دلایل کمبود دارو در ایران؛ از سوءمدیریت وزارت بهداشت تا صادرات به روسیه

کمبود دارو و افزایش قیمت داروها در ایران مشکل تازه‌ای نیست اما در چند هفته گذشته بار دیگر خبرساز شده است تا جایی که مجلس شورای اسلامی وزیر بهداشت را احضار کرد.

مقامات وزارت بهداشت تابستان امسال وعده داده بودند تا با اجرای طرح موسوم به «دارویار»، کمبود دارو پس از دو تا سه ماه به «حداقل» کاهش پیدا کند و قیمت داروها به سمت «واقعی شدن» برود. حالا چهار ماه از اجرایی کردن این طرح گذشته است و داروهای رایج همچون آنتی‌بیوتیک، شربت استامینوفن و بروفن کودکان و سرم‌های تزریقی نیز کمیاب شده است.

به گزارش «جام‌جم آنلاین»، داروخانه‌ها و شهروندان برای تهیه حدود ۱۵۰ قلم دارو مشکل دارند.

آمار دقیق میزان کمبود دارو مشخص نیست و آمارهای ارائه شده توسط مقامات دولتی شامل داروخانه‌های دولتی می‌شود.

نایت رئیس انجمن داروسازان به «تجارت نیوز» گفته است که آنچه از داروخانه‌های خصوصی استعلام شده است نشان می‌دهد حدود ۲۰۰ قلم دارو را کمبود دارند.

روزنامه «هم‌میهن» در مطلبی تحت عنوان «دارو در آستانه وضعیت قرمز» گزارش داد که ۷۰۰ قلم دارو در ایران با کمبود دچار شده است.

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت ایران در واکنش به معضل کمبود دارو گفت کمبودی برای «داروهای رایج» وجود ندارد و تنها به پزشکان توصیه کرد که تجویز دارو را «منطقی» کنند و گفت برخی بیماری‌ها «بدون دارو» درمان می‌شوند و باید «حداقل دارو» برای بیماران تجویز شود.

در این میان، بازار تبلیغ برای طب سنتی هم بار دیگر داغ شده است.

دکتر سام پورنژاد، داروساز ساکن آتلانتا در آمریکا می‌گوید چند دلیل در کنار هم منجر به بحران کمبود دارو در ایران شده است.

دکتر پورنژاد به صدای آمریکا گفت کمبود مواد اولیه، چه برای ساخت دارو و چه اقلامی مانند جعبه دارو یکی از مشکلات جاری در ایران است که بر خلاف گفته عده‌ای که دلیلش را تحریم می‌دانند ارتباط مستقیمی با این موضوع ندارد.

مقامات جمهوری اسلامی ایران همواره دلیل معضل کمبود دارو در کشور را تحریم‌های آمریکا عنوان می‌کردند اما چندی پیش اتحادیه واردکنندگان دارو نیز اذعان کرد که آمریکا دارو را تحریم نکرده است و تنها «مکانیزم مالی» محدود شده است.

دکتر سام پورنژاد می‌گوید عدم کنترل قیمت ارز باعث شده است تا شرکتها برای خرید با مشکل مواجه شوند. همچنین بر اساس قوانین جاری اگر دارویی در داخل تولید شود معادل آن از خارج وارد نمی‌شود و زمانی که شرکت‌ها دارو نسازند و معادل داروها نیز وارد نشود کمبود ایجاد خواهد شد. به گفته دکتر پورنژاد، حتی داروهای وارداتی نیز به خاطر عدم ترخیص در گمرک به بازار نمی‌رسند.

دکتر پور‌نژاد یکی دیگر از دلایل بحران کمبود دارو در ایران را «احتکار دارو» توسط برخی از شرکت‌های دارویی عنوان کرد و گفت داروسازهای داخلی به کمیسیون تغییر قیمت سازمان غذا و دارو پیشنهاد بالا بردن قیمت داروها را می‌دهند و تا زمانی که این موضوع تأیید نشود دارو می‌بایست با قیمت اولیه پخش شود اما برخی از شرکت‌ها به رغم اینکه می‌توانند دارو را پخش کنند منتظر تغییر قیمت می‌مانند.

او افزود در کشورهایی مانند آمریکا در مواقعی که کمبود دارو پیش می‌آید، کادر درمان نشست برپا می‌کند و در مورد جایگزین‌های مناسب و نسخه نوشتن درست بحث و تصمیم‌گیری می‌کنند اما در ایران وزارت بهداشت اقدامی در این رابطه انجام نداده است.

«تجارت نیوز» در گزارشی یکی دیگر از دلایل اصلی کمبود دارو در داروخانه‌ها را صادرات داروهای ایرانی به روسیه عنوان کرده است. حسین شمالی، دبیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو ارزش صادرات داروهای ایرانی به روسیه را حدود ۷.۴ میلیون دلار عنوان کرده است.

در حالی که شماری از این داروها از جمله دارویی که برای بیماران مبتلا به «ام اس» تجویز می‌شود در ایران دچار کمبود است این دارو از ایران به روسیه صادر می‌شود.