فلسفه تشکیل شورای نگهبان پاسداری از اسلامیت و جمهوریت است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان، سیامک ره‌پیک قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در سخنانی در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با شبکه خبر، گفت: بقای هر نظام سیاسی منوط به وجود ارزش‌هاست و لذا باید سازوکاری برای حفاظت از آن ارزش‌ها پیش بینی شود که یکی از این سازوکارها، پیش‌بینی نهادهایی است که آن نهادها از این ارزش‌ها حفاظت کنند.

وی افزود: در جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروز انقلاب اسلامی، قانون اساسی ارزش‌هایی را بیان کرده که این ارزش‌ها به عنوان ارزش‌های اساسی تلقی می‌شود، یعنی بودن آنها به منزله وجود نظام و نبودنش به معنای نبودن نظام است. جمهوریت و اسلامیت نظام دو ارزش اساسی است که در جمهوری اسلامی هم متبلور است و در جای جای اصول قانون اساسی هم دیده می‌شود.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان تصریح کرد: سازوکارهای مختلفی در قانون اساسی پیش‌بینی شده تا از این دو ارزش اساسی مراقبت شود؛ تأسیس شورای نگهبان هم فلسفه‌اش این است که یک نهادی بتواند از طریق مراقبت و نظارت بر قانون‌گذاری، مراقبت از انتخاب کسانی که وظیفه مدیریت کلان کشور را بر عهده دارند و… از جمله جمهوریت و اسلامیت نظام، مراقبت کند و در واقع این چیزی است که در تمام نظام‌ها با عناوین مختلفی وجود دارد.

ره‌پیک در پاسخ به سوالی درباره شیوه رأی‌گیری در جلسات شورای نگهبان، گفت: ما در شورای نگهبان هر موضوعی که منجر به تصمیم‌گیری شورای نگهبان شود را از طریق رأی‌گیری در جلسات شورای نگهبان اتخاذ می‌کنیم؛ مثلاً برای مصوبات به ۷ رأی نیاز است، یعنی حداقل ۷ نفر از اعضای شورای نگهبان باید درباره موضوع نظر مثبت بدهند، البته در تفسیر قانون اساسی نصاب رأی‌های موافق، ۹ نفر است.

وی درباره نحوه انتخاب اعضای هیئت‌رئیسه شورای نگهبان خاطر نشان کرد: براساس آئین‌نامه داخلی شورای نگهبان، هیئت‌رئیسه شورای نگهبان متشکل از دبیر، قائم‌مقام و سخنگوی شورای نگهبان است که در هر سال بایستی این هیئت‌رئیسه از طریق رأی اعضای شورای نگهبان تعیین شده و به مدت یک سال، این مسئولیت را عهده‌دار شوند و هر سال این انتخابات برگزار می‌شود، امسال هم همین انتخاب انجام شد و طبق یک رأی‌گیری، اعضای هیئت‌رئیسه انتخاب شدند.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان تصریح کرد: شورای نگهبان وظایف مختلفی از جمله تفسیر قانون اساسی را برعهده دارد و در طول حیات شورا، اصول مختلفی مورد تفسیر قرار گرفته است و طبق قانون، مقامات عالی می‌توانند درخواست تفسیر انجام دهند و در واقع تفاسیر شورای نگهبان در حکم اصول قانون اساسی هستند.

ره‌پیک در پاسخ به سوالی درباره نحوه ارجاع مصوبات مجلس به مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز اظهار داشت: مجلس حق تصویب مصوبات قانونی را دارد و طبق قانون اساسی مجلس می‌تواند در کلیه امور کشور قانون‌گذاری کند، لذا مجلس حق دارد مصوبه‌ای را گذرانده و مصوبه را به شورای نگهبان ارسال کرده و شورا از نظر مغایرت با شرع و قانون آن را بررسی کند و اگر مصوبه مورد ایراد واقع نشود، تشریفات آن جهت اجرا طی می‌شود، ولی اگر مغایرتی وجود داشته باشد، مجلس می‌تواند آن مغایرت را بررسی کرده و رفع و مجدداً به شورای نگهبان ارسال کند؛ اگر شورای نگهبان آن مغایرت را رفع شده دانسته و اشکال جدیدی هم نبیند، مسئله مرتفع می‌شود، ولی مجلس این اختیار را دارد که اگر شورای نگهبان مغایرت اعلام کرد، بنابر مصلحتی که خودش می‌داند، موضوع را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال کند و مجمع بررسی کرده و نظر شورا را تأیید و یا اینکه مصلحتی را ببیند و نظر مجلس را تأیید کند.

وی درباره عملکرد شورای نگهبان در انتخابات نیز تأکید کرد: حتماً یکی از بحث‌هایی که در انتخابات مطرح است، بحث‌های مربوط به قوانین انتخاباتی است؛ ما در قوانین انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری ایرادهایی را دیده‌ایم که پیشنهادهایی در دوره‌های گذشته داده شده تا این ایرادات برطرف شود و برخی از آنها مرتفع شده و برخی دیگر نیز باید در آینده مرتفع شوند.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان اضافه کرد: شورای نگهبان تلاش خودش را در تمام انتخابات‌ها انجام داده و با وجود ایراداتی که در قوانین انتخاباتی وجود داشته، وظایف دینی و قانونی خودش را انجام داده است.

ره‌پیک درباره نقاط قوت و ضعف شورای نگهبان نیز تصریح کرد: نقطه قوت مهم شورای نگهبان این است که این شورا براساس اصول قانون اساسی و براساس قوانین عادی، تلاش‌های زیادی را انجام داده که وظایف خودش را به طور دقیق انجام دهد، اما ممکن است در برخی فرآیندها به دلایل نقایص قانونی، اشکالاتی هم وجود داشته باشد.

قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در بخش پایانی سخنانش در خصوص اینکه آیا درباره نقایص انتخابات اخیر جمع‌بندی شده یا خیر، پاسخ داد: ما در روز برگزاری انتخابات، مسائل و گزارش‌هایی داشتیم، لذا الآن، هم دوستان وزارت کشور و هم کارشناسان شورای نگهبان نسبت به این موضوعات در حال بررسی هستند و باید موضوعات جمع‌بندی شده و برخی روندها اصلاح شود و آسیب‌هایی که شناسایی می‌شود، برای انتخابات آینده رفع شود.