مذاکرات وین؛‌ بدعهدی غرب پایان می‌یابد؟

مذاکرات دور هشتم وین در حالی با هدف اتخاذ تصمیمات سیاسی متوقف شده است که ناظران بین‌المللی با وجود کارشکنی‌های متعدد کشورهای اروپایی و آمریکایی و طرح ادعاهایی مبنی بر پیشرفت کند مذاکرات و تعیین ضرب‌الاجل، بیش از هر زمان دیگری به آینده آن خوش‌بین‌ هستند.

در توضیح این شرایط می‌توان به توییت اخیر انریکه مورا هماهنگ‌کننده مذاکرات اشاره کرد که اظهار داشت: اکنون نیاز به تصمیمات سیاسی است؛ هیات‌ها پس از رایزنی و دریافت دستورالعمل‌ها هفته آینده از پایتخت‌های خود به وین باز خواهند گشت تا دور هشتم را که طولانی‌ترین دور تاکنون بود، پی بگیرند.

همزمان، مذاکره‌کنندگان سه کشور اروپایی نیز در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که مذاکرات وین در حال رسیدن به مرحله پایانی است و نیاز به تصمیم‌گیری‌های سیاسی دارد.

صدور بیانیه های مشترک و مشابه از سوی سه کشور اروپایی شرکت کننده در مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ البته چندان تازگی ندارد. آنها بارهای از این بیانیه های نمایشی صادر کرده اند اما آنچه می تواند ملاک و معیار راستی آزمایی این بیانیه ها قرار گیرد، گام های عملی اروپایی ها برای ترغیب و کمک به اتخاذ تصمیم های سیاسی سخت به ویژه از سوی واشنگتن برای قبول خواسته های بحق ایران مبنی بر لغو تحریم ها و ارائه تضمین برای اجرای موثر و مستمر توافق است.

در این بین پس از تماس تلفنی چند روز پیش رئیسان جمهور فرانسه و روسیه با محوریت برجام،‌ شب گذشته امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه این بار با آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان گفت‌وگوی تلفنی داشت؛ تماس تلفنی که پیشتر برخی رسانه‌های فرانسوی از جمله لو فیگارو آن را پیش‌بینی کرده بودند و نگاه‌ها را بار دیگر نسبت به آینده این مذاکرات با وجود کارشکنی‌های طرف‌های غربی خوش‌بین کرد.

کاخ الیزه در تشریح محورهای این گفت و گو به نقل از مکرون نوشت: رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی روز شنبه با همتای ایرانی خود، بر اهمیت دستیابی به پیشرفت سریع در پرونده هسته‌ای ایران تاکید کرد.

بر اساس این گزارش، مکرون تمایل خود را برای شتاب‌گیری مذاکرات هسته‌ای ایران برای دستیابی به آنچه که وی آن را "پیشرفت محسوس" نامید، تاکید کرد و استفاده از راه حل دیپلماتیک را "ممکن و ضروری" دانست.

تارنمای شبکه فرانس ۲۴ نیز با انعکاس بیانیه الیزه که پس از گفت و گوی تلفنی شب گذشته منتشر شد، به نقل از رئیس جمهور فرانسه نوشت: هرگونه توافقی مستلزم تعهدات روشن و کافی از سوی همه طرف‌ها است که فرانسه با همه شرکای خود بر روی آن کار می‌کند.

خبرگزاری فرانسه نیز با بازتاب دادن این بیانیه مطبوعاتی، نشان دادن رویکرد سازنده و بازگشت به اجرای کامل تعهدات ایران را به نقل از مکرون مهم ارزیابی کرد.

این خبرگزاری همچنین از بیانیه ریاست جمهوری ایران خبر داد و به نقل از آن اعلام کرد: جمهوری اسلامی در مذاکرات وین، تمایل و جدیت خود را برای دستیابی به توافق ثابت کرده است و هر گونه تلاش طرف مقابل در این زمینه باید شامل لغو تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و ضمانت معتبر باشد.

در این طرف ماجرا هرچند طرف‌های فرانسوی مذاکرات وین، در سال‌های اخیر همپای دیگر متحدان غربی خود در اجرای تعهداتشان بارها کارشکنی کرده و به تعریفی غیرمسئولانه واکنش نشان داده‌اند،‌ اما روز جمعه هفته گذشته "نتیجه گیری کردند که مذاکرات می‌تواند موفق باشد".

فرانس ۲۴ همچنین در گزارش مورد اشاره خود با تشریح سابقه مذاکرات هسته‌ای غرب با ایران، هدف از دور جدید مذاکرات را بازگشت مجدد ایالات متحده آمریکا که در سال ۲۰۱۸ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد و تحریم‌های اقتصادی علیه تهران را بازگرداند و همچنین بازگشت ایران به اجرای تعهداتش اعلام کرد.‌

هرچند نگاهی به سابقه بدعهدی آمریکا و همپیمانان پیمان‌شکن آن در اروپا، رسیدین به توافق مطلوب را برای کشورمان با حساسیت‌های خاصی همراه کرده است که باید دید طرف‌های مذاکره‌کننده با ایران، برای رفع این دغدغه‌ تهران چه گام‌های اساسی و تضمین‌های قطعی ارایه خواهند کرد.

برای مثال اظهارات غیرمفید اخیر خانم لیز تراس وزیر خارجه انگلیس که متناقض با روند رو به پیشرفت مذاکرات ، مدعی شد "روند گفت‌وگوها در حال نزدیک شدن به بن‌بستی خطرناک است"،‌ تلاشی برای فضاسازی منفی علیه مذاکرات ارزیابی شده است تا طرف های غربی به عبارتی دستیابی به توافق را با دست پس بزنند و با پا پیش بکشند.

طرح ادعاهایی مبنی بر اینکه روند مذاکرات به کندی پیش می روند نیز موضوع نخ‌نمایی است که بارها از طرف کشورهای غربی برای فشار آوردن به تهران جهت تحمیل خواسته‌های خود و کاستن از توقعات جمهوری اسلامی مطرح کرده‌اند و هر بار تیرشان به سنگ خورده و تهران از مواضع قاطع خود در حوزه لغو تحریم‌ها، ارایه تضمین‌ها و حق قانونی خود در ادامه برنامه هسته‌ای کوتاه نیامده است.

موضع قاطعی جمهوری اسلامی ایران درخصوص روند مذاکرات وین روز گذشته بار دیگر از جانب آیت الله رئیسی در گفت و گوی تلفنی با همتای فرانسوی خود مورد اشاره و تاکید قرار گرفت: جمهوری اسلامی در فرآیند مذاکرات، اراده و جدیت خود را برای حصول توافق اثبات کرده است و هر تلاشی از طرف مقابل در این رابطه، باید شامل لغو تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و ضمانت معتبر باشد.

حال باید دید کشورهای غربی که پرونده سنگینی از بدعهدی در کارنامه رفتار خود در قبال ملت ایران دارند،‌ این بار با چه تصمیم هایی پای میز مذاکرات در وین بازخواهند گشت؟

۳۱۱۳۱۱