خلیلزاد: در افغانستان در حال شکست خوردن بودیم

«زلمای خلیلزاد» نماینده ویژه سابق آمریکا در امور افغانستان در گفت‌وگو با سی‌بی‌اس، در واکنش به جمله رئیس کل ستاد مشترک ارتش آمریکا که خروج آمریکا از افغانستان را یک "شکست استراتژیک" دانسته و گفته بود که "امروز دشمن در کابل قدرت را در دست دارد" گفت: فکر می‌کنم در خصوص مقابله با تروریسم موفق عمل کردیم، اما در ساختن یک افغانستان دموکراتیک، شکست خوردیم.

وی با بیان اینکه طالبان "یک واقعیت در افغانستان" هستند، دلیل مذاکره با طالبان را این دانست که آمریکا در حال شکست خوردن در جنگ بوده و هر ساله کنترل اراضی بیشتری را به طالبان واگذار می‌کرد و در نتیجه، ادامه جنگ سودی نداشت.

خلیلزاد گفت: آن‌ها، هرچند به آرامی، در حال پیشروی بودند و معکوس کردن این روند پیش‌رونده، نیازمند تلاش‌های بسیار بیشتری بود... ما دو راه داشتیم، یا توافق می‌کردیم، یا به روند قبلی (شکست خوردن) ادامه می‌دادیم و مقامات بالادستی من، ادامه آن روند را بیش از این بر نمی‌تابیدند.

زلمای خلیلزاد همچنین بیان کرد که از تعداد دقیق آمریکایی‌های جامانده در افغانستان اطلاعی در دسترس نیست، اما حدس شخص او این است که تعدادشان به صدها تن برسد؛ وی همچنین خاطرنشان کرد که بعضی از آن‌ها، آمریکایی-افغان‌هایی هستند که به دلایلی نظیر ازدواج و تشکیل زندگی در افغانستان، تنها به شرط خارج کردن تمام افراد خانواده خود که لزوما ملیت آمریکایی ندارند، افغانستان را ترک می‌کنند.

در همین حال مارگارت برنان، مجری شبکه سی‌بی‌اس نیوز گفت، توصیفات سازمان ملل متحد از اوضاع امروز افغانستان بسیار وحشتناک است. بیش از یک میلیون کودک از سوءتغذیه رنج برده و تا سال آینده در خطر مرگ هستند، طالبان هنوز عملاً اجازه تحصیل دختران دوازده سال به بالای افغان را نداده است و تصاویری از کتک خوردن زنان افغان در خیابان‌های شهر تنها به دلیل تظاهرات برای حقوق خود دیده می‌شود.

زلمای خلیلزاد در پاسخ به این مجری که آیا شرایط مذکور، نشان‌دهنده عدم تمایل طالبان به تشکیل یک دولت دموکرات و حفاظت از حقوق شهروندانش است، گفت: شکی نیست که طالبان حکومتی "اسلامی"‌تر از حکومت قبلی دارند و همچنین تفسیرهای متعددی از اسلام وجود دارد، اما من باور دارم که در بین اعضای طالبان اختلاف نظرهایی وجود دارد و به همین دلیل است که من معتقدم ما نمی‌توانیم بگوییم همه طالبان به یک شکل رفتار می‌کنند؛ جناح‌هایی (با عقاید متفاوت) درون آن وجود دارد. به عنوان مثال، همین حالا هم دختران در حداقل چهار استان این کشور حق تحصیل در مقطع متوسطه را دارند و طالبان می‌گوید که در دیگر مناطق کشور نیز شرایط چنین خواهد بود. ما باید به طالبان فشار بیاوریم تا به وعده‌های خود عمل کنند و اگر به سوی فراگیر شدن حرکت نکردند، حقوق مردم افغانستان را پایمال کردند و به تعهداتشان به ما در خصوص تروریسم پایبند نبودند، از عادی‌سازی روابط خود با آن‌ها خودداری کرده و دارایی‌هایشان را نیز آزاد نکنیم؛ آزاد نکردن دارایی‌هایشان منجر به فروپاشی اقتصادی شده و نهایتا به جنگ داخلی دیگری ختم خواهد شد.

این سیاستمدار آمریکایی در ادامه، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا از حضور یا محل اختفای رهبر القاعده، که به گفته سازمان ملل در افغانستان است، اطلاعی دارد، گفت: گزارشاتی که به دست من رسیده حاکی از آن‌ است که الظواهری، رهبر القاعده در افغانستان، یا سرزمین‌های مجاور آن است، (اما) من نمی‌دانم که طالبان از این موضوع اطلاع دارد یا نه، اما آن‌ها به من گفتند که نمی‌دانند او کجاست.

به گفته مجری برنامه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا و جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا گفته‌اند که این توافق از دولت‌های قبلی به آن‌ها رسیده و در آن چگونگی اجرایی کردن آن ذکر نشده بوده است.

"به عنوان مثال، همین حالا هم دختران در حداقل چهار استان این کشور حق تحصیل در مقطع متوسطه را دارند و طالبان می‌گوید که در دیگر مناطق کشور نیز شرایط چنین خواهد بود"خلیلزاد با مخالفت با این ادعا، گفت: آن‌ها می‌توانستند تصمیم متفاوتی درباره این توافق بگیرند، اما خودشان خواستند آن را عملی کنند. بایدن گفت که خروج آمریکا، نه شرایط محور، بلکه باید زمان محور باشد، چرا که اگر خروج آمریکا مشروط به توافق طالبان و دولت افغانستان باشد، ممکن است حضور آمریکا در افغانستان بسیار طولانی‌تر شود.

وی همچنین درباره تصاویر وحشتناک هجوم مردم افغانستان به فرودگاه کابل گفت که این اتفاق به دو دلیل "ترس" و "فرصت‌طلبی" افغان‌ها صورت پذیرفت. خلیلزاد بیان کرد که ترس افغان‌ها از آنجا نشات می‌گرفت که مدت‌ها بود همه‌ می‌گفتند اگر طالبان وارد کابل شود، جنگ سختی در خواهد گرفت و همچنین آن‌ها فکر می‌کردند که هر کس -چه با مدارک و چه بدون مدارک- به فرودگاه کابل بیاید، به آمریکا یا اروپا می‌رود؛ این باعث سرازیر شدن مردم به سمت فرودگاه شد.

زلمای خلیلزاد در پاسخ به این سوال که آیا آمریکایی‌ها امروز امنیت بیشتری دارند، گفت: قطعا امنیت ما نسبت به زمان قبل از ورودمان به افغانستان و زمانی که القاعده در خاک افغانستان پایگاه داشت، بیشتر شده است.

خلیلزاد در اولین مصاحبه پس از کناره‌گیری از نمایندگی ویژه آمریکا در صلح افغانستان در پاسخ به سوالی که آیا به حرف‌های طالبان در مورد شبکه القاعده باور دارد، به شبکه خبری سی‌بی‌اس آمریکا گفت "چنان که قبلا گفته‌ام، عدم ‌اعتماد بین آمریکا و طالبان وجود دارد، برای همین مهم است که نباید فقط گفته‌های طالبان در این مورد را بگیریم که چه می‌گویند و به چه متعهد هستند."

او در این مصاحبه در مورد مخفیگاه ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده که گفته شده ممکن است در افغانستان باشد گفت نمی‌داند که آیا طالبان در این مورد می‌داند یا نه، طالبان به او گفته بود که نمی‌دانند او (الظواهری) کجاست. این مقام در این مصاحبه مدعی شد "ما، متقاعد شده‌ایم که طالبان به شبکه القاعده اجازه طرح و عملیات از خاک افغانستان را نمی‌دهد." او توضیح بیشتری نداد.

زلمای خلیلزاد گفت: ما همواره دوست داریم چیزهای بیشتری از طالبان و هر کشور دیگری ببینیم، که اعضای شبکه القاعده را از افغانستان اخراج کنند. گرچه آنها با برخی از این تعهدات توافق کرده‌اند اما برخی از اعضای شبکه القاعده از ده‌ها سال قبل، در دوران جنگ با شوروی به افغانستان آمدند، ازدواج کرده‌اند و بچه و نوه در آنجا دارند.

او گفت "موفقیت بزرگی" بود که طالبان دوبار نام القاعده را در توافقنامه صلح در ۲۰۲۰ آورد.

به گفته او، در صورتی که آمریکا "برنامه‌ریزی تروریستی" را در افغانستان ببیند، حمله می‌کند.

خلیلزاد در پاسخ به این سوال که آیا آمریکایی‌ها امروز امنیت بیشتری دارند، گفت که امنیت آمریکا نسبت زمان قبل از ورودش به افغانستان خیلی بیشتر شده است، زمانی که القاعده در خاک افغانستان پایگاه داشت. با این حال او گفت که آمریکا باید رویکردی را که تا پیش از ۱۱ سپتامبر داشته کنار بگذارد، زمانی که شکل‌گیری،‌ تمرین و توسعه القاعده را می‌دید و کاری نمی‌کرد. وی گفت که معتقد است باید از این پس شرایط را تحت‌نظر داشته باشند.

این سیاستمدار آمریکایی در انتها با یادآوری وضعیت شهرهای آلمان پس از جنگ جهانی دوم و افغانستان پس از خروج شوروی و اشاره به اینکه کابل هم می‌توانست دوباره تخریب شود، با دفاع از عملکرد خود در افغانستان، بیان کرد که وضعیت می‌توانست بسیار بدتر باشد. وی همچنین خاطرنشان کرد که طالبان در خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، همکاری‌های بسیاری با آمریکا داشت.

۳۱۱۳۱۱