حذف مقاله‌ای که از مضرات هیدروکسی کلروکین برای درمان کرونا هشدار داده بود

حق نشر عکس

Getty Images

Image caption

سه پژوهشگر اصلی این مقاله گفته‌اند که قادر نیستند درباره بررسی صحت منابع داده‌های تحقیق خود کاری کنند

پس از تردید محققان در صحت داده‌های یک پژوهش که در آن نسبت به ضررهای مصرف هیدروکسی کلروکین برای درمان کرونا هشدار داده شده بود، مجله معتبر علمی لنست آن را حذف کرد.

سازمان جهانی بهداشت هم که بر اساس همین تحقیق مطالعه بر روی فواید این دارو را متوقف کرده بود از سرگیری دوباره آن خبر داد.

مقام‌های چند کشور از جمله دونالد ترامپ بارها نسبت به فواید این دارو سخن گفته‌اند. و آقای ترامپ اخیرا فاش کرده بود که خود او هم به منظور پیش‌گیری از کرونا هیدروکسی کلروکین استفاده می‌کند.

سه نفر از محققانی که روی این مقاله علمی کار کرده بودند به منتقدان گفتند که قادر نیستند صحت ادعاهای خود را اثبات کنند چرا که شرکت سرجیفیر که سفارش دهنده این تحقیق بود اجازه تحقیق مستقل درباره داده‌های مورد استناد این پژوهش را نمی‌دهد.

"سازمان جهانی بهداشت هم که بر اساس همین تحقیق مطالعه بر روی فواید این دارو را متوقف کرده بود از سرگیری دوباره آن خبر داد"

سپان دسای، مدیرعامل شرکت سرجیفیر که در زمینه سلامت و بهداشت فعالیت می‌کند و نام او به عنوان چهارمین تهیه‌کننده این تحقیق ذکر شده بود به روزنامه بریتانیایی گاردین گفته که اماده همکاری با محققان مستقل در زمینه این گزارش است اما داده‌های درخواست شده را تحویل نخواهد داد چرا که این کار "نقض توافق نامه‌های میان شرکت او و مراجعانش و همچنین نقض تعهد محرمانه نگه داشتن این اطلاعات" است.

این تحقیق چه ادعایی کرده بود؟

در مقاله‌ای که با استناد به این تحقیق چند روز پیش در مجله علمی لنست منتشر شد آمده بود که حدود ۹۶ هزار بیمار کرونا در ۶۷۱ بیمارستان در سراسر جهان در جمع آوری داده های ان مشارکت داشته‌اند. در این مقاله ادعا شده بود که ۱۵ هزار بیمار مبتلا به کرونا در جریان این تحقیق دوز هیدروکسی کلروکین یا مشتقات آن همچون کلروکین را به تنهایی یا در ترکیب با داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده کرده بودند.

این مقاله که اکنون صحت آن زیر سوال رفته، مدعی شده بود که نتیجه این تحقیق نشان داده که هیدروکسی کلروکین هیچ فایده‌ای برای بیماران کووید۱۹ نداشته و حتی خطر بروز عوارضی چون آریتمی ضربان قلب و مرگ را بالا می‌برد.

مندیپ مهرا، استاد دانشگاه هاروارد که مدیریت این تحقیق را بر عهده داشته و به همراه فرانک راشیتزکا از بیمارستان دانشگاهی زوریخ و امیت پتل از دانشگاه یوتا این مقاله را تهیه کرده بودند با انتشار بیانیه‌ای گفته‌اند که آنها برای بازبینی یک نهاد ثالث بروی داده‌های مورد استفاده در این مقاله درخواست کرده بودند اما شرکت سرجیفیر با آنها همکاری نکرده است.

مقالات علمی معمولا پیش از انتشار در مجلات معتبر باید از سوی دیگر محققان و ارزیاب‌های مستقل بازبینی شوند و روش تحقیق آنها مورد تایید دیگر پژوهشگران و خبرگان قرار گیرد.

سه محقق اصلی این مقاله در بیانیه خود نوشته‌اند: "ما به علت شرمساری و سرافکندگی که این موضوع برای خوانندگان مجله (لنست) و دردسرهایی که برای ان فراهم کرده عمیقا عذرخواهی می‌کنیم".

درباره اخبار مربوط به هیدروکسی کلروکین بیشتر بخوانید

• سازمان بهداشت جهانی آزمایش هیدروکسی کلروکین برای مقابله با کرونا را متوقف کرد
• اطلاعات غلط درباره کرونا چطور جان انسان‌ها را می‌گیرد؟

• داروهای ضدکرونا؛ آنچه باید بدانیم
• ترامپ شخصا داروی تایید نشده کرونا را مصرف می‌کند
• داروی رمدسیویر برای 'درمان کرونا' در آمریکا مجوز گرفت

آیا شواهدی مبنی بر کارآیی هیدروکسی کلروکین وجود دارد؟

با وجود رد اعتبار این پژوهش، هنوز هم بسیاری از دانشمندان و پزشکان نسبت به کارآیی داروی هیدروکسی کلروکین در درمان کرونا تردید دارند.

این دارو برای درمان مالاریا سودمند خوانده شده و حتی برای بیماریهایی چون لوپوس و آرتروز هم توصیه می‌شود اما هنوز تحقیق و ارزیابی بالینی درباره سودمندی آن برای بیماران کووید۱۹ به نتیجه نرسیده است.

نتایج یک تحقیق بالینی در دانشگاه پزشکی مینه‌سوتا آمریکا نشان داده که هیدروکسی کلروکین برای پیش‌گیری از کووید۱۹ موثر نیست.

دیروز، چهارشنبه سوم ژوئن، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد تحقیق درباره این دارو که در پی انتشار این گزارش متوقف شده بود را از سر خواهد گرفت.

"و آقای ترامپ اخیرا فاش کرده بود که خود او هم به منظور پیش‌گیری از کرونا هیدروکسی کلروکین استفاده می‌کند"

تحقیقات مشابهی هم هم اکنون در کشورهایی چون سنگال، آمریکا و بریتانیا در حال انجام است.

در ماه مارس گذشته، سازمان غذا و دارو آمریکا با صدور مجوزی اضطراری اجازه تجویز این دارو در شرایط ضروری و به تعداد محدود به چند بیمارستان داد. اما چند هفته بعد با صدور اطلاعیه‌ای نسبت به عوارض آن از جمله مشکلات قلبی برای بیماران هشدار داد.

دونالد ترامپ سه هفته پیش، ۱۸ مه، به خبرنگاران گفت مصرف داروی هیدروکسی‌کلروکین را آغاز کرده است.

ساعتی پس از این اظهارات، دکتر شان کانلی، پزشک ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا در بیانیه‌ای که از سوی کاخ‌سفید منتشر شد گفت از نظر او آقای ترامپ از لحاظ سلامت "در وضعیت بسیار خوبی" است و "هیچ نشانه‌ای" از بیماری ندارد.

او همچنین گفت: "بعد از بحث و تبادل نظرهای فراوان میان او (دونالد ترامپ) و من درباره شواهد موافق و مخالف استفاده هیدروکسی‌کلروکین، ما به این نتیجه رسیدیم که فواید بالقوه آن به مضرات ناشی از آن می‌چربد."

آقای ترامپ همچنین گفت که به طور روزانه قرص زینک (روی) استفاده می‌کند.