بن بست برجام: حد سازش هنوز مشخص نیست

وحید جلال‌زاده در جمع خبرنگاران درباره موضوعاتی که در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران مطرح شد، گفت:  

«یکی از این موضوعات اختلافی موضوع تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که آنها این نهاد را در زمره سازمان‌های تروریستی قرار دادند و یکی هم لیستی که مربوط به تحریم اشخاص حقیقی و حقوقی است و در این دو موضوع ما در وین اختلافاتی با آمریکایی‌ها داشتیم و امروز علی باقری کنی در جلسه امروز کمیسیون توضیحاتی را به اعضاء ارائه داد.»

دولت ترامپ سوم تابستان ۹۸ در واکنش به سرنگونی پهپاد این کشور بر فراز تنگه هرمز تحریم‌هایی علیه رهبر جمهوری اسلامی و برخی منصوبان او وضع کرد. ترامپ در فرمان اجرایی خود اعلام کرده بود که این تحریم‌ها به دلیل «اقدامات مخرب ایران و گروه‌های نیابتی‌اش، به ویژه اقداماتی که ثبات را در خاورمیانه بر هم می‌زنند، حمایت از تروریسم بین المللی، توسعه برنامه موشک‌های بالستیک، اقدامات غیر مسئولانه و تحریک آمیز ایران در آب‌های بین‌المللی از جمله حمله به دارایی‌های نظامی ایالات متحده و کشتی‌های غیر نظامی» اعمال می‌شوند.

ابراهیم رئیسی چند ماه بعد در آبان همان‌ سال هنگامی که ریاست قوه قضاییه را بر عهده داشت، در فهرست تحریم‌های دولت ترامپ قرار گرفت. پافشاری ایران برای رفع تحریم‌ رهبر جمهوری اسلامی و همچنین مخالفت آمریکا با خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی مذاکرات وین را به بن‌بست کشاند.  

انریکه مورا، معاون رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت با علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. بورل از این سفر به عنوان «آخرین تیر ترکش» برای خروج مذاکرات وین از بن‌بست یاد کرده بود.

"پافشاری ایران برای رفع تحریم‌ رهبر جمهوری اسلامی و همچنین مخالفت آمریکا با خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی مذاکرات وین را به بن‌بست کشاند"اکسیوس گزارش داده بود که مورا سفر خود به تهران را با سه قدرت اروپایی و با ایالات متحده آمریکا از قبل هماهنگ کرده بود.

وحید جلال‌زاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در ادامه سخنانش در جمع خبرنگاران درباره هدف سفر انریکه مورا مذاکره کننده ارشد اتحادیه اروپا به تهران گفت:

«علی باقری در جلسه امروز توضیحاتی در خصوص اهداف سفر مورا بیان کرد. فرستاده اتحادیه اروپا سعی بر این دارد طرف آمریکایی و ایرانی را به یکدیگر نزدیک کند اما بدون شک ما آنچه که باید انجام می‌شد را به مذاکره کننده ارشد اتحادیه اروپا انتقال دادیم و امیدواریم مورا نیز به درستی نظرات ما را به طرف آمریکایی منتقل کند.»

تکذیب آمادگی خامنه‌ای برای سازش

هدف مورا از سفر به تهران جلب موافقت سران جمهوری اسلامی برای پذیرش باقی ماندن شاخه برونمرزی سپاه قدس در فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه آمریکا اعلام شده بود. چند روز بعد تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر، با هدف مشابهی وارد تهران شد و با رهبر جمهوری اسلامی دیدار و گفت وگو کرد.

وزیر خارجه قطر شنبه گذشته در سخنانی که از شبکه تلویزیونی الجزیره پخش شد گفت:

«سران ایران به ما خبر دادند که آماده یک راه حل بینابین درباره پرونده هسته‌ای هستند.»

 اما سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد اظهارات خامنه‌ای به معنای آمادگی برای سازش نیست. سعید خطیب‌زاده گفت سخنان خامنه‌ای یا اشتباه ترجمه شده و یا اینکه «یک شیطنت‌ رسانه‌ای و تبلیغاتی» بوده است.

 به نقل از الجزیره شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر یادآوری کرد که دستیابی به تفاهم در مسأله هسته‌ای باعث تقویت ثبات در منطقه خلیج فارس و کمک به بازارهای نفت خواهد شد. وزیر خارجه قطر گفت:

«پمپاژ بیشتر نفت ایران به بازار به ثبات قیمت‌های نفت خام و کاهش تورم کمک می‌کند.»

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم گفت که رهبر جمهوری اسلامی به امیر قطر گفته «مذاکرات باید نتیجه‌دار باشد نه وقت تلف کردن و آمریکا‌یی‌ها می‌دانند که برای این کار باید چه اقدامی انجام بدهند.»

وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده است که اگر ایران خواهان رفع تحریم‌های فرابرجامی است، می‌بایست آمادگی گفت‌وگو درباره نگرانی‌های منطقه‌ای آمریکا را داشته باشد.