فقط با پنج میلیون تومان فیلم ساخته‌ایم/ «خصولتی» هستیم

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری سومین دوره تربیت فیلمساز «کاتینو» ظهر امروز ۷ آذرماه در با حضور محمدجواد موحد مدیرعامل باشگاه فیلم سوره و حسین

دارابی کارگردان سینما برگزار شد.

در ابتدای این نشست و پس از اکران چند فیلم کوتاه از محصولات کاتینو، پوستر این دوره فیلمسازی رونمایی شد و سپس موحد بیان کرد: اساس تشکیل باشگاه فیلم سوره که در مهرماه سال ۹۳ اتفاق افتاد تربیت فیلمساز بود، ما می‌خواستیم شبیه یک مرکز رشد باشیم و بچه‌هایی که مستعد و تا حدی کار فیلم‌سازی را بلد هستند پیدا کنیم و به باشگاه بیاوریم تا به فضای حرفه‌ای برسند.

وی ادامه داد: از همین رهگذر همه آثاری که در حوزه کارهای حرفه‌ای تولید کردیم متعلق به کسانی است که فیلمسازی را در باشگاه فیلم سوره آغاز یا بخشی از آن را اینجا سپری کرده‌اند. شاید حالا به قدر کافی مراکز آموزشی داشته باشیم اما ما خلا نرسیدن افراد به فضای حرفه‌ای را در این دیدیم که آن‌ها جایی برای تجربه کردن ندارند؛ یعنی چیزی شبیه به همان دهه ۶۰ حوزه هنری. باشگاه فیلم سوره بر همین اساس تاسیس شد. آثاری مثل «بیست و یک روز»، «مصلحت»، «دیدن این فیلم جرم است»، سریال «تازه وارد» و… را فیلم‌سازانی تولید کردند که قسمت اعظم کارشان یا همه مسیر فیلم‌سازی خود را در اینجا سپری کرده‌اند.

موحد گفت: مثلاً امیرعباس ربیعی هم گرچه اولین فیلم خود را در جای دیگری تولید کرد اما سال ۹۳ وارد باشگاه فیلم سوره شد، محمد علیزاده هم چنین بود. ما از سال ۹۶ این مسیر را به صورت تخصصی طی کردیم که نامش «کات» بود.

"شاید حالا به قدر کافی مراکز آموزشی داشته باشیم اما ما خلا نرسیدن افراد به فضای حرفه‌ای را در این دیدیم که آن‌ها جایی برای تجربه کردن ندارند؛ یعنی چیزی شبیه به همان دهه ۶۰ حوزه هنری"همه این مسیر متعلق به مقوله فیلمنامه و فیلمسازی نبود بلکه در تهیه‌کنندگی و… هم بچه‌ها آموزش دیدند مثلاً آقای طباطبایی و آقای فیروزمندی در حوزه تبلیغات از خروجی‌های خوب این مجموعه هستند.

خروجی‌های «کاتینو» ورودی‌های «کات» می‌شوند

وی افزود: من سال ۹۹ که آقای شفاه از مدیریت باشگاه فیلم سوره استعفا دادند، به این مجموعه اضافه شدم البته من از سال ۹۳ کنار ایشان بودم و از بیرون به این مجموعه اضافه نشدم. بعد از مدتی در این مجموعه به این نتیجه رسیدیم که بچه‌ها را در سن پایین‌تر وارد سینما کنیم چون سینما واقعاً صنعت سختی است و بچه‌ها باید از سن پایین‌تر شروع کنند ضمن اینکه ایده‌ای به نام «تربیت» هم داشتیم که این مهم در سن پایین‌تر قابل دسترس‌تر است و جهان‌بینی بچه‌ها راحت‌تر شکل می‌گیرد. ما دوره دیگری به نام کاتینو داریم در واقع تفاوت کات و کاتینو در سن افراد است؛ کاتینو مخصوص بچه‌های ۱۷ تا ۲۵ ساله است اما یک چیزی مشترک است و آن این است که اگر کسی می‌خواهد وارد کات یا کاتینو شود باید حتماً یک فیلم ساخته باشد حتی با موبایل. یک تفاوت دیگر این است که برای دوره کات افراد باید چند دوره سینمایی گذارنده باشند. ما کاتینو را ایجاد کردیم که خروجی‌های آن ورودی‌های کات باشد.

موحد با بیان اینکه ساخت پنج فیلمنامه را با انجمن سینمای جوانان ایران بسته‌ایم، اظهار کرد: در مسیر کات، بچه‌های مستعد در جشنواره‌ها را پیدا می‌کنیم و با آن‌ها وارد گفتگو می‌شویم.

آبان ۹۹ دوره اول کاتینو را عملیاتی کردیم که در طی آن ۱۵۰ ثبت‌نامی داشتیم، از میان آنها صد نفر دعوت به مصاحبه داشتند از این صد نفر ۲۵ نفر وارد دوره کاتینو شدند. البته در اینجا اصلاً تعداد برایمان مهم نیست چون ما مرکز آموزشی نیستیم پس در انتخاب آدم‌ها سختگیری می‌کنیم. خودمان فکر می‌کردیم از این ۲۵ نفر نهایت ۵ نفر به مسیر کات که یک پله بالاتر است، اضافه شوند اما آمار فراتر از تصورات ما بود به طوری که سیزده نفر در اینجا فیلم ساختند که آثارشان شبیه فیلم‌های دانشجویی و پایان دوره‌ای نبود. «مارمالادی» و «گماشته» دو اثری بود که بچه‌ها در همین کاتینو ساختند، همین دو اثر نشان می‌دهد بچه‌ها مستعد هستند و دوره‌ها روی آنها اثر گذاشته است. دوره دوم کاتینو مهر ماه سال گذشته آغاز شد که ۱۹۰ نفر برای ما رزومه فرستادند از میان آنها ما ۷۰ نفر را برای مصاحبه حضوری انتخاب کردیم، در دوره دوم ۶ تا ۷ نفر وارد پروسه تولید شدند، به همین ترتیب حالا از دوره اول کاتینو چهار نفر وارد دوره کات شده و مسیر حرفه‌ای را آغاز کرده‌اند به طوری که فکر می‌کنم در سال‌های بعد می‌توانند وارد تولید حرفه‌ای تر شوند.

مدیرعامل باشگاه فیلم سوره مطرح کرد: ما دو دوره برگزار و فکر می‌کردیم نهایتاً ۶، ۷ نفر بمانند اما این تعداد به ۲۰ نفر رسید.

"آبان ۹۹ دوره اول کاتینو را عملیاتی کردیم که در طی آن ۱۵۰ ثبت‌نامی داشتیم، از میان آنها صد نفر دعوت به مصاحبه داشتند از این صد نفر ۲۵ نفر وارد دوره کاتینو شدند"برای برگزاری دوره سوم مردد بودیم اما با برآوردی متوجه شدیم عده‌ای هنوز عده‌ای تمایل به حضور دارند و در این مدت رزومه خود را تکمیل کرده‌اند پس تصمیم بر این شد دوره سوم را هم برگزار کنیم، باید بگویم آقای شاه‌آبادی و آقای جمعه‌زاده مدیران اجرایی دوره سوم هستند که خودشان از بچه‌های کات هستند.

وی با اشاره به بودجه‌ای که در اختیار ورودی‌ها می‌گذارند تا فیلم بسازند، اظهار کرد: ما ۱۳ فیلم ساختیم که از یازده فیلم به شکل جداگانه حمایت ۵ میلیونی داشتیم یعنی چیزی ۵۵ میلیون تومان هزینه این یازده فیلم شد ضمن اینکه خود برگزاری دوره هم برای ما خیلی کم هزینه درآمد.

باید از فضایی بازی و شومنی خارج شویم

سپس حسین دارابی بیان کرد: من فکر می‌کنم ما باید از فضای بازی و شومنی خارج شویم. تنها با اسم مرکز توانمندسازی و آوردن یک سری بودجه هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد. خودم روزی فکر نمی‌کردم من را در سینما راه بدهند. اما کارم را همین‌جا آغاز کردم و دوستان هم صبوری کردند. باشگاه فیلم سوره فقط یک ساختمان نیست بلکه اینجا چیزی جریان دارد که فقط خود بچه‌های باشگاه می‌توانند ادامه‌اش دهند.

اینجا یک سری قوانین نانوشته دارد که باعث می‌شود خروجی آن همین آدم‌ها باشند. خیلی از بچه‌ها وامدار این باشگاه هستند. اینجا یک روحی دارد که همان ما را وادار به کار می‌کند. اینجا یک فضای گعده‌ای در جریان است و انگار ما با هم زندگی می‌کنیم. اینجا یک کار واقعی با بودجه‌های کم رخ می‌دهد، این بودجه پنج میلیونی واقعاً یک شوخی است اما ما هم همینطور فیلم ساختیم.

"البته در اینجا اصلاً تعداد برایمان مهم نیست چون ما مرکز آموزشی نیستیم پس در انتخاب آدم‌ها سختگیری می‌کنیم"با یک اسم و با یک مدیر نمی‌توان کارها را از پیش برد. اینجا یک فضای رقابتی دارد اما در عین حال بچه‌ها با یکدیگر رفیق هستند و در کارها به یکدیگر کمک می‌کنند. علی شمس، محمدرضا خردمندان، محمدصادق حسینی، احسان ثقفی، باقر مفیدی‌کیا، مصطفی رضوانی و … از خروجی‌های این باشگاه هستند. این نکته را هم باید اضافه کنم که طی سال‌ها خیلی از مراکز آموزش سینما می‌دادند اما مهم‌ترین بخش کار سینما، تجربه کردن است و باشگاه این وظیفه را بر عهده دارد.

موحد هم گفت: ما یک دفتر حمایتی نیستیم که برای ما فیلمنامه بفرستند و سپس به سراغ ساخت برویم اساساً ساختن اثر برای ما اولویت اول نیست. باید بگویم وقتی با کسی مسیر فیلم‌سازی را شروع می‌کنیم سه گام اصلی را در تجربه‌گرایی ایجاد می‌کنیم این سه گام ورودی، جذب و قرنطینه ناآشکار نما دارند که به آن دوره تربیتی می‌گوییم.

ما برای کسی مثل کارگردان «نوشابه مشکی» مسیر ساخته‌ایم و توانسته‌ایم بودجه بالاتری را برای آن بگذاریم. «نوشابه مشکی» خروجی کات است. طبیعتاً در فیلم‌های اولیه یک عدد و رقمی در اختیار قرار می‌دهیم و در ادامه مبلغ درشتی را هزینه می‌کنیم به همین منوال کارگردان «نوشابه مشکی» گام‌های ابتدایی را طی کرده و حالا به جایی رسیده که فیلم او هزینه ۷۰۰ میلیونی در پی داشته است البته این بودجه را باشگاه فیلم سوره نداده بلکه حوزه هنری داده است و ما دو مرکز جدا هستیم … این را هم باید بگویم برای هر فیلم‌ساز مسیر یونیک خود را سپری می‌کنیم تفاوت ما شاید همین باشد که مسیرها را یونیک و به‌روز می‌کنیم.

دارابی هم بیان کرد: خیلی از آثار این مجموعه گردش اقتصادی دارد مثلاً بچه‌ها سفارش تیزر می‌گیرند یعنی هم تجربه می‌کنند هم گردش اقتصادی و مالی دارند. تولید ملی به شکل واقعی در اینجا جریان دارد. این عقلانی‌تر است که افراد ابتدا اینچنین محک بخورند و در ادامه بودجه بیشتری بگیرند به نظرم حالا بقیه باید به دنبال بچه‌های باشگاه فیلم سوره باشند و بودجه‌ها به این سمت سرازیر شود.

"«مارمالادی» و «گماشته» دو اثری بود که بچه‌ها در همین کاتینو ساختند، همین دو اثر نشان می‌دهد بچه‌ها مستعد هستند و دوره‌ها روی آنها اثر گذاشته است"اینجا بچه‌ها سلایق مختلف هم دارند اینچنین نیست که بچه‌ها فقط فیلم درباره شهدا بسازند.

باشگاه فیلم سوره، خصولتی است!

موحد هم گفت: باشگاه فیلم سوره شبیه شرکت‌های خصولتی است یعنی هم خصوصی هم دولتی است بودجه رتق و فتق امور از حوزه هنری دریافت می‌شود اما بخش اعظم بودجه از جاهای دیگر گرفته می‌شود. مثلاً بودجه سریال «تازه‌وارد «خارج از حوزه هنری تامین شده به طوری که بودجه این سریال از کل بودجه سال گذشته ما بیشتر است بیش از دو و نیم برابر بودجه‌ای که حوزه به ما داده است ما از دیگران دریافت کرده‌ایم.

مدیرعامل باشگاه فیلم سوره در پاسخ به این پرسش که آیا تمرکز این مجموعه از ساخت فیلم بلند برداشته شده است یا نه؟ اظهار کرد: تولید بلند موقعی برای ما معنا پیدا می‌کند که فیلم‌ساز به مرحله تولید بلند رسیده باشد مثلاً حسین دارابی به مرحله تولید بلند رسید و خروجی آن «مصلحت» شد ممکن است این مسیر برای کسی کمی طولانی‌تر باشد اما به طور کلی برنامه‌ریزی ما این نیست که حتماً هر سال یک فیلم بلند داشته باشیم فیلم برای ما اولی نیست بلکه فیلمساز اولی است. فیلمسازان ما هنوز به مرحله ساخت فیلم‌های بلند نرسیده‌اند البته ما یک انقطاع نسلی در سال ۹۸ داشتیم در آن مقطع یک فاصله یک سال و نیمه برای ورودی باشگاه داشتیم این یک سال و اندی که یک انقطاع ایجاد شد فاصله‌ای است که باید بچه‌ها به تولید بلند برسند.

وی درباره اینکه چرا باشگاه فیلم سوره به سمت تولید انیمیشن نمی‌رود، توضیح داد: انیمیشن اولویت ما نیست چون خیلی دیربازده است اما به صورت محدود در تولید آن نقش داریم انیمیشن آنقدر گستره بزرگی دارد که نیاز به یک مرکز جداگانه دارد.

دارابی هم بیان کرد: لازم نیست برای شروع یک کار چرخ را از نو اختراع کنیم. این‌جا همه چیزش ملموس است، دوستان بهتر است به جای اینکه بودجه‌های خود را برای راه اندازی یک جای جدید بگذارند، اینجا خرج کنند این را هم به یاد داشته باشیم که کار توانمندسازی مستلزم زمان است.

موحد عنوان کرد: در باشگاه فیلم سوره قریب به ۱۷۹ فیلم توسط ۵۴ فیلمساز ساخته شده‌اند که این آمار مربوط به بچه‌های کات است. در جلساتی که در سال ۹۹ داشتیم به این نتیجه رسیدیم به غیر از فیلمساز در تمامی ارکان سینما باید جایی برای تربیت نیرو باشد البته ما توان این را نداریم که در همه مشاغل سینما ورود کنیم پس به این نتیجه رسیدیم شاید در دو رکن تولید اثر هم بتوانیم ورود کنیم یکی فیلمنامه‌نویسی و دیگری تهیه‌کنندگی بود.

دوره «جوهره» که مربوط به بخش تربیت فیلمنامه‌نویسی است ناظر به همین بخش است. نود درصد این افراد هم خانم‌ها هستند. از همین رهگذر در حال رفتن به سمت ساخت «به سوی خوشبختی» هستیم که اپیزودیک است هشت قسمت آن را نوشته‌ایم و اگر به مرحله تولید برسد گزارش مفصل از «جوهره» خواهیم داد.