تنش آبی در پایتخت/ برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی نداریم

به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا کشفی، معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور در نشست خبری با بیان اینکه وضعیت بارندگی کشور در سال آبی جاری مناسب نبود و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مقایسه با بلندمدت شاهد ۴۰ درصد کاهش بارندگی در کشور هستیم، گفت: در استان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی حدود ٨٠ درصد کاهش بارندگی در مقایسه با بلندمدت داشتیم. این درحالی است که حوضه آبریز فلات مرکزی کشور با ١٧ استان، ٥٠ درصد، حوضه آبریز خلیج فارس ۴۱ درصد، دریای خزر ١٨ درصد کاهش بارندگی در مقایسه با بلندمدت را تجربه کردیم؛ بنابراین می‌توان گفت اوضاع بارندگی در اغلب نقاط کشور بسیار بد بوده است

.

وی با اعلام اینکه ورودی آب به سدهای کشور به طور میانگین ۵۰ درصد کاهش داشته است، ادامه داد: در مدت مشابه سال گذشته، ٨٠ درصد مخازن سدهای کشور پر بود، اما اکنون تنها ۵۵ درصد از مخازن سدهای کشور پر است. این در حالی است که هنوز زمان برداشت از این ذخایر آبی برای فصل گرم، آغاز نشده است.

این مقام مسئول با تاکید بر اینکه اوضاع آبی کشور وخیم است، تصریح کرد: آب مورد نیاز ۴۷۰ شهر کشور از منبع آب‌های سطحی تأمین می‌شود که به دلیل کاهش گسترده بارندگی‌ها، تأمین آب این شهرها با چالش مواجه شده است. از سوی دیگر به دلیل افت سطح آب منابع آب زیرزمینی و چاه‌ها، شهرهایی که آب مورد نیاز آنها از طریق این منابع تأمین می‌شود نیز با محدودیت مواجه شده‌اند. این در حالی است که به دلیل افت سطح آب‌های زیر زمینی، در این منابع وجود آلایندگی نیز گزارش شده است که به همین دلیل میزان برداشت از برخی از این چاه‌ها را متوقف کردیم و در آینده نیز به تعداد این چاه‌های از مدار خارج شده به دلیل آلایندگی اضافه می‌شود.

کشفی با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود ۱۶ میلیون کولر آبی در کشور وجود دارد، اظهار داشت: بر اساس اطلاعات اعلامی وزارت صمت، هر سال حدود ۵۰۰ هزار دستگاه کولر آبی در کشور تولید می‌شود.

"از سوی دیگر به دلیل افت سطح آب منابع آب زیرزمینی و چاه‌ها، شهرهایی که آب مورد نیاز آنها از طریق این منابع تأمین می‌شود نیز با محدودیت مواجه شده‌اند"طبق بررسی‌های انجام شده ۱۵ درصد سهم آب استان یزد به مصرف کولرهای آبی می‌رسد که رقم ۱۶ میلیون مترمکعبی آب را به خود اختصاص می‌دهد که عدد درشتی است.

این مقام مسئول با بیان اینکه در تهران نیز شاهد تنش آبی هستیم و تأمین آب تهران نیز بی شک با مشکل مواجه است اما خوشبختانه هنوز در زمره شهرهای تنش دار آبی قرار نگرفته است، گفت: البته برای اینکه بتوانیم آب مورد نیاز تهران را به طور پایدار و بدون قطعی تأمین کنیم نیاز است در برخی مناطق شهر این مدیریت توسط تغییر فشار مدیریت شود و البته مردم نیز باید مصرف خود را مدیریت کنند.

کشفی با اعلام اینکه برای برداشت آب از خلیج فارس و دریای عمان و خزر مطالعات گسترده‌ای انجام شده است و با هدف تأمین آب از خلیج فارس، ساخت آب شیرین کن به منظور انتقال ۵۸۰ هزار متر مکعب آب در شبانه روز در دست ساخت است که در نتیجه بهره برداری از آن بخشی از شهرهایی که در سال گذشته دارای تنش آبی بوده‌اند از طریق این آب شیرین کن‌ها تأمین نیاز می‌شوند البته با توجه به اینکه هزینه و تعرفه آب تولید شده توسط آب شیرین کن‌ها رقم بالاتری نسبت به سایر منابع آبی است صنایع به این حوزه ورود کرده‌اند تا تخصیص آبی در مسیر این خطوط آب داشته باشیم چرا که هزینه هر یک متر مکعب آب تولید شده از آب شیرین کن‌ها حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان است و احداث و انتقال آب از دریا توسط صنایع انجام می‌شود.

به گفته این مقام مسئول در حال ۵۸۰ هزار متر مکعب آب از طریق آب شیرین کن‌ها تأمین می‌شود که این رقم در فاز بعدی به یک میلیون متر مکعب می‌رسد. البته با اجرای طرح آب امید که از دی ماه سال گذشته شروع شد طی فصل زمستان شاهد کاهش سه درصدی مصرف آب بودیم.

معاون راهبری و نظارت بهره برداری شرکت آبفای کشور با تاکید بر اینکه در سال جاری هیچ برنامه‌ای برای سهمیه بندی آب در شهرها نداریم، تصریح کرد: در سال ۹۸ با موافقت رهبری معظم انقلاب ۵۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای پروژه‌های آبی کشور برداشت کردیم که اگر چنین اقدامی انجام نمی‌شد اکنون ۶۰۰ شهر در کشور شاهد تنش آبی بودند.

کشفی گفت: پیش بینی کرده‌ایم در سال جاری ۲۸۲ شهر در تنش آبی باشند که از این تعداد ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز، ۵۵ شهر در شرایط نارنجی و ۱۲۶ شهر در وضعیت زرد قرار گیرند.

کشفی با بیان اینکه گرمی هوا و همچنین پاندمی کرونا و قرنطینه موجب شده تا مصرف آب و نیاز به آب شرب افزایش یابد، توضیح داد: به دلیل آنکه اغلب در شرایط قرنطینه، افراد در منزل حضور دارند، میزان استفاده از وسایل سرمایشی از جمله کولرهای آبی افزایش یافته درحالی‌که در خصوص مصرف بهینه آب کولرهای آبی و گازی، نقشه راه مشخصی طراحی نشده اما استانداردسازی کولرهای گازی و بهینه شدن مصرف آب کولرهای آبی در دستور کار است.

این مقام مسئول، میزان آب مصرفی سالانه شهرها را ۶.۵ میلیارد مترمکعب اعلام کرد و گفت: ۵۰ درصد شهرهای کشور تحت پوشش شبکه فاضلاب هستند و به این ترتیب می‌توانیم حدود سه میلیارد مترمکعب ظرفیت تصفیه آب داشته باشیم که البته همه این ظرفیت نمی‌تواند مورد استفاده بخش صنعتی قرار گیرد و لازم است تا بخشی از این آب نیز به آبخوان‌ها تزریق شده که در بخش زیست‌محیطی شاهد چالش نباشیم اما اگر پروژه فاضلاب‌ها تکمیل شود، می‌توانیم ۱.۲ میلیارد مترمکعب آب از محل پساب‌ها را در اختیار بخش صنعتی قرار دهیم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره کاهش کیفیت آب به دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی توضیح داد: اولویت و خط قرمز ما، تأمین کیفیت آب است به همین دلیل کدورت آب و احتمال وجود فلزات سنگین در آب را با دقت بسیار زیادی اندازه‌گیری می‌کنیم البته ممکن است در برخی نقاط کشور شاهد شوره آب باشیم اما به کیفیت آب آسیب نمی‌رسید. این در حالی است که برای ارتقا کیفیت آب، پروژه‌های زیادی طراحی شده و بودجه‌هایی نیز برای آن مد نظر است. ما کیفیت آب را به طور روزانه رصد می‌کنیم و در صورتی که این کیفیت در حاشیه ریسک قرار گیرد، مطلع شده و اقدامات لازم را انجام می‌دهیم البته در حال حاضر تعداد زیادی از آزمایشگاه‌های آب در کشور که جزو مرجع‌های بین‌المللی هستند، کیفیت آب را رصد کرده و مورد تائید قرار می‌دهند و خوشبختانه تاکنون چالشی در این بخش نداشته‌ایم.

معاون راهبردی و نظارت بهره‌برداری شرکت آبفای کشور با اشاره به اینکه آمارها نشان می‌دهد که تا پایان تابستان سال جاری در بخش تولید آب ۱۵ درصد مشکل داریم، گفت: این رقم در شهرهای مختلف، متفاوت است اما به طور کلی اگر مردم صرفه‌جویی کنند، می‌توانیم بدون مشکل این تابستان را سپری کنیم. نکته دیگر آن است که برآیند تغییرات سینوسی آب و هوای کشور نشان می‌دهد که ممکن است این خشکسالی تا چند سال آینده ادامه داشته باشد بنابراین باید حداکثر دقت را در استفاده از آب مخازن سدهای کشور و سایر منابع تأمین آب به خرج دهیم.

کشفی، میزان متوسط هدررفت واقعی کشور را حدود ۱۲ درصد و هدررفت ظاهری را نیز ۱۳ درصد اعلام کرد و ادامه داد: به طور کلی در کشور ۲۵ درصد از آب مصرفی بدون درآمد است که نیمی از این رقم هدر می‌رود و حتی در برخی استان‌های کشور مانند خوزستان و بوشهر، رقم آب بی‌درآمد حدود ۴۰ درصد است.

طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، در تلاشیم تا میزان هدررفت آب در مناطقی که آب تولید شده گران است را کاهش دهیم البته طی سال‌های گذشته دولت اعتبار ویژه‌ای برای کاهش هدررفت اختصاص نداده اما امسال ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه برای طرح‌های لازم در راستای کاهش هدررفت آب در نظر گرفته‌ایم.

به گفته وی، در تابستان امسال به جز ۱۶ درصد افزایش تعرفه آبی که از ابتدای خرداد امسال مطابق مصوبه هیئت وزرا اعمال می‌شود، برنامه‌ای برای افزایش قیمت تعرفه آب نداریم.

در ادامه این نشست فرهام کرکانی مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل شرکت آبفای کشور گفت: در سال جاری از ۱۳۴۶ شهر کشور، ۱۰۶۴ شهر با مشکل تأمین آب مواجه نیستند، درحالی‌که ۱۲۶ شهر شاهد ۱۰ درصد کمبود و ۵۵ شهر بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و ۱۰۱ شهر بیش از ۲۰ درصد کمبود آب را تجربه می‌کنند.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود که ۲۸۲ شهر با تنش آبی مواجه شوند، تصریح کرد: بیشترین شهرهایی که امسال با تنش آبی دست و پنجه نرم می‌کنند، در حوزه آبی فلات مرکزی هستند و رتبه دوم شهرهای دارای تنش آبی با ۹۳ شهر در حوزه آبریز خلیج‌فارس قرار دارند. این در حالی است که پیش‌بینی کردیم تا بیش از ۷۰۰۰ روستا را که رقم بالایی به شمار می‌رود، با تانکر آبرسانی کنیم؛ این رقم برای روستاهایی که سال گذشته با تانکر آبرسانی می‌شدند، ۵۰۰۰ روستا بود.

کرکانی با اعلام اینکه سال گذشته آبرسانی سیار به روستاها با ۵۰۰ تانکر انجام شد که بخشی از این ناوگان فرسوده بود و نیاز به بازسازی دارد، اظهار داشت: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده امسال ۱۰۰۰ دستگاه تانکر برای آبرسانی در سرویس‌دهی قرار می‌گیرند تا حجم آب و سرعت آبرسانی در کشور افزایش یابد.

مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل شرکت آبفای کشور گفت: برای کاهش تنش آبی کشور ۹,۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار مصوب شده البته این اعتبار در صورتی که به موقع و قبل از زمان ریسک به شبکه تزریق شود، می‌تواند مثمر ثمر باشد.