جایگاه«عزّت» در گفتمان انقلاب اسلامی

در گفتمان انقلاب اسلامی«عزّت» مفهوم بسیار مهم و کلیدی است، یکی از مفاهیمی است که حقیقتاً انقلاب بانی آن بود، شاید برخی بگویند که قبلا اخلاق و معنویت و آزادی کم و بیش وجود داشت، اما«عزّت» دستاورد ویژه انقلاب بود، انقلاب اسلامی مفهوم «عزّت» را با خود به ارمغان آورد.

پادشاهی، استبداد و دیکتاتوری در هرکجا به وجود بیاید موجب فساد می شود وعزّت مندی، غیرت، دینداری، حمیّت، تعهد و مسئولیت را نابود می کند و به جایش ذلت و ذلیلان را جایگزین می کند. انقلاب علیه یک نظام پادشاهی اتفاق افتاد که آنجا عزّت تبدیل به ذلت شده بود و آن چیزی که مبنای عزّت بود کاملاً‌ از بین رفته بود.

«عزّت»یعنی سخت، صلابت، سفت ومحکم، دارای استحکام، عزیز، قدرتمند، نفوذ ناپذیر، عزّت یعنی بسیار قدرتمند، کمیاب ونادر. انقلاب در همان آغاز به دوتعبیر«عزّت»را معنا کرد یا به تعبیری دو نوع اسلام را مطرح کرد.

امام؛ اسلام را در دو قالب «اسلام ناب» و اسلام امریکایی دسته بندی کرد، اسلام امریکایی که همان اسلام پادشاهی بود، اسلام مخالف اسلام ناب بود، عزّت مندی در این نوع اسلام نبود، اسلامی بود که با کفر و شرک و نفاق راحت کنار می آمد، اسلامی که مسئولیت آور نبود، اسلامی که تعهد نداشت و خنثای مشکله بود.

در مقابل اسلام آمریکایی، اسلام نابی مطرح شد که از همان اول مبنایش بر«عزّت» بود و پیام رسایش این بود که« مَن کانَ یُریدُ العِزَّةَ فَلِلَّهِ العِزَّةُ جَمیعًا»، اگر کسی عزّت می خواهد؛ همه عزّت در دستگاه الهی است، همۀ عزّت نزد خداست، یعنی هیچ شقی از عزّت، نه عزّت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، هیچ نوع عزّتی جای دیگر نیست و این شعار و پیام انقلاب اسلامی بود.

عزّت یعنی اسلام برتر، یعنی برتری، یعنی اقتدار. این ادبیاتی بود که انقلاب اسلامی حاملش بود و پیام انقلاب اسلامی به تمام کسانی که در دوران سخت شاهنشاهی مورد آزار و اذیت و شکنجه و دستگیری و فشار بودند، این آیه قرآن بود که« وَلاتَهِنوا وَلاتَحزَنوا وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ»، نگران نباشید شما برترید، چرا؟ چون«وَلِلَّهِ العِزَّةُ وَلِرَسولِهِ وَلِلمُؤمِنینَ»، عزّت مخصوص خدا و رسول او و مؤمنان است.

شعار اولیه انقلاب اسلامی ایمان و عمل صالح است، نتیجه اش چیست؟ عزّت است؛ زیرا ایمان و عمل صالح به عزّت ختم می شود. ایمان و عمل صالحی که می فرماید انسان را بالا می برد« إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ»، بالا یعنی کجا؟ یعنی عزّت، یعنی انسان ها را به عزّت، شوکت، قدرت و اقتدار و به همه عزّتی که مال خداست می رساند.

اسلامِ گفتمانِ انقلابِ اسلامی از روز اول بر پایه آیات الهی؛ اسلامِ سلطه ستیز، مبارز و اسلامِ انقلابی بود.

اسلامی که یک لحظه هم نمی پذیرد که سلطۀ کفّار و اجانب و پادشاهی بر مسلمانان حاکم باشد«وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا»، یعنی خداوند اصلاً چنین چیزی را نمی پذیرد که سلطه بیگانه و کفر را بر مسلمانان بپذیریم، زیرا فرمود «وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ»، چون شما برترید. اگر برتریم، پس هیچ گاه نباید زیر سلطه برویم، این پیام انقلاب اسلامی است.

اسلامی که انقلاب اسلامی مطرح کرد، اسلامی است که فرمود «مَنْ یُطِعِ اللَّهَ» کسی که خدا را اطاعت کند، خداوند به او عزّت می دهد، لذا از روز اول، گفتمان انقلاب اسلامی روی اطاعت، پرستش و عبودیت الهی استوار شده است.

خداوند مکتوب کرده که منِ خدا و انبیا همیشه غالب وپیروزیم، دائماً در فتح و نصرت هستیم. لذا امکان ندارد اسلام ناب دچار مغلوبیت شود، اسلام همواره پیروز است ولو اینکه در شرایط سخت اقتصادی باشد، چون ما به تکلیف عمل می کنیم، پیروزیم، اگر امام حسین(ع) در کربلا تکه تکه هم بشود باز پیروزاست، چرا؟ چون درسخت ترین شرایط فرمود«هیهات منا الذله »، من اهل ذلت نیستم.

مقام معظم رهبری اخیراً در یک سخنرانی به آیه «و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون» اشاره کردند و پیامش این است که بمانید و توصیه ای که به بسیج داشتند، فرمودند بسیجی بمانید، این پیام یعنی پیام عزّت، پیام اقتدار، این پیام اسلامی است که انقلاب با خودش آورد، اسلام خودباوری و اعتماد به نفس، اسلام کرامت نفس و حقیقتاً این اسلام را ما یاد گرفتیم ولو اینکه عده ای در میانه راه پشیمان بشوند و برگردند.

اسلامی که انقلاب آورد اسلام غیرت، مردانگی، فرزانگی، اسلام مردان مرد «رِجَالٌ لَا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ»، مردانی که هیچ چیزی آنها را از مسیر خدایی منحرف نمی کند، تجارت و دنیا و پست و مقام و... آنها را منحرف نمی کند، مردانی که مسیر را تعیین کردند و پایش ایستادند، این آموزه ای بود که انقلاب به ما یاد داد.

اسلامی که انقلاب اسلامی با خودش آورد، اسلامی است که «لا شرقیه و لا غربیه»، در راه مستقیم حرکت می کند، اگر یک جایی نایستاده از بی توجهی حامیان و طرفداران و رهروان هست، والا اصل اسلامی که انقلاب اسلامی آورد اسلامی است که امام راحل فرمود: اگر همه استکبار جهانی در مقابل من یا ما بایستند من به کمک بسیجیان جهان اسلام در مقابل همه استکبار خواهم ایستاد .

«عزّت» انقلاب اسلامی عزّتی است که بشارت داد که «إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ»، کسانی که استقامت کردند و پای کار ایستادند«تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ» یعنی به عزّت می رسند، به اوج اقتدار می رسند، به معنویت و سکینه ای که فرشتگان برایشان می آورند، می رسند، که همان عزّت است.

اما عواملی که موجب عزّت می شود چیست؟ اولین عامل اطاعت از خداست، انقلاب اسلامی انقلاب عبودیت، انقلاب بندگی، انقلاب بازگشت به ارزش های دینی و الهی و حاکمیت دین بوده، در صورتی ما می توانیم به آن عزّت برسیم که این شرایط فراهم باشد، اگر یک روزی ما از این مسیر پشیمان بشویم و برگردیم، قطعاً بدانید که خداوند عزّتی که وعده داده به ما نخواهد داد.

در بسیاری از آیات می فرماید «ان الله هو الحکیم العزیز»، «هو العلیم العزیز» عزّت خداوند دائماً تکرار می شود، این یعنی جهت گیری هایی که برای مومنین ترسیم شده، تعیین مسیرعزّت است، امام علی علیه السلام فرمودند «مَنْ أَطَاعَ اَللَّهَ عَزَّ وَ قَوِیَ»، کسی که خدا را اطاعت کند به عزّت می رسد، معنای مخالفش این است که کسی اطاعت نکند به عزّت نمی رسد، امکان ندارد، اگرهمه اقتصاد دنیا را به ما بدهند، ما بشویم کشور پیشرفته همه جهان، درآمد سرانه ملی مان بالا باشد، اما اگر از مسیر اطاعت خارج بشویم، به عزّت نمی رسیم.

عامل بعدی برای عزّت که در آیات الهی و در ادبیات انقلاب اسلامی تعریف شده، حاکمیت ارزش های اسلامی است، زمانی ما می توانیم دنبال عزّت باشیم و به غیرت و تعهد و مسئولیت و عزّت برسیم که ارزش های اسلامی حاکم باشد، امکان ندارد شما یک جامعه ای در مسیر منکرات داشته باشید بعد بخواهید عزّت مند بشوید.

عامل دیگر عزّت تقویت هنجارهای اخلاقی جامعه است. چه زمانی ما می توانیم به عزّت برسیم؟ کی انقلاب اسلامی می تواند پیام عزّت مندی اش را اعلام کند؟ زمانی که «غالبوا انفسکم علی ترک المعاصی»، با ترک گناه، با ترک منکرات، با ترک ضد اخلاقیات و ناهنجاری هایی که در جامعه هست، با ترک اینها می توانیم به عزّت برسیم، می توانیم مسیر اطاعت الهی را هموار کنیم، اگر شرایط به گونه ای شد که ناهنجاری ها غالب شد یعنی مسیر بسته است.

عامل بعدی هم تقواست، ببینید تقواگزینی و تقواپیشگی از عوامل اساسی انقلاب اسلامی است، بعضی ها فکر می کنند با همین واژه ی«تقوا»، تقوا حاصل می شود، تقوا در واقع یک مفهومی است که در همه عرصه ها و کارها باید خودش را نشان بدهد، در سیاست، اقتصاد، فرهنگ، مسائل شخصی، اجتماعی همه جا باید تقوا حضور داشته باشد وعزّتی که انقلاب اسلامی تعریف کرده از کانال تقوا می گذرد.

رسیدن به عزّت و شوکت و اقتدار انقلاب اسلامی حتماً پایه اش تقواست، تقوای فردی تک تک آحاد شهروندان و تقوای اجتماعی تمام سیستم، تمام بدنه حکومت، دولت، مجلس، قوه قضاییه و...

باید تقوا داشته باشد، قانون ما باید مبتنی بر تقوا باشد، والا قانون اسلامی نخواهد بود.

عزّت همان طوری که بسیار سنگ سختی است و صلابت و استحکام دارد، رسیدن به آن هم دشوار است، یعنی اینطور نیست کسی اراده کند،عزیز شود، بسیار شرایط را باید تحمل کرد، لذا در قرآن فرمود «اصبروا و صابروا و رابطوا»، صبر پیشه کنید و دیگران را توصیه به صبر کنید.

وقتی که امام راحل در همین مدرسه فیضیه و در مسجد اعظم فریاد می زدند ای حوزه های علمیه، ای علمای نجف،ای علمای قم و مشهد به داد اسلام برسید،یعنی چه؟ خوب اسلام که نرفت، اصل اسلام که نمی رود، اسلام با همان مسلمانان ساده بسیار ابتدایی هم می توانست باشد، اما اسلامی را که امام می گوید اسلام عزّت مند است، این فریاد عزّت طلبی امام راحل بود و الان هم هر چیزی که این عزّت را مخدوش کند خلاف مسیر انقلاب اسلامی است.

گفتمان انقلاب اسلامی اگر بخواهد استوار بماند و آن دال مرکزی یعنی، اسلام نابی که امام راحل تعریف کرد و مقام معظم رهبری پایش ایستادند، دست نخورده و سالم بماند و به دال های شناوری، مثل آزادی وعدالتی و اخلاق و معنویت و عزّتی که تفصیل کننده های آن اسلام نابند،عمل شود، اینها باید به درستی تبیین و آموزش داده شود تا نسل جوان ما با گفتمان انقلاب اسلامی آشنا شود و با آشنایی با وظیفه ومعارف دین و ارزش های انقلاب اسلامی بتوانیم پای گفتمان انقلاب اسلامی تا آخر بایستیم.

۶۵۶۵