سازمان حفاظت محیط زیست: طالبان مسیر رودخانه هیرمند را منحرف کردند

 سازمان حفاظت‌ محیط‌ زیست: طالبان مسیر رودخانه هیرمند را منحرف کردند

   آرزو اشرف‌زاده، مدیرکل حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌ زیست، گفت که طالبان هم مانند دولت قبلی افغانستان- با وجود قول‌هایی که داده بودند- حقابه هامون را ندادند و مسیر رودخانه هیرمند را منحرف کردند و به گودرزه فرستادند.   به گزارش ایندیپندنت فارسی، به گفته این مقام سازمان حفاظت محیط‌ زیست، انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند موجب شد که آبی به دریاچه هامون وارد نشود.   اشرف‌زاده در نشست خبری روز دوشنبه، ۳۱ مرداد، با استناد به تصاویر ماهواره‌ای از دریاچه هامون گفت: «هرسال اوضاع بدتر می‌شود؛ چرا که توان پوشش گیاهی هرسال که آب به آن نمی‌رسد، کمتر می‌شود. این اقدام افغانستان فقدان حسن همجواری آن‌ها را نشان می‌دهد.»   مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌ زیست درباره خطر وقوع ریزگردها در پی خشک شدن دریاچه هامون هشدار داد و گفت در صورتی‌ که چنین اتفاقی بیفتد، ریزگردها گریبان افغانستان و پاکستان را نیز خواهند گرفت. او در ادامه افزود: «ابزار ما در خصوص این موضوع مذاکره و مطالبه‌گری است که باید کنار هم انجام شود.»   به گفته اشرف‌زاده، دو وزارتخانه امور خارجه و نیرو وظیفه پیگیری این موضوع را بر عهده دارند.

"  به گزارش ایندیپندنت فارسی، به گفته این مقام سازمان حفاظت محیط‌ زیست، انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند موجب شد که آبی به دریاچه هامون وارد نشود"در سال‌های اخیر، حقابه دریاچه هامون از رودخانه هیرمند به مناقشه‌ای میان دو کشور افغانستان و ایران تبدیل و حتی به بروز درگیری‌هایی میان شهروندان دو کشور در مناطق مرزی منجر شده است.   حاکمان افغانستان از پرداخت حقابه دریاچه هامون امتناع می‌کنند ولی مقام‌های جمهوری اسلامی ایران مدعی‌اند که این موضوع را از طریق مذاکره با «برادران افغان» حل خواهند کرد. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در نشست خبری ۱۰ مرداد ۱۴۰۱، با اذعان بر اینکه حقابه هامون ناچیز است، ادعای تمایل طالبان برای همکاری با ایران را مطرح کرد و این را نشانه حسن ‌نیت آنان دانست.   با وجود این ادعاها، مسئله حقابه هیرمند به موضوعی جدی برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است؛ تا آنجا که اوایل تیرماه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در تماس تلفنی با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، خواستار پرداخت حقابه ایران از رودخانه هیرمند شد اما این‌طور به نظر می‌رسد که تماس تلفنی او نیز نتیجه‌ای نداشته است.   روز ۱۹ مرداد، علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران، برای پیگیری این موضوع به کابل سفر کرد و در دیدار با مولوی عبدالطیف منصور، سرپرست وزارت انرژی و آب افغانستان، پرداخت حقابه هامون را مطالبه کرد.

محرابیان اسفند ۱۴۰۰ اعتراف کرده بود که مذاکرات دولت ایران با گروه طالبان برای رهاسازی آب رودخانه هیرمند بی‌نتیجه بود و در این زمینه، هیچ اتفاق خاصی رخ نداد.   خبرگزاری تسنیم روز دوشنبه از برگزاری نشست مشترک مسئولان وزارت نیرو با هیئت‌ طالبان برای تامین حقابه ایران در گمرک مرزی میلک خبر داد. بر اساس اعلام جبار وطن فدا، مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب وزارت نیرو، این جلسه با هدف بررسی مواضع آبگیری سه‌گانه و تاسیسات اندازه‌گیری مشترک برای دریافت حقابه رودخانه هیرمند برگزار شد.   با وجود اینکه مقام‌های حکومت ایران اختلاف با طالبان سر موضوع حقابه هامون را لاپوشانی می‌کنند، شواهد آشکار می‌کند که حاکمان فعلی افغانستان خود را به اجرای تعهدات بین‌المللی موظف نمی‌دانند. افتتاح فاز دوم سد کجکی نیز این موضوع را اثبات می‌کند.

"در سال‌های اخیر، حقابه دریاچه هامون از رودخانه هیرمند به مناقشه‌ای میان دو کشور افغانستان و ایران تبدیل و حتی به بروز درگیری‌هایی میان شهروندان دو کشور در مناطق مرزی منجر شده است"  سد کجکی روی رودخانه هیرمند احداث شد و گنجایش آن حدود یک‌سوم دریاچه هامون است. بسته شدن دریچه‌های این سد در سال‌های گذشته، یکی از عوامل اصلی خشکی دریاچه هامون بود.   طالبان نه‌ تنها با بستن دریچه‌ سدها، مسیر آب به سمت سیستان و بلوچستان را مسدود می‌کنند، بلکه حتی آب مازاد را هم به شوره‌زارها می‌فرستند اما اجازه نمی‌دهند به ایران برسد. حسن کاظمی قمی، نماینده ابراهیم رئیسی در امور افغانستان، اواسط تیرماه اعتراف کرد که طالبان بخش اعظمی از حقابه دریاچه هامون را به شوره‌زارها ریخته‌ و از بین برده‌اند. با این‌ حال او مدعی شد که آنچه اتفاق افتاد، حاصل «اشتباه» هیئت حاکمه افغانستان بود.

  بنا بر ادعای این مقام دولت رئیسی طالبان قصد دارند معاهده بین‌المللی حقابه هامون را اجرا کنند.   ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱، زمانی که امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر ایران بود، قراردادی امضا کردند که به‌ موجب آن، در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون اختصاص می‌یافت. در سال‌های اخیر مذاکراتی میان دو کشور با موضوع حقابه هامون انجام شد اما با قدرت یافتن طالبان در افغانستان، مذاکرات پیشین بی‌اثر شد.   در ماه‌های گذشته، گروهی شهروندان بخش‌های مرزی استان سیستان و بلوچستان در اعتراض به مسدود شدن مسیر آب دریاچه هامون، تجمع‌هایی برگزار کردند که برخی از آن‌ها به وقوع درگیری‌های مرزی منجر شد.   دریاچه هامون در استان سیستان و بلوچستان پس از دریاچه‌های خزر و ارومیه، سومین دریاچه بزرگ ایران است و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌ محیطی ایران به شمار می‌رود.

 
فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران