوشیروانی» بابل فعالیت می‌کرد. او هم‌زمان سخن‌گوی «شورای دفاع از حق تحصیل» بود که کار دفاع از حق تحصیل شهروندان بهایی و دیگر محرومان از تحصیل را پی‌گیری می‌کرد. نبوی به خاطر این فعالیت‌ها بارها بازداشت شد.

آخرین دوره حبس او بعد از «جنبش سبز» بود که هشت سال طول کشید.

یک عضو اتحادیه تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌های کشور در مورد جزییات این پرونده به «ایران‌وایر» می‌گوید سپاه پاسداران به عنوان متهم اصلی شلیک دو موشک به هواپیمای اوکراینی، در حال وارد کردن فشار بر قاضی با هدف صدور حکم سنگین برای علی حقیقت جوان، ضیاء نبوی و امیرحسین علی بخشی است: «پرونده این سه فعال دانشجویی حدود ۹۰۰ صفحه است و بر اساس اطلاعی که ما پیدا کرده‌ایم، برخی مطالبی که این سه نفر در شبکه‌های اجتماعی شخصی خود منتشر کرده‌اند و بیانیه‌های صادر شده از سوی انجمن‌های دانشجویی به عنوان مستندات این اتهامات مورد استفاده قرار گرفته‌اند. بر اساس آن چه وکلای این سه نفر مطرح کرده‌اند، نام اتحادیه تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌های کشور به صورت مکرر در پرونده ذکر شده است. بنابراین به راحتی می‌توان فهمید که شاکی از فعالیت این انجمن‌های قانونی ناراضی است و قصد دارد هزینه فعالیت‌های آن‌ها را بر دوش این دانشجویان بگذارد. بر اساس اطلاع ما، ضابط قضایی، یعنی قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران قبل از برگزاری نخستین جلسه دادگاه، بارها با قاضی دیدار کرده است. هر چند ما از محتوای این دیدارها اطلاع نداریم اما هیچ بعید نیست که این کار با هدف فشار بر قاضی برای صدور حکم سنگین علیه این سه دانشجو انجام شده باشد.»

به گفته این فعال دانشجویی، چندین بار طرح نام اتحادیه تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌های کشور در پرونده این سه دانشجو، نشانه خشم سپاه پاسداران از توان این نهاد مستقل برای سازمان‌دهی حرکات اعتراضی در دانشگاه‌های مختلف است.

تشکل‌های اسلامی بسیاری از دانشگاه‌های کشور در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به صورت غیرقانونی توقیف و یا لغو مجوز شدند.

"او هم‌زمان سخن‌گوی «شورای دفاع از حق تحصیل» بود که کار دفاع از حق تحصیل شهروندان بهایی و دیگر محرومان از تحصیل را پی‌گیری می‌کرد"در آخرین ماه‌های فعالیت این دولت، فعالان دانشجویی به فکر احیای این انجمن‌ها افتادند. «شورای احیا»، نام جمعی بود که در آن روزها کار پی‌گیری فعالیت مجدد این تشکل‌ها را برعهده گرفت.

از دل همین شورا بود که بعد اتحادیه تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌های سراسر کشور با درخواست مجوز از وزارت علوم دولت «حسن روحانی» کار خود را آغاز کرد.

هر چند این مجوز بعد از گذشت تقریباً هشت سال صادر نشده است اما خود اعضای این اتحادیه فعالیت آن را قانونی می‌دانند: «اتحادیه ما به هیچ وجه غیرقانونی نیست. درخواست مجوز ما سال‌ها است که به وزارت علوم دولت روحانی ارایه شده است ولی هیچ پاسخی، چه مثبت و چه منفی دریافت نکرده‌ایم. به همین دلیل در حال حاضر فعالیت در قالب اتحادیه به صورت غیر رسمی انجام می‌شود. خود وزارت علوم هم عملاً ما را به نام اتحادیه می‌شناسد و مسوولان مختلف آن با همین نام ما را مورد خطاب قرار می‌دهند.»

تا امروز برای ده‌ها دانشجو در سراسر کشور به دلیل شرکت در تجمعات اعتراضی نسبت به شلیک دو موشک به هواپیمای اوکراینی احکام سنگین زندان صادر شده است.
میلاد پورعیسی/ ایران وایر
 
فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران