مولفه‏ شهر خلاق، فرهنگ و هنر است

به گزارش خبرگزای مهر، به نقل از ستاد اطلاع رسانی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، مراسم پایانی رویداد انتخاب شبکه شهرهای خلاق یکشنبه (پنجم اردیبهشت ۱۴۰۰) در سالن همایش‌‎های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و نخستین شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر معرفی شدند. این رویداد به صورت زنده از طریق شبکه ارتباطی اسکای روم نیز پخش شد و مدیران مختلف شهری در حوزه‎‌های فرهنگ و نهادی عمومی و شهرداری و نمایندگان انجمن‎‌های هنری و فرهنگی شهرهای خلاق در این مراسم از طریق مجازی حضور داشتند.

سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سخنانی گفت: موضوع شهر و شهرنشینی سابقه کهنی دارد و در دهه‎‌های اخیر مورد توجه مضاعفی قرار گرفته است. مساله شهرنشینی مساله گسترده‎‌ای است. چندیست موضوع شهر خلاق طرح شده است. شهر مفهوم مکانیکی پیدا کرده است و هر روز بیشتر از معنا تهی می‎‌شود.

"با این نگاه انتقادی بحث شهر خلاق زاده شده است تا بتواند مضرات شهرهای مدرن را کاهش دهد"با این نگاه انتقادی بحث شهر خلاق زاده شده است تا بتواند مضرات شهرهای مدرن را کاهش دهد. شرط رسیدن به شهر خلاق توجه و اهتمام ویژه به فرهنگ و هنر است.

او در ادامه از هویت به عنوان یکی از ویژگی‌‎ها مهم شهر خلاق یاد کرد و گفت: شهر با هویت یکی از مولفه‌‎های شهر خلاق است و طبیعتاً فرهنگ و هنر از مقومات هویت‌یابی هستند. شهر خلاق دارای شهرت و اعتبار است و فرهنگ و هنر در فضای یک شهر نقش مهمی دارند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با برشمردن دیگر ویژگی‌های شهر خلاق درباره شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر گفت: قبلاً در بحث پایتخت کتاب ایران تجربه موفقی را داشتیم و آن تجربه قالب جدیدی را پیدا کرد و به عنوان شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر تبلور یافت. از سال ۱۳۹۸ کار آغاز شد اما به دلیل شرایط کرونا برگزاری مراسم پایانی به تعویق افتاد. هدف‎ گذاری‌ها بر چند نقطه اصلی متمرکز بود.

یکی از مهمترین اهداف این بود که انگیزه‎‌های تداوم فعالیت فرهنگی و هنری در حوزه‌‎های مختلف محقق شود. شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‌‎خواست اگر شهرهای در شاخه‎‌های مختلف هنر سابقه طولانی داشته است سعی بر آن بود انرژی تازه‌ای برای تداوم فعالیت‌‎ها را محقق کند. از طرفی سعی شد با ایجاد یک بستر رقابتی فرایند مشارکت‎‌های مردمی و گروه‌های مختلف هنری در شهرهای مختلف رو به افزایش بگذارد. سعی کردیم مزیت‌های رقابتی شهر را بسط و گسترش بدهیم و با افزایش مزیت‌های رقابتی میدان‎‌های جدیدی برای فعالیت‎‌های فرهنگی و اقتصادی ایجاد خواهد شد.

وی ادامه داد: هدف گذاری سوم تلاش برای دامن زدن به احساس تعلق مردم به شهر بود. با تعلق شهروندان به شهر از مهاجرت می‎‌تواند پیشگیری کند.

"یکی از مهمترین اهداف این بود که انگیزه‎‌های تداوم فعالیت فرهنگی و هنری در حوزه‌‎های مختلف محقق شود"شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‎‌تواند فرصت احساس تعلق را عمق ببخشد. مساله دیگر تلاش برای ارتقاء سطح جایگاه فرهنگ و هنر در نگاه مدیریت شهری بود. اهداف دیگر هم بود و خلاصه کنم تلاش دیگر ما این بود بتوانیم از طریق شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر یک نشاط و شادابی در سطح شهرهای ایجاد کنیم. وقتی شهرهای مختلف به عنوان شهرهای خلاق در حوزه‌های گوناگون معرفی می‌شوند به افزایش نشاط و بهبود اقتصاد هنر کمک موثر می‎‌کند.

سید عباس صالحی در بخش پایانی سخنانش به تبیین تلاش‌های علمی و اجرایی صورت گرفته در این حوزه پرداخت. پیشنهادهای برای ادامه مسیر مطرح کرد.

ابراهیم حیدری دبیر اجرایی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر نیز با ارائه گزارشی درباره این رویداد گفت: شبکه شهرهای خلاق عنوان طرحی است که در حوزه اقتصاد فرهنگ و هنر و با هدف شناسایی ظرفیت‏‌های هنری و فرهنگی کشور و فعال کردن هسته‌ها و خوشه‌های هنری در شهرهای مختلف ایران و با تأکید بر تقویت ظرفیت مردمی فرهنگ و هنر در سطح ملی با استفاده از ظرفیت‌های بومی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی و اجرا شد.

در اجرای این طرح محوریت با معاونت امور هنری و توام با مشارکت معاونت های مختلف وزارتخانه و نهادهای مانند سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی و یونسکو و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است.

او در تشریح روند اجرایی فعالیت‌های این رویداد توضیح داد: گام نخست این مسیر شناسایی داشته‌ها، ظرفیت‌های انسانی، فرهنگی، هنری و طبیعی در مناطق مختلف کشور بود. هر شهر بر مبنای گزارش‌هایی و برنامه‌های ارائه شده داوری شد. پرونده هر شهر در چارچوب فراخوان ابلاغی با همکاری دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی تدوین، با امضای شهردار، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، نمایندگان انجمن‌های فرهنگی و هنری شهر به دبیرخانه شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ارائه شد. با توجه به مجموعه اقدام‌های تبلیغی - رسانه‌ای و برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های متعدد در تهران و مراکز استان‌ها برای توجیه و تشریح طرح و مداومت دبیرخانه، ۳۶۷ شهر از سی و یک استان، برنامه‌‎هایشان را در قالب طرح اولیه به دبیرخانه مرکزی ارسال کردند. در مرحله دوم ۹۶۰۰ نفر ساعت کارگاه آموزشی در مراکز استان‌ها برای تشریح موضوع شهر خلاق فرهنگ و هنر و آموزش شیوه و نحوه تدوین برنامه‌‎ها به ویژه برنامه ‎ریزی مشارکتی نحوه تکمیل پروپزال برگزار شد.

وی ادامه داد: در مرحله سوم طرح‌های تفصیلی را هیات ارزیابی در نه رشته هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، موسیقی، مدو لباس، سینما، هنرهای صناعی و سنتی، ادبیات، رسانه و مطبوعات، چاپ و بسته بندی مورد ارزیابی قرار داد.

"شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‌‎خواست اگر شهرهای در شاخه‎‌های مختلف هنر سابقه طولانی داشته است سعی بر آن بود انرژی تازه‌ای برای تداوم فعالیت‌‎ها را محقق کند"مجموعاً ۱۴۳ طرح به مرحله نیمه نهایی راه یافت و نهایتاً پس از ارزیابی هیات‌های ارزیابی نهایی در ۹ رشته ۶۰ شهر به عضویت شبکه‌های مختلف شهرهای خلاق فرهنگ و هنر در آمدند. اعضای شبکه شهرهای خلاق، در اولویت دریافت مجموعه‌ای از خدمات، تسهیلات، اعتبارات و منابع قرار می‌گیرند تا زیرساخت‌های لازم را توسعه داده و برنامه‌های معرفی شده را اجرا کنند.

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‏‬ ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی سخنانش گفت: در حوزه اجرایی برای برگزاری هرچه موثر و شایسته این رویداد فعالیت‌‎های اجرایی متعددی انجام شده است از آن جمله می‌‎توان اشاره کرد به اینکه دبیرخانه اجرایی راه ‎اندازی شد و هفت کارشناس در حوزه‎‌های مختلف فعالیت شهرهای مختلف کشور در حوزه‌‎های گوناگون هنری رصد و بررسی می‎‌کردند. همچنین ایجاد هماهنگی‌های لازم با نهادهای همکار از جمله یونسکو و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور برای هم‌‎افزایی بیشتر نیز از دیگر اقدام‌‎های صورت گرفته است. تهیه و تدوین فراخوان و دستورالعمل اجرایی، ارسال فراخوان به ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و نهادها و سازمان‌های همکار، برگزاری ویدئو کنفرانس معاون امور هنری و دبیر اجرایی با مدیران کل فرهنگ و ارشاد استان‌ها از دیگر فعالیت‌های اجرایی صورت گرفته است. تشکیل ستاد اطلاع رسانی برای پوشش رسانه‌ای موثر و گسترده رویداد و نیز راه اندازی سایت شبکه شهرهای خلاق (www.creative-cities.ir) و تهیه محتوا برای سایت از دیگر اقدام‎‌های انجام شده است.

محمدحسن خوشنویس؛ دبیر علمی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر نیز در سخنانی گزارشی از اقدامات علمی انجام شده به دست داد و گفت: فعالیت‎‌های متعددی در حوزه علمی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر انجام شده است از آن جمله می‎‌توان به تشکیل کمیته علمی طرح در دفتر پژوهش‌‎های فرهنگی، دعوت به همکاری از صاحب‌نظران در زمینه‌های مختلف مرتبط با بحث شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران و تشکیل حلقه مشاوران علمی طرح، برگزاری نشست حلقه مشاوران علمی و رایزنی اولیه در زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری، مطالعه در اسناد بالادستی کشور و تألیف مستندات قانونی مؤید ضرورت اهمیت و اجرای طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران اشاره کرد.

وی ادامه داد: همچنین تدوین اسناد بنیادین طرح شامل اهداف، مأموریت، چشم‌انداز و ارزش‌های بنیادین طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران و نیز نمونه کاوی طرح‌های همسو با طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران در سطح ملی و بین المللی و مطالعه منابع بومی و جهانی و گردآوری دیدگاه‌های موجود در زمینه‌های شهر خلاق، اقتصاد خلاقیت، توسعه فرهنگ مبنا و مباحث مرتبط از دیگر فعالیت‌های علمی صورت گرفته برای بهبود سطح پژوهشی این رویداد بوده است.

خوشنویس از اقدام‎‌های انجام شده تا کنون به عنوان تلاش‌های مقدماتی در زمینه شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر یاد کرد و گفت امید با تغییر دولت هم ادامه پیدا کند و متوقف نشود و متذکر شد: هدف نهایی این طرح توانمندی اقتصادی حوزه‎‌های فرهنگ و هنر در سراسر کشور بوده است.

تلاش شد اگر بخواهیم توسعه پایدار در کشور داشته باشیم مستلزم هم‌افزایی و مشارکت گروه‌های مختلف مردمی و نهادهای دولتی و عمومی است. این رویداد می‌تواند هم‌افزایی نهادها و مشارکت حداکثری گروه‌‎های مختلف هنرمندان را محقق کند تا به یک توسعه پایدار دست پیدا کنیم.

مهدی جمالی‎‬ نژاد رییس سازمان شهرداری‌‏ها و دهیاری‎‌های وزارت کشور نیز در سخنانی با توضیحی درباره سابقه شهرنشینی در ایران گفت: با توجه به گستردگی به شهر در ایران نیاز به نگاه ویژه به شهر هست. باید نگاه به مدیریت شهری متفاوت باشد. برای تحقق این تفاوت ضرورت دارد از ظرفیت‎‌های فرهنگی کمک گرفت و به تحقق شهرهای خلاق کمک کرد. مبتنی بر تحقق حداکثری شهرهای خلاق هست که می‌توان به نگاه متفاوت در مدیریت شهری دست یافت و رضایت‬ مندی عمومی را ارتقاء داد.

"از طرفی سعی شد با ایجاد یک بستر رقابتی فرایند مشارکت‎‌های مردمی و گروه‌های مختلف هنری در شهرهای مختلف رو به افزایش بگذارد"ما شهرهای اصفهان و رشت و بندرعباس و سنندج در سطح جهانی نیز به عنوان شهرهای خلاق معرفی شدند و باید از این ظرفیت‌های استفاده حداکثری کرد تا هم اقتصاد هنر تقویت شود هم اینکه مدیریت شهری مبتنی بر نگاه متفاوت و توام با خلاقیت باشد.

سید محمدمجتبی حسینی؛ معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی با استناد به بیانیه گام دوم انقلاب برای تحقق تمدن نوین ایران اسلامی، از فرهنگ به عنوان حلقه وصله همه حوزه‎‌های برای تحقق منویات بیانیه گام دوم انقلاب یاد کرد و گفت: مزایای تاریخی و فرهنگی و شهرهای مختلف ایران در کنار نیروی جوان خلاق را از ظرفیت‌های مهم برای تحقق تمدن نوین ایران و اسلامی است. توجه به فرهنگ و هنر و تشویق به خلاقیت همگان به این عرصه با شکوه ضرورت دارد و شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر مستند بر این نگاه و رویکرد شکل گرفت.

او در بخشی دیگر از سخنانش به نهادهای همکاری در اجرای شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر پرداخت و گفت: طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‌گوید ایران فقط تهران نیست و جای جای ایران ظرفیت‌های متنوع و گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف هنر و فرهنگ دارد. این طرح در توسعه گردشگری، تقویت اقتصاد مقاومتی موثر خواهد بود و ارزش آفرین است.

گزارش تصویری از روند اجرایی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، رونمایی از کتاب شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر و نیز معرفی اجمالی شهرهای خلاق در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر از دیگر بخش‌های این مراسم بود.