آیا پوتین نفس جهان را در سینه حبس می‌کند؟

دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین روز سه شنبه ۲۰ آوریل (۳۱ فروردین) با اعلام این مطلب خواستار وضع تحریم‌های اقتصادی بیشتر غرب علیه مسکو برای بازداشتن آن از «تنش‌زایی بیشتر» شد.

اتحادیه اروپا نیز روز دوشنبه اعلام کرد که تاکنون ۱۰۰ هزار سرباز روسی در مرز اوکراین مستقر شده‌اند که این بالاترین حد تجمع نیروهای روسی در این منطقه بوده است.

آمریکا و ناتو از تجمع زیاد نیروهای روسی در نزدیکی اوکراین و کریمه، شبه جزیره‌ای متعلق به اوکراین که مسکو در سال ۲۰۱۴ آن را ضمیمه خود کرد، نگران شده‌اند.

مقامات غربی می‌گویند در حال حاضر تمرکز نیروهای روسی در مرز اوکراین از زمان الحاق کریمه نیز بیشتر است. رقمی که کولبا امروز اعلام کرد از برآورد قبلی دولت اوکراین، یعنی ۸۰ هزار نفر بالاتر است. اوکراین پیش از این گفته بود که ۵۰ هزار نفر از این سربازان روسی تازه نفس هستند.

وزیر خارجه اوکراین در یک نشست مطبوعاتی آنلاین گفت: «نیروهای روسی همچنان در نزدیکی مرزهای ما در شمال شرقی، شرق و جنوب حضور دارند و انتظار می‌رود که شمار آنها ظرف یک هفته دیگر به بیش از ۱۲۰ هزار نفر برسد.»

کولبا با هشدار در مورد «پیش‌بینی‌ناپذیر» بودن مسکو گفت: «این بدان معنا نیست که آنها افزایش نیروهای خود را در حد همین تعداد متوقف خواهند کرد.»

وزیر خارجه اوکراین همچنین با تأکید بر این که کشورش خواهان درگیری با روسیه نیست، افزود: «هزینه جلوگیری از تشدید تنش قطعا کمتر از هزینه متوقف کردن روسیه و کاهش پیامدهای حمله آن خواهد بود.این که صراحتا به مسکو بفهمانیم دور تازه تجاوزات این کشور پیامدهای ناگواری از جمله انزوای بین‌المللی و تحریم‌های دردناک اقتصادی برای خودش دارد، روش موثرتری است.»

کولبا همچنین خواستار برقراری مجدد آتش بس با مسکو در شرق اوکراین شد، جایی که نیروهای جدایی‌طلب مورد حمایت روسیه با نیروهای اوکراینی در نبرد هستند و به گفته مقامات کی‌یف درگیری‌های آنها از سال ۲۰۱۴ تاکنون ۱۴ هزار کشته بر جای گذاشته است.

کی‌یف و مسکو طی هفته‌های اخیر یکدیگر را مسئول افزایش تلفات در درگیری‌ها خوانده‌اند. دیمیترو کولبا گفت تک تیراندازان روسی به هدف تحریک اوکراین برای ضد حمله، سربازان اوکراینی را می‌کشند.

روسیه گفته است که دلیل افزایش نیروهایش در مرز انجام رزمایشی سه‌هفته‌ای است که برای آمادگی رزمی در برابر «رفتار تهدیدآمیز» ناتو انجام می‌شود. مسکو روز سه شنبه همچنین ایالات متحده و ناتو را به «فعالیت تحریک‌آمیز» در فضای آبی و هوایی دریای سیاه متهم کرد.

کولبا همچنین در یک نشست ویدئویی با وزرای خارجه اتحادیه اروپا گفت که او «صریحاً» از همکارانش خواسته است تا دور جدید تحریم‌های علیه بخش‌های مختلف در روسیه را آغاز کنند.

وی گفت احساس نمی‌کند وزرای اتحادیه اروپا برای چنین اقدامی آماده باشند اما به آنها گفته است که تحریم‌های فردی علیه مقامات روسی کافی نیست.

آیا پوتین واقعا قصد حمله به اوکراین را دارد؟

رزم‌ناوها و جنگنده‌های روسیه این هفته تمرینات تهاجمی را در سواحل اوکراین انجام دادند و اگر این رفتار را با محدودیت‌های تردد دریایی و افزایش نیروها روی هم بگذاریم، نگرانی از بروز جنگی تمام عیار در این منطقه دلیل موجه‌تری پیدا می‌کند.

پرسش مهمی که تاکنون بی‌پاسخ مانده این است: آیا ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه واقعا قصد دارد دوباره به اوکراین حمله کرده و آن را به اشغال خود در آورد؟ یا این که صرفاً این نمایش قدرت را ترتیب داده تا نفس جهانیان در سینه حبس شود؟

البته روسیه قبلاً نظیر چنین کاری را انجام داده است.

"رقمی که کولبا امروز اعلام کرد از برآورد قبلی دولت اوکراین، یعنی ۸۰ هزار نفر بالاتر است"این کشور در سال ۲۰۱۴ کریمه را تصرف کرد و در همان سال منطقه دونباس را به جدایی‌طلبان مورد حمایت خود سپرد. اوکراین و روسیه از آن زمان درگیر کشمکشی مسلحانه در امتداد مرز شده‌اند. با این حال در صورت حمله روسیه به قلب اوکراین، به معنی گسترش دامنه جنگ در خش وسیعی از شرق اروپا خواهد بود.

یک مقام اطلاعاتی آمریکا در حوزه بالتیک که مأمور نظارت دقیق بر تهاجم روسیه است در این زمینه به رسانه آمریکایی بیزنس اینسایدر گفت: «منطقی نیست که پوتین در حال حاضر به اوکراین حمله کند، اما او به وضوح قصد دارد همه را به این باور برساند که در آستانه حمله به اوکراین است.»

به گفته این مقام اطلاعاتی که نامش فاش نشده، به نظر می‌رسد یگان‌های شرکت‌کننده در رزمایش روسیه به طور ویژه برای توانایی‌های تهاجمی‌شان انتخاب شده‌اند و میزان تدارکات و پشتیبانی روزافزون در پشت جبهه، دلیل دیگری برای نگرانی است.
روسیه بارها و بارها به اقدامات اخیر دولت اوکراین در بستن شبکه‌های تلویزیونی طرفدار روسیه و تحریم الیگارشی نزدیک به پوتین انتقاد و ادعا کرده است که این مراحل بخشی از طرح اوکراین و آمریکا برای شکستن مقاومت در جمهوری‌های جدا شده طرفدار روسیه است.

روسیه دوشنبه شب با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که آزادی حرکت کشتی‌های نظامی خارجی در دریای سیاه و دریای آزوف را محدود می‌کند، بیانیه‌ای که محکومیت فوری وزارت خارجه ایالات متحده را به همراه داشت. آمریکا در واکنش به این بیانیه هشدار داد که این اقدام به معنای تهدید یک متحد آمریکا به محاصره دریایی است.

روس‌ها با محدود کردن دسترسی‌های آبی در این منطقه تقریباً دسترسی به یک چهارم دریای سیاه را ممنوع کرده‌اند و بسیاری از کارشناسان می‌گویند این امر نقض آشکار قانون بین‌المللی دریایی است.

وزارت دفاع اوکراین با انتشار یادداشتی گفته است که احتمالا روسیه با حمله خود قصد دارد ذهن‌ها را از انتخابات آینده اوکراین منحرف کرده یا اوکراین را تهدید و مجبور کند که برخی سیاست‌های ضدروسی خودش را تغییر بدهد. با این حال یک مقام اطلاعات نظامی در مقر ناتو در بروکسل، نسبت به ناتوانی در نیت‌خوانی مسکو بر اثر قطع ارتباط میان غرب و پوتین هشدار داد.

این مقام که نامی از او برده نشده به بیزنس اینسایدر گفت: «پوتین یقین دارد توطئه‌ای برای شکستن نفوذ روسیه در جاهایی مانند اوکراین، گرجستان، لهستان و غیره وجود دارد.

همه می‌گویند باور نمی‌کنند پوتین به اوکراین حمله کند و راستش من هم باور نمی‌کنم. اما همیشه این ترس هم هست که نکند ما دچار سوءبرداشت درباره نیت او هستیم و او ماجرا را واقعا به گونه دیگری می‌بیند.»

به هر روی آن چه به نظر می رسد، آن است که روسیه در حال آماده‌سازی نیروهایش برای رویارویی در مرز اوکراین است، اما مشخص نیست که آیا پوتین واقعا قصد جنگ با همسایه‌اش را دارد یا نه. چیزی که محرز است آن است که پوتین حتی اگر واقعا قصد حمله به اوکراین نداشته باشد، قطعا دوست دارد که دنیا چنین فکر کند.

۳۱۰ ۳۱۰